ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - یوسف برادران مهر: در استان سیستان و بلوچستان که همواره با مشکل کم آبی و خشکسالی دست و پنجه نرم می‌کند، هوتک‌ها، به عنوان نماد دانش بومی و محلی مردم در استان راه‌حلی هوشمندانه برای مقابله با خشکسالی‌های مکرر و ذخیره آب هستند.

هوتک ها جلوه‌ای از میراث بومی و آبخیزداری مردم محلی و بومی سیستان و بلوچستان است که جایگاه ارزشمندی در فرهنگ و معیشت مردم بلوچ دارند. این مخازن ذخیره آب که عمدتاً به شکل دایره‌ای یا مربع و با ابعادی در محدوده چند متر تا بیش از ده متر قطر و عمق دارند، با شیوه‌ای خاص احداث می‌شوند. ابتدا گودالی بزرگ حفر شده و دیواره‌ها و کف آن با لایه‌های ضخیم کاهگل و سنگ یا ساروج (ترکیب آهک، ماسه و خاکستر) کاملاً عایق‌بندی می‌شوند تا از نفوذ و هدر رفت آب جلوگیری شود.

ریشه این فناوری محلی به گذشته‌های دور در جنوب سیستان و بلوچستان باز می‌گردد که توسط ساکنان بومی در مسیر مسیل‌ها و رودخانه‌های فصلی احداث می‌شدند تا آب باران‌های ناگهانی را ذخیره کنند و در دوران خشکسالی، منبعی حیاتی برای تأمین آب شرب و کشاورزی باشند.

با این حال، این سیستم ارزشمند علاوه بر فوایدی که در دوران خشکسالی دارد، می‌تواند خطرات و چالش‌هایی نیز داشته باشد. تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی، احتمال پر شدن مخازن را کاهش داده و راکد ماندن آب در آن‌ها می‌تواند به کانونی برای تکثیر پشه و شیوع بیماری‌هایی مانند مالاریا تبدیل شود؛ همچنین خطر غرق شدن کودکان ساکن در آن منطقه در داخل هوتک وجود دارد. از این‌رو، حفاظت از این میراث کهن نیازمند تلفیق آن با مدیریت است تا با مراقبت، بهسازی و بازسازی، جلوی خطرات احتمالی آن گرفته شود.

ساماندهی تخصصی ۴۳ هوتک پرخطر در جنوب سیستان و بلوچستان

مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان سیستان و بلوچستان در گفت و گو با خبرنگار مهر گفت: عملیات ساماندهی ۴۳ هوتک پرخطر در ۴۲ روستای جنوب استان در راستای ارتقای ایمنی، حفظ منابع آبی بومی و حمایت از زندگی روستاییان شریف جنوب استان انجام می‌گیرد.

امین عدیلی تصریح کرد با اشاره به جایگاه ارزشمند هوتک‌ها در فرهنگ و معیشت مردم بلوچ افزود: هوتک‌ها علاوه بر ذخیره آب باران و رفع نیازهای حیاتی روستاییان، جلوه‌ای از میراث بومی آبخیزداری هستند و ما در بنیاد مسکن تلاش داریم با رویکرد بهسازی، ایمن‌سازی و تثبیت، این منابع را حفظ کنیم. تنها در موارد اضطراری، عملیات خاک‌ریزی و تسطیح انجام خواهد شد.

مدیرکل بنیاد مسکن استان سیستان و بلوچستان ادامه داد: طی سال‌های گذشته و با همراهی وزارت نفت، ۷۷ هوتک در ۴۴ روستای جنوب استان بهسازی شده و نتایج مثبتی برای کاهش خطرپذیری و تأمین آب پایدار به همراه داشته است.

وی خاطرنشان کرد: به فضل الهی و با تداوم حمایت وزارت نفت، امسال نیز این حرکت ارزشمند برای ساماندهی و بهسازی هوتک های جنوب استان ادامه دارد.

عدیلی ابراز داشت: این طرح، با هدف کاهش ریسک حوادث، بهبود شرایط زیست‌محیطی و صیانت از منابع آبی محلی اجرا می‌شود و گامی مؤثر در راستای توسعه پایدار و تقویت امنیت زیستی در جنوب سیستان و بلوچستان به شمار می‌آید.