ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار مهر، مراسم رونمایی از کتاب «الگوی مدیریت نیروهای داوطلب مردمی در جهاد سازندگی» نوشته میثم ظهوریان نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی، امشب در حسینیه هنر تهران برگزار شد.

در این مراسم روح الله ایزدخواه نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، وحید جلیلی قائم مقام سازمان صداوسیما، میثم لطیفی هیأت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، میثم مهدیار نویسنده و پژوهشگر، نویسنده کتاب و نیز جمعی از علاقه‌مندان به تاریخ انقلاب اسلامی و تاریخ شفاهی جهاد سازندگی حضور داشتند.

روح الله ایزدخواه در این مراسم درباره کتاب «الگوی مدیریت نیروهای داوطلب مردمی در جهاد سازندگی»، گفت: صحبتم را با یک جمله ماندگار از امام خمینی (ره) در مورد جهاد سازندگی آغاز کنم. امام می‌فرماید «جهاد شمایل دنیای آزادی و استقلال در عرصه کار و تلاش و پیکار علیه فقر و تنگ‌دستی و رذالت و ذلت است. فرزندان عزیز جهادی‌ام! به تنها چیزی که باید فکر کنید، استواری پایه‌های اسلام ناب محمدی است». این کار و پیکار شاید تعریف قشنگی از جهاد سازندگی باشد. در یک کلمه جهاد یعنی کار و پیکار. چون جهاد ماهیتاً یعنی تلاش وافر برای مبارزه؛ حالا مبارزه یا با موانع است یا با دشمن. در هر دو حالت، جهاد است. جهاد همیشه جهاد نظامی نیست. اما مبارزه هست. جهاد همیشه نوعی مبارزه است. اگر مبارزه در کار نباشد، جهادی هم نیست. لذا کار و پیکار با هم ممزوج هستند. الگوی جهاد قطعاً از جنس مبارزه است.

تجربه‌های جهاد سازندگی ملموس است و توهم نیست

ایزدخواه ادامه داد: این کلمه الگوی جهادی هم که باب شد و مشهور شد در کشور ما، الگوی جهاد سازندگی است. یعنی این جهادی صفت نیست؛ اسم خاص جهاد سازندگی است. الگوی جهاد که باب شد، از تجربه جهاد سازندگی باب شد. جهاد سازندگی هم حداقل پنج رکن دارد. اینها طبق تحلیل‌هایی است که از صحبت‌ها و گفتمان انقلاب شکل گرفته است. اول تفکر و اندیشه و نگاه جهادی است که ما نسبت به مسائل جامعه داریم. پس جهاد سازندگی یک حرکت کور نیست؛ یک حرکت هیجانی نو و مقطعی و سیاسی نیست؛ اندیشه دارد. رکن دوم مؤمن جهادی است. رکن رکین جهاد سازندگی، عنصر انسانی آن است که به آن مؤمن جهادی می‌گوئیم. مؤمن جهادی حداقل ۳۰۰ هزار شهیدی است که داریم و حاصل یک تجربه زیسته است. یک اندیشمند که در دهه ۸۰ با او خدمت شهید عظیمی بودیم، می‌گفت «غرب از انسانِ اقتصادی شروع می‌کند، اما شما از انسان جهادی شروع کنید». اگر گفتند انسان جهادی کیست؟ بگویید چند تا از آنها را نشان‌تان دهیم؟ چنین انسان‌هایی در جامعه ما وجود داشتند و دارند. رکن سوم مدیریت جهادی است؛ جهاد سازندگی یک مدیریتی دارد که دارای سبک مدیریتی خودش است. سبک مدیریتش مال خودش است. اگر با الگوهای غربی نمی‌خواند، به این معنای نیست که مدیریت ندارد. چهارمین رکن، فرهنگ جهادی و رکن پنجم حرکت جهادی است. حرکت جهادی هم خودش مجزا از آن مؤلفه‌های پیشین، قابل بحث و تحلیل است.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، گفت: ما معتقدیم جهاد سازندگی در همه این پنج محور می‌درخشد. آقای ظهوریان در کار بدیعی که کرده‌اند، سه عنصر از این پنج عنصر را مدل کرده‌اند. مبحث اول سبک‌های رفتاری و رهبری است که بیشتر ناظر به همان عنصر انسانی است. مبحث دوم مسائل سازمان و مدیریت است که ناظر به مدیریت است. مبحث سوم هم زمینه‌ها و فرهنگ است. این سه مبحث با روش مصاحبه عمیق تحلیل کرده‌اند و به ۱۷ مؤلفه رسیده‌اند و این سه محور را توضیح می‌دهند. من با توجه به تجارب جهاد، تا جایی که شنیدم، این تجربه‌ها و حرف‌ها ملموس است و تخیلی نیست.

