کشاورز برای افزایش تولید پای کار آمد، وزارت نیرو نه
اقتصاد ایران: یکپارچه‌سازی اراضی و واگذاری زمین‌های ملی به طرح‌های کشاورزی و غیرکشاورزی از پروژه‌های در حال انجام سازمان امور اراضی است اما قطعی برق، کشاورزان را با چالش‌های بسیاری همراه کرده است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
به گزارش خبرنگار مهر، بخش کشاورزی ایران امروز با قطعات خرد و کوچک زمین‌های کشاورزی روبه‌رو است که هم هزینه تولید را افزایش داده و هم در کنار این هزینه کرد بالا، بهره‌وری را در سطحی مطلوبی قرار نداده است.
بر اساس آمار سال ۱۴۰۲ بیش از ۷۵ درصد از اراضی کشاورزی کشور زیر ۵ هکتار بوده و اگر روند خرد شدن اراضی ادامه پیدا کند تا ۱۰ سال آینده بیش از ۸۰ درصد اراضی کشاورزی کشور به زیر ۳ هکتار می‌رسد.
قانون چه می‌گوید؟
ضرورت یکپارچگی اراضی موجب شد تا سال ۱۳۸۵ قانونی با عنوان جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی و ایجاد قطعات مناسب فنی- اقتصادی به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد. قانونی که به‌دلیل محدودیت و پیچیدگی اجرا، یک بار در سال ۱۳۹۵ اصلاح شد. یکی از موانع موجود اجرای کامل این طرح، مسئله قانون ارث است که در مجلس در حال بررسی و رسیدگی است.
واگذاری اراضی در ۳ دسته
واگذاری اراضی به طرح‌ها و پروژه‌های کشاورزی و غیرکشاورزی از دیگر امور در حال انجام بخش کشاورزی است. در این طرح تلاش می‌شود تا زمین‌های کشاورزی و غیرکشاورزی ملی برای فعالیت تولیدی در اختیار سرمایه گذاران قرار گیرد.
این قانون پس از انقلاب در سال ۱۳۶۵ پس از تأیید شورای نگهبان به امضا رئیس وقت مجلس شورای اسلامی رسید.
هشتمین تور رسانه‌ای سازمان امور اراضی کشور از زیرمجموعه‌های وزارت جهاد کشاورزی مجری این دو طرح (یکپارچه سازی اراضی و واگذاری اراضی ملی) برگزار شد. طی این سفر از طرح‌های یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و نیز واگذاری زمین برای طرح‌های کشاورزی و غیرکشاورزی در استان لرستان بازدید شد.
بهرام میر دریکوند، رئیس سازمان امور اراضی این استان در خصوص واگذاری اراضی ملی به امور تولیدی در جمع خبرنگاران، گفت: منابع طبیعی با توجه به اهمیت زندگی بشر در جهان در اولویت فعالیت دولت‌ها قرار دارد. جنگل‌ها در این بستر از اهمیت زیادی برخوردار بوده و کشورهای پیشرفته جهان با وجود این که فقط ۲۰ درصد از کشورها را تشکیل می‌دهند اما ۸۰ درصد منابع طبیعی جهان را در اختیار دارند.
وی افزود: این موضوع اهمیت منابع طبیعی به لحاظ زیستی و اقتصادی را نشان می‌دهد.
وی ادامه داد: جنگل‌ها مهمترین بستر ذخیره آب در خاک به شمار می‌روند و اهمیت زیست محیطی آن ۳ برابر اهمیت اقتصادی تخمین زده می‌شود. همچنین مدیریت درست منابع طبیعی می‌تواند تولیدی برابر نفت داشته باشد.
این مسئول دولتی در خصوص امر واگذاری اراضی به طرح‌ها و پروژه‌های تولیدی در استان لرستان، گفت: از آغاز این امر تا کنون ۱۶۷۶ مورد واگذاری بالغ بر ۸ هزار و ۵۰۰ هکتار زمین در این استان انجام شده است که این واگذاری‌ها در کشور در ۳ دسته صورت می‌گیرد؛ نخست، طرح‌های وابسته کشاورزی و صنایع تبدیلی و تکمیلی. دوم، طرح‌های غیر کشاورزی و سوم، طرح‌های کشاورزی اعم از کشاورزی، دامداری، شیلات و… است.
به گزارش خبرنگار مهر، واگذاری اراضی ملی به طرح‌های کشاورزی و غیرکشاورزی به شکل موقت بوده و پس از تأیید فعالیت‌ها بر اساس برنامه‌های پیش بینی شده در نهایت این قرارداد موقت از سوی سازمان امور اراضی تبدیل به قرارداد دائم خواهد شد که بسته به پروژه چند سال زمان نیاز دارد.
بزرگترین طرح تولید شیر در غرب کشور
در طرح واگذاری اراضی ملی یکی از پروژه‌ها مربوط به راه اندازی گاوداری به مساحت ۸۸۸ هکتار است که بزرگترین واحد گاوداری صنعتی در غرب کشور به شمار می‌رود.
