ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب مَناقِبُ الإمام عَلِيّ بْن أبی طالب علیه‌السلام مشهور به مَناقب ابن مغازلی، یکی از مهم‌ترین منابع روایی اهل سنّت در فضایل امام علی علیه‌السلام است. این اثر توسط ابن مغازلی شافعی، از علمای اهل سنت قرن پنجم هجری، تألیف شده است. ابوالحسن علی بن محمد بن علی بن مغازلی واسطی شافعی (متوفای حدود 483 ق) از محدثان و فقیهان مشهور شافعی‌مذهب بود. وی در شهر واسط عراق به دنیا آمد و بیشتر عمر علمی خود را در بغداد و شهرهای اطراف گذراند. ابن مغازلی به عنوان یکی از راویان حدیث و علاقه‌مند به نقل فضائل اهل بیت علیهم‌السلام شهرت دارد.

کتاب مناقب مجموعه‌ای است از روایات و احادیث مربوط به فضائل، مناقب، ویژگی‌ها، جایگاه معنوی و کرامات امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام. ابن مغازلی این روایات را عمدتاً از منابع اهل سنت جمع‌آوری کرده است و در آن: روایاتی درباره‌ی شجاعت، علم، عدالت، و زهد امام، احادیث درباره‌ی منزلت الهی و قرآنی ایشان، روایات مرتبط با واقعه غدیر خم، احادیثی درباره‌ی خلافت و وصایت امام علی علیه‌السلام، شواهدی بر افضلیت امام علی علیه‌السلام بر سایر صحابه ارائه شده است.

عمده‌ی روایات او موافق با احادیث شیعه است و سبب شده علمای امامیه از این کتاب به عنوان منبعی گرانبها بهره ببرند، همچون علامه امینی که در کتاب الغدیر خود به احادیث ابن‌مغازلی ارجاع داده است.

به عنوان مونه وی در روایتی با اسنادش، از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل می‌کند:

هرکه بعد از من در خلافت با علی دشمنی کند، او کافر است و با خدا و پیامبر او به جنگ پرداخته است و هرکه درباره‌ی علی تردید داشته باشد، کافر است.

نقل چنین حدیثی از سوی یک عالم اهل سنت، که خود را ملتزم به سنت پیامبر می‌داند و در عین حال از محبان اهل‌بیت علیهم‌السلام نیز به شمار می‌رود، نشان‌دهنده آن است که سخن درباره ولایت و خلافت امیرالمؤمنین علیه‌السلام تنها محدود به منابع شیعه نیست، بلکه در متون معتبر اهل سنت نیز بازتاب یافته است.

در این حدیث، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله به صراحت می‌فرماید: «هر که بعد از من در خلافت با علی دشمنی کند، کافر است». این سخن، نشان‌دهنده‌ی آن است که خلافت علی علیه‌السلام از نگاه پیامبر، نه صرفاً یک موضوع سیاسی، بلکه حقیقتی الهی و تعیین‌شده از سوی خداوند است؛ به گونه‌ای که مخالفت با آن، به مثابه مخالفت با اصل ایمان و حقانیت نبوت شمرده شده است. دشمنی با علی، در اینجا به‌معنای ایستادن در برابر مشروعیتی است که پیامبر آن را تأیید کرده است.

بخش دوم حدیث که می‌فرماید «و هر که درباره علی تردید داشته باشد، کافر است»، ناظر به مرزهای روشنی است که پیامبر میان ایمان و نفاق ترسیم کرده است. تردید در حقانیت علی علیه‌السلام از نظر پیامبر، به‌معنای تردید در سخن او و وحی الهی تلقی می‌شود. این تأکید، بر مطلق و قطعی بودن جایگاه علی علیه‌السلام در منظومه ایمان دلالت دارد؛ جایگاهی که شک در آن، نشانه‌ی انکار حجت الهی است.

در این حدیث، پیامبر صلی الله علیه و آله دشمنی با علی را معادل «جنگ با خدا و پیامبر» دانسته است. این تعبیر بسیار سنگین، یادآور آیات قرآن درباره‌ی محاربه با خداست که شدیدترین مجازات‌ها را در پی دارد. بنابراین، محبت و پذیرش ولایت علی علیه‌السلام صرفاً فضیلت نیست، بلکه معیار ایمان و نشانه‌ی تسلیم در برابر اراده خداوند است. مخالفت با علی، به‌مثابه ایستادگی در برابر تجلی کامل ایمان، عدالت و هدایت الهی است.

انتهای پیام/