سهم اصفهان از بازار اسباب‌بازی در ایران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها
اقتصاد ایران: اصفهان-اصفهان این روزها به‌عنوان مرکز رشد و توسعه صنعت نوپای اسباب‌بازی، فرصتی طلایی برای تولیدکنندگان و بازار داخلی و صادراتی فراهم کرده است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- ریحانه شهبازی: در دل شهری که قرن‌ها با هنر و صنعت شناخته شده است، امروز صدای تازه‌ای از خلاقیت به گوش می‌رسد؛ صدایی که نه از کارگاه‌های صنایع‌دستی و نه از کارخانه‌های بزرگ، بلکه از دنیای رنگارنگ و پرهیاهوی اسباب‌بازی‌ها برمی‌خیزد. اصفهان، این بار میزبان گفت‌وگوها و نشست‌هایی شده است که به صنعتی نوپا اما پرظرفیت می‌پردازد؛ صنعتی که اگرچه هنوز در آغاز راه است، اما می‌تواند با همدلی تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان، سهمی در اقتصاد خلاق کشور داشته باشد. از ۳۳ هزار کودکستان تا هزار مرکز فرهنگی کانون، همه و همه می‌توانند به بازاری بزرگ برای اسباب‌بازی‌های ایرانی تبدیل شوند؛ بازاری که مسیرش از نشست‌های تخصصی و نمایشگاه‌های استانی می‌گذرد و نگاهش به افق‌های صادراتی دوخته شده است.
استان اصفهان بعد از تهران و مشهد، در رتبه سوم کشور در تولید اسباب‌بازی قرار دارد. این جایگاه بنا بر گفته مسئولان بر پایه ویژگی‌هایی همچون حضور صنایع مساعد مانند پلاستیک، چاپ و بسته‌بندی، نیروی کار خلاق و فراوان، دسترسی به مواد اولیه پتروشیمی، سازگاری محصولات با فرهنگ ایرانی-اسلامی، طراحی آموزشی و رشد مهارت‌های ذهنی کودکان استوار شده است.
علاوه بر این، تولید داخلی اسباب‌بازی‌ها در ایران به میزان ۶۰–۷۰٪ با استانداردهای ملی همخوانی دارد و تحت نظارت سازمان ملی استاندارد قرار می‌گیرد. ایران از حیث تأمین مواد اولیه پتروشیمی نیز خودکفا است که مزیت بزرگی در کاهش هزینه و توسعه تولید محسوب می‌شود.
نقطه تمرکز بازی‌های فکری و نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در اصفهان
بازی‌های فکری ایرانی، به‌ویژه بردگیم‌ها (Board Games) در حال رشد هستند و محبوبیت بیشتری بین والدین و کودکان یافته‌اند.
در فروشگاه‌ها، بسیاری به رغم مشکلات کلی صنعت، برای بازی‌های فکری علاقه بیشتری نشان می‌دهند، چون این محصولات سرگرمی و آموزش را ترکیب کرده و خواست کودکان نسل جدید را بهتر برآورده می‌کنند.
در اصفهان نیز شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه بازی‌های فکری و اسباب‌بازی‌های آموزشی فعالیت‌های قابل توجهی دارند. دانشجویان و استارتاپ‌ها در دانشگاه‌ها و پارک‌های علم و فناوری به تولید بازی‌های خلاقانه و فکری مشغول هستند.
بیگی مدیر یکی از این شرکت‌های فعال در این حوزه به خبرنگار مهر گفت: سرمایه‌گذاری در این حوزه و حمایت از شرکت‌های کوچک و نوپا می‌تواند زمینه‌ساز خودکفایی صنعتی در بازی‌های آموزشی و فکری شود.
وی ادامه داد: باید در این حوزه کیفیت و استانداردسازی برای صادرات را افزایش داد و این در حالی است که کسب نشان بین‌المللی CE یکی از سخت‌ترین مراحل پیش روی صادرکنندگان اسباب‌بازی است. کار بر روی کیفیت و رعایت استانداردهای اروپایی ضروری ست .
بیگی معتقد است که بازار اسباب بازی در کشور نیاز به فرهنگ‌سازی و بازاریابی هدفمند دارد.
شناخت مخاطب، طراحی مطابق نیازهای نسل جدید و تبلیغات فرهنگی-آموزشی اهمیت زیادی دارد تا بازار داخلی از تولیدات ایرانی استقبال بیشتری کند.
محمدی از دیگر فعالان حوزه بازی‌های سرگرمی در شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان است که با اشاره به حمایت از بازی‌های فکری و نوآوری به خبرنگار مهر گفت: حمایت‌های مالی، تسهیلات و همکاری با کانون پرورش فکری، آموزش‌وپرورش و رسانه‌ها برای توسعه این محصولات فرهنگی اساسی است.
وی ادامه داد: علاوه بر اینها بسته‌های تشویقی و بسترهای صادراتی، ارائه بسته‌های تشویقی مالی، ارزی، و تسهیل صادرات به ویژه با تاکید بر بازار اروپا می‌تواند مسیر رشد این صنعت را هموارتر کند.
بنابراین فعالان و تولیدکنندگان اسباب بازی بر این باورند که اصفهان، با منابع قوی در صنعت پلاستیک، بسته‌بندی، نیروی انسانی خلاق و کیفیت قابل‌توجه محصولات، در موقعیت ممتاز تولید اسباب‌بازی قرار دارد. بازی‌های فکری، به‌ویژه بردگیم‌ها، به‌عنوان نقطه قوت ملی شناخته می‌شوند که می‌توانند موتور توسعه صنعت اسباب‌بازی شوند.
با مداخله هدفمند سیاست‌گذاران، تسهیل فرآیندهای صنعتی‌سازی، استانداردسازی و بازاریابی فرهنگی آموزشی، این ظرفیت‌ها می‌تواند به خودکفایی کامل در تولید و حتی صادرات گسترده اسباب‌بازی ایرانی منجر شود.
سهم تولید اسباب‌بازی و چالش‌های پیش روی
سهم اسباب‌بازی ایرانی در بازار داخلی اکنون به حدود ۵۰٪ از ارزش کل بازار رسیده است. در حالی که هدف سند ملی توسعه فرهنگی برای سال ۱۴۰۴، سهم حداقل ۲۵٪ بوده است، این پیشرفت چشمگیرتر از انتظار بوده است.
در برخی حوزه‌ها مانند تولید قطعات فلزی، تخصیص فضای تخصصی در شهرک‌های صنعتی به این صنعت در دستور کار قرار گرفته که می‌تواند به رونق تولید کمک کند.
با این حال، چالش‌های مهمی هنوز پابرجا است که صالحی مدیر یکی از شرکت‌های خلاق در اصفهان درباره آن به خبرنگار مهر گفت: بسیاری از تولیدکنندگان حرفه‌ای کارخانه رسمی ندارند؛ بعضاً در واحدهای استیجاری کوچک فعالیت می‌کنند و حتی دفتر کار مشخص ندارند.
از سوی دیگر هنوز صنعت اسباب‌بازی ایران به‌صورت واقعی صنعتی نشده و در مرحله آزمون و خطا قرار دارد.
وی افزود: بازار داخلی در دست اسباب‌بازی‌های خارجی است؛ از ۳۰۰ تا ۳۵۰ میلیون دلار گردش مالی سالانه، تنها حدود ۳۰٪ به کالای ایرانی اختصاص دارد. همچنین مشکلات کیفی، طراحی، ناهماهنگی با نیاز کودکان عصر دیجیتال و کمبود نوآوری از دیگر مشکل‌های اصلی هستند.