به گزارش سلامت نیوز به نقل از مهر،دکتر مریم سلمانیان، روانشناس بالینی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران، با اشاره به شیوع بالای نشخوار فکری در جامعه گفت: «نشخوار فکری، یا همان ذهن‌چرانی، اگرچه به‌تنهایی یک اختلال روانی محسوب نمی‌شود، اما نشانه‌ای از وجود مشکلات روانی جدی‌تری مانند افسردگی، اختلال اضطراب فراگیر، وسواس فکری-عملی یا اختلال استرس پس از سانحه است.»
نشخوار فکری چیست و چرا مهم است؟
به گفته سلمانیان، نشخوار فکری نوعی درگیری ذهنی مزمن با افکار منفی درباره گذشته یا آینده است؛ افکاری که اغلب تکراری، بی‌نتیجه و آزاردهنده‌اند و فرد را در چرخه‌ای فرسایشی از استرس، بی‌خوابی و احساس بی‌ارزشی گرفتار می‌کنند.
او افزود: «فرد ممکن است بارها و بارها به اشتباهات گذشته، نگرانی‌های آینده یا احساس گناه فکر کند، بدون اینکه بتواند راه‌حلی بیابد یا این افکار را متوقف کند.»
چه اختلالاتی باعث نشخوار ذهنی می‌شوند؟
نشخوار فکری در طیف وسیعی از اختلالات روانی دیده می‌شود:
-
در افسردگی، فرد به‌طور مداوم درگیر احساس بی‌ارزشی و شکست است.
-
در اضطراب، ذهن با سناریوهای منفی و ترس‌های آینده مشغول می‌شود.
-
در وسواس فکری-عملی (OCD)، افکار مزاحم و اضطراب‌زا با رفتارهای تکراری همراه می‌شوند.
-
در اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، ذهن بارها به صحنه‌های دردناک گذشته بازمی‌گردد.
آیا نشخوار فکری خطرناک است؟
سلمانیان تأکید کرد: «نشخوار فکری به‌تنهایی باعث اختلالات روان‌پریشی مثل اسکیزوفرنی نمی‌شود، اما در صورت درمان‌نشدن، می‌تواند منجر به کاهش عملکرد روزمره، اختلال در خواب، و حتی بروز افکار خودکشی شود.»
راهکارهای درمان
به گفته این روانشناس، درمان نشخوار فکری تنها با درمان ریشه‌های روانی آن ممکن است و نیازمند ارزیابی تخصصی است. درمان شناختی-رفتاری (CBT) یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی برای این مشکل محسوب می‌شود که کمک می‌کند فرد افکار تکراری را شناسایی کرده و کنترل کند.
او افزود: «درمان ممکن است نیازمند چندین جلسه مشاوره، گاهی دارودرمانی، و حمایت فعالانه از سوی خانواده باشد.»
نقش اطرافیان
سلمانیان توصیه کرد که نزدیکان فرد باید با دید همدلانه به موضوع نگاه کنند:
«نشخوار ذهنی نشانه ضعف اراده نیست؛ بلکه یک هشدار جدی روانی است. سرزنش یا بی‌تفاوتی اطرافیان می‌تواند وضعیت را بدتر کند. بهترین کمک، حمایت و تشویق برای مراجعه به روان‌درمانگر است.»