قرار است طرح تا پایان سال با ۱۰۰۰ رأس گاو شیرده به بهره برداری برسد. این پروژه ۵۵ درصد پیشرفت کرده و با اعتبار ۱۵۰۰ میلیارد اعتبار ۷۰۰ نفر اشتغالزایی مستقیم و ۱۵۰۰ نفر اشتغالزایی غیرمستقیم دارد.
بر اساس الزام موجود، واحدهای صنعتی مکلف به تولید انرژی مورد نیاز خود هستند. از این رو، سرمایه گذار این طرح پیشنهاد داده تا ۳ مگاوات برق مورد نیاز این گاوداری از سوی این دامداری تولید شود.
طرح در دست اقدام بوده و اعلام آمادگی شده در صورت واگذاری زمین حتی این تولیدکننده می‌تواند تا ۱۵ مگاوات برق را تولید کند.
یکپارچه سازی اراضی بدون آب و برق
دومین پروژه مربوط به طرح یکپارچه سازی اراضی کشاورزی و رفع تداخلات بود. در این خصوص ۱۵۰۴ قطعه زمین توسط ۱۵۴ کشاورز مدیریت می‌شد که پس از اجرای پروژه به ۳۴ بلوک تبدیل شد. فاز اول این پروژه در سال ۱۴۰۳ با ۱۸ میلیارد تومان هزینه افتتاح شد و فاز دوم نیز در دست اقدام است.
در راستای تأمین آب این اراضی، قرار است با ۲ ایستگاه پمپاژ آب کار پیش برود. خاموشی برق در صبح و عصر به مدت ۳ تا ۴ ساعت سبب می‌شود تا ۱۱۰۰ لیتر آب از مدار خارج و وارد رودخانه شود
گفتنی است در این پروژه ۸۷۰ هکتار از زمین‌ها با یک چاه آب زیر کشت گندم بوده و برخی کشاورزان نسبت به تأمین آب و قطعی برق برای تولید گندم مورد نیاز کشور گلایه داشتند.
آنها عنوان کردند خاموشی برق در صبح و عصر به مدت ۳ تا ۴ ساعت سبب می‌شود تا ۱۱۰۰ لیتر آب از مدار خارج و وارد رودخانه شود. این کشاورزان تاکید داشتند در حالی که کشور با بحران آب روبه‌رو است و بخش کشاورزی با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کند نباید این حجم آب از مدار خارج شود.
یکی از کشاورزان با اشاره به خاموشی‌ها و نبود آب عنوان کرد ۴۰ هکتار از اراضی زیر کشت کلزا وی از بین رفته است.
یکی از کشاورزان با اشاره به خاموشی‌ها و نبود آب عنوان کرد ۴۰ هکتار از اراضی زیر کشت کلزا وی از بین رفته است
رئیس سازمان امور اراضی در خصوص پروژه یکپارچه سازی اراضی، عنوان کرد: سال ۱۴۰۰ حدود ۳۳۷ هکتار از اراضی کشاورزی در استان یکپارچه سازی شد، این عدد در سال ۱۴۰۱ به ۳۱۲ هکتار، سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۷۰۰ هکتار و در سال ۱۴۰۳ به ۱۴۰۵ هکتار رسید.
وی عنوان کرد: در طرح مذکور برای ۸۷۰ هکتار اراضی از محل اعتبارات دولتی هزینه شده تا مشوقی برای سایر صاحبان زمین‌های خرد کشاورزی باشد تا ما را در این هدف همراهی کنند.
میر دریکوند تاکید کرد: پروژه یکپارچه سازی از چند بعد قابل بررسی است؛ اعمال مدیریت و رفع تداخلات یکی از این مزایا بوده که سطح زیر کشت را افزایش داده و هزینه‌های کشت را بین ۲۰ تا ۳۰ درصد کاهش می‌دهد؛ ضمن این که بهره‌وری را برای کشاورز و کشور از کاشت تا برداشت را دارای توجیه اقتصادی می‌کند.
وی با بیان این که اجرای تجمیع اراضی، هزینه کشت را کاهش و میزان اشتغالزایی را افزایش می‌دهد، گفت: تولید اراضی پیش از یکپارچه سازی در بحث گندم حداکثر ۱.۲ تا ۱.۵ هزار تن بود اما با تحقق این امر انتظار است در اراضی آبی به ۵ تا ۶ هزار تن برسد.
گفتنی است، تا کنون در لرستان ۶ منطقه یکپارچه سازی اراضی انجام شده است.
راه اندازی سردخانه و احداث صنایع تبدیلی
پروژه سوم در حوزه واگذاری اراضی ملی برای طرح‌های وابسته به کشاورزی بود.
طرح مربوط به سردخانه دو مداره با ظرفیت ۱۰ هزار تن که با توجه به این که تمام میوه‌ها در فصول مختلف سال به شکل تازه خوری استفاده نمی‌شود ضروری است که سردخانه‌هایی در کنار تولیدات کشاورزی وجود داشته باشد.