وی ادامه داد: ما می‌گوئیم در الگوهای جهادی، کار سالم‌تر پیش می‌رود. می‌گویند «چطور؟ اگر کسی از بالا کنترل نکند، هرکی‌هرکی می‌شود». می‌گوئیم اعتماد کن؛ منابع را در اختیار این عنصر انقلابی بگذار و بگذار کار کند. نظارت غیررسمی در جهاد سازندگی بود و جواب داد؛ چون مردم بهترین ناظر هستند. آیا آن کارشناسی که در تهران نشسته خطا نمی‌کند، ولی آن نیرویی که در «ابرکوه» کار می‌کند، فساد می‌کند؟ این فرد جلوی چشم همه است و مردم دارند کارش را می‌بینند.

علت‌العلل مسائل کشور، از صحنه بیرون بردن مردم است

روح الله ایزدخواه گفت: تربیت و یادگیری یکی از ویژگی‌های جهاد سازندگی بود. مثال عرض می‌کنم؛ بچه ۱۶ ساله‌ای به جنگ آمده است. به نظرتان چه کاری به او یاد بدهیم؟ آقای عظیمی می‌گوید راننده‌های پایه یک به جبهه می‌آمدند. یک شب این راننده‌ها باید با ماشین پر از مهمات به خط مقدم می‌رفتند. در آن شرایط راننده پیاده می‌شد و می‌گفت این کار ما نیست، اما جوان ۱۶ ساله که داوطلب بود و ما آموزش داده بودیم، ماشین را به خط مقدم می‌برد و برمی‌گشت. چرا؟ چون یادگیری در میدان به اوج می‌رسد. بار مسئولیت و مأموریت تمام استعدادها را شکوفا می‌کند. این ویژگی جهاد بود؛ تربیت و یادگیری.

وی ادامه داد: درباره بحث رهبری همدلانه هم حرف زیاد است. آیا جهاد سازندگی مدیریت نمی‌شد؟ چرا، اما همدلانه بود. یعنی اینطور نبود که آقای رئیس بفرمایند. همه در شورای جهاد باید اقناع می‌شدند. تا نفر آخر بحث می‌کردند، اما وقتی به تصمیم نهایی می‌رسید و کار اجرایی می‌شد، در میدان دیگر جای بحث نبود. پس در تصمیم شورایی و در اجرا گروهی عمل می‌کردند. همه اینها محقق شده است و موهومات نیست. در سر بچه حزب‌اللهی‌ها کردند که دوره جهاد تمام شده است. بچه حزب‌اللهی باید فقط شب شعر بگذارد و نهایتش در راهیان نور از جهاد توصیف کند. من به شما می‌گویم با مشاهداتی که در این چهار پنج سال داشتم، علت العلل مسائل کشور، از صحنه بیرون بردن مردم است. ما عاملیت مردم را گرفته‌ایم. جمهوری اسلامی با عاملیت مردم شکل گرفت، اما حالا این عاملیت از مردم گرفته شده است.

ایزدخواه افزود: حضرت امام در فرمان جهاد می‌گویند همان مردمی که طاغوت را ساقط کردند، باید امروز کشور را آباد کنند. وقتی یک جوان شاه را ساقط کرد، کسی نگفت سوادت کجاست و چکاره هستی؟ وقتی که وقت سازندگی و پیشرفت اقتصادی بود، آقایان در سال ۶۹ گفتند «بروید خانه‌تان! سازندگی کشور اسلوب دارد و کار شما نیست!». سازمان پشتیبانی جهاد سازندگی را با ۱۵۰ مرکز تخصصی که در طول ۸ سال جنگ آب دیده شده بودند، کنار گذاشتند. پل بعثت را با نذر و نیاز نساختیم. هنوز نقشه‌های طراحی پل بعثت را داریم. بعد از جنگ عراقی‌ها گفتند «ما نفهمیدیم این پل را چطور ساختید. بیایید خودتان آن را باز کنید!». به این بچه‌ها و این نیروها بعد از جنگ گفتند بروید خانه‌هایتان!

تا اطلاع ثانوی، بروکراسی، علیه انقلاب اسلامی است!

وی اضافه کرد: این مدل می‌توانست کار کند و ده برابر آنها هم کار بکند. بچه‌های جنگ گفتند به ما مأموریت بدهید، گفتند نه، سازندگی کار شما نیست. البته بچه‌های جنگ در بخش‌های مختلف کار کردند و در بخش‌های مختلف مؤثر بودند؛ به عنوان مثال خودکفایی در حوزه نیرو کار بچه‌های جهاد بود. ما سازنده تکنولوژی شدیم در حوزه‌های مختلف. امروز هم در همه مسائل نیاز به الگوی جهاد و احیای کار جهادی داریم؛ البته با اقتاضائات روز. امروز ممکن است اصلاً شورای مرکزی نخواهیم و این حرکت، یک جنبش بدون سر باشد. چون بروکراسی بی‌رحم است. چون فهمیدیم خائن‌ترین افراد در کشور، بروکراسی‌دوست‌ها هستند.

ایزدخواه با اشاره به عقب‌ماندگی‌ها در طول این چند دهه، گفت: خائنینی که در دستگاه سیاست‌گذاری و بروکسی ما هستند، هزار برابر بدتر از خائنینی هستند که پهپاد و موشک علیه ما هدایت می‌کنند. بروکراسی تا اطلاع ثانوی علیه انقلاب اسلامی است. وقتی به آن دست می‌زنی، انقلابی‌ترین مدیران هم جلوی تو می‌ایستند. پس ما نیاز به شورای مرکزی نداریم که برخی آن را از درون مضمحل کنند. این حرکت سر نمی‌خواهد. امروز به مدد یادگیری عمومی و فرهنگ رسانه‌ای، می‌توانیم از هم یاد بگیریم و کار را پیش ببریم.

نماینده مردم تهران در مجلس با انتقاد از نابودی جهاد سازندگی، گفت: جهاد فراتر از یک کار سرکاری است. متأسفانه کسانی را که عشق جهاد داشتند فرستادند دنبال کار سرکاری. گفتند برو سرویس بهداشتی بساز و اسمش را بگذار کار جهادی. اگر بخواهی فکر کنی که من چگونه این نظامِ قرون وسطاییِ دلالی را از بین ببرم تا کشاورز ما در روستای خودش پولدار شود و در منطقه خودش هتل بسازد و خودش محصولش را توزیع کند، خوب نیست! نباید فکر کنی چگونه حلقه‌های مردمی را شکل بدهم و با شبکه‌های مویرگی در مقابل شبکه‌های انحصاری بایستم! شما برو ده روز خودت را ارضا کن و اسمش را بگذار کار جهادی.

کاریکاتور جهاد را تحویل ما دادند و برای ساده‌ترین مشکلات هم گفتند «راه حل در مذاکره است»!

ایزدخواه با بیان اینکه «در این سال‌ها کاریکاتور جهاد به ما تحویل داده‌اند»، گفت: به خاطر همین دست‌فرمان، امروز باید در ساده‌ترین مسائل کشور گیر کنیم و آخر سر هم بگوییم «باید برای رفع مشکلات مذاکره کنیم! با مذاکره همه چیز حل است!». از بالا تا پایین حل همه مسائل را به مذاکره گره می‌زنیم.

وی افزود: رهبری فرمودند هرجا با حرکت جهادی پیش رفتیم، رشد کردیم. هرجا کار جهادی را کنار گذاشتیم، درجا زدیم. الگوهای جهاد سازندگی سبک پیشرفت ایرانی اسلامی ماست. جهاد ۳۰ کارگروه داشت. کمیته زنان داشت در دهه ۶۰. کمیته بین‌الملل داشت که در سال ۶۳ به سومالی رفتند. در پاکستان بودند. هرجا نیاز بود، رفتند. خانه‌های بهداشت را بچه‌های جهاد راه انداختند. کتابخانه‌های روستایی و شوراهای روستایی را جهاد راه انداخت. جنگ را همین الگو اداره کرد. از اقصی نقاط کشور امکانات مردمی ریخت توی جنگ. این نگاه امروز هم می‌توانست ما را نجات دهد. در دانش‌بنیان‌ها کار جهادی را شروع کردیم و کارهایی شده است و خبرهای آن را خواهید شنید. در جبهه فرهنگی کار جهادی را شروع کردیم و اتفاقاتی مثل جشنواره عمار را شاهد بودیم. بدانید که دستگاه بروکراسی ما را به اینجا نرسانده است. هیچ مدیر فرهنگی دلش نخواست که حرکت مویرگی را برای نشر کتاب و فیلم و… شکل دهد.

ایزدخواه با بیان اینکه «تمام مشکلات کشور قابل رفع و رجوع است»، گفت: البته با اقتضائات روز و با ایده جهاد سازندگی. لزومی ندارد سازمانی به اسم جهاد سازندگی راه بیندازیم. ولی آن الگو و مولفه‌ها نیاز امروز ماست. رهبری فرمودند بروید فرمول حرکت مردمی را کشف کنید.

ایزدخواه در پاسخ به خبرنگاری درباره جایگاه بروکراسی در کار جهادی، گفت: در سه چهار سال اول که اوج کار جهاد سازندگی است، ادارات هم احیا شدند و بهره‌ور شدند. جهادی‌ها که امکاناتی نداشتند. هنر امام این بود که نه بودجه‌ای و نه ساختاری، برایشان ساخت. جهادی‌ها تعریف می‌کردند که امام دو جمله به ما توصیه کردند؛ یک هرکاری می‌کنید بسم الله بگویید، دو همه با هم کار کنید. وقتی همه با هم پای کار می‌آیند، مسأله حل می‌شود. در نتیجه، با کار جهادی، ادارات هم بهره‌ور شدند و می‌شوند و شما با کمترین امکانات دولتی، بیشترین نتیجه را می‌گیری.