به گفته مسئول دولتی در کنار راه اندازی سردخانه‌ها، سرمایه گذاران به دنبال راه اندازی کارخانجات صنایع تبدیلی و تکمیلی نیز هستند.
در فاز اول این سردخانه، ظرفیت ۱۰۰۰ تن از آن راه اندازی شده و در ادامه قرار است ۹ هزار تن دیگر به بهره برداری برسد. میزان اشتغالزایی این سردخانه به طور مستقیم ۵۰۰ نفر و غیر مستقیم ۱۵۰۰ نفر است.
محل ایجاد این سردخانه به لحاظ موقعیت، محلی سوق‌الجیشی برای صنایع تبدیلی خواهد بود.
این طرح در راستای سیاست وزارت جهاد کشاورزی برای ایجاد زنجیره تولید و افزایش سودآوری تولید بخش کشاورزی در حال پیگیری و اجرا در تمام استان‌های کشور است.
تعیین‌تکلیف زمین بین دولت و کشاورزان
در پروژه رفع تداخلات یکی از کشاورزان این استان ۷ تا ۸ سال درگیر مسئله زمین بین بخش خصوصی و دولت بوده تا ثابت شود که زمین کشاورزی شخصی بوده و جز اموال ملی نیست.
میر دریکوند در خصوص رفع تداخلات اراضی کشاورزی بیان کرد: این پروژه رفع تداخل شده و به اراضی کشاورزی اضافه شده است. طرح از سال ۱۳۹۴ کلید خورد و تا امروز حدود ۱۳۸۸ هکتار از اراضی از ۱۵۰۷ هکتار رفع تداخل و تعیین تکلیف شده است.
وی ادامه داد: ۵۶ هکتار از اراضی دولتی کسر و به اراضی کشاورزی شخصی اضافه و نیز ۶۱ هکتار از اراضی ملی کاهش و به زمین‌های زراعی اضافه شده است.
رئیس سازمان امور اراضی استان لرستان یادآور شد: تا کنون ۳۹۳ هزار هکتار از اراضی این استان حدنگاری شده و ۲۰ هزار و ۶۶۲ قطعه سند تک برگ صادر شده است.
ایران ششمین کشور تولیدکننده سیلیکون متال
پروژه پنجم مربوط به واگذاری زمین از سوی سازمان امور اراضی کشور در این استان برای تولیدات صنعتی و غیرکشاورزی است.
در این پروژه سیلیکون متال تولید می‌شود و با راه اندازی این طرح ایران ششمین کشور تولیدکننده این آلیاژ مقاوم و سازه‌های سبک ساختمانی خواهد بود. ایران با راه اندازی سیلیکون متال ششمین کشور تولیدکننده جهان این آلیاژ مقاوم و سازه‌های سبک ساختمانی خواهد بود
این پروژه در ۵ فاز طراحی شده که فاز اول و دوم آن حدود ۸۰ درصد پیشرفت کرده و میزان اشتغالزایی این طرح به طور مستقیم ۴۶۰ نفر و غیر مستقیم ۵۰۰ نفر است.
گفته شد برای این طرح تا کنون ۳۵ میلیون یورو سرمایه گذاری شده و ۱۰ میلیون یورو دیگر نیاز است تا بهره برداری انجام شود.
به گفته میر دریکوند در استان لرستان ۱۶۷۶ مورد پرونده واگذاری انجام شده که ۲۳۲ مورد مربوط به طرح‌های صنعتی است.
یکی از چالش‌های این طرح نداشتن سند و عدم پرداخت تسهیلات از سوی بانک‌ها است که سرمایه گذاران را در افتتاح پروژه‌ها با چالش‌هایی مواجه کرده است.
محصولات تولیدی این طرح در پنجره‌های دو جداره، سرسیلندر خودرو و… کاربرد دارد. سیلیس که ماده اولیه این آلیاژ مقاوم است از آذربایجان غربی، همدان و لرستان تأمین خواهد شد.
صادرات ۴ کانتینر محصولات کشاورزی
ششمین پروژه مربوط به کشت و صنعت و گردشگری این استان بود. این طرح با ۱۸۸۰ هکتار احداث شده که از جمله پروژه‌های در دست اقدام آن می‌توان به ۴۰۰ هکتار درختکاری، ۵۰ هکتار احداث گلخانه هیدروپونیک، بخش دامداری، گیاهان دارویی و… اشاره کرد.
گفتنی است، ۲۰ هکتار از گلخانه هیدروپونیک این کشت و صنعت به بهره برداری رسیده و تولید در حال انجام است.
در این واحد ۷۰۰ نفر به شکل مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار شده اند.
روزانه ۴ کانتینر محصول از این واحد صنعتی از جمله فلفل‌های دلمه رنگی، گوجه گیلاسی در رنگ‌های مختلف و… صادر می‌شود.
احداث ۴۰۰ هکتار باغ با آبیاری قطره‌ای از دیگر طرح‌های این مجموعه بوده که ۱۷۰ هکتار از این باغات مربوط به پسته کاری می‌شود.
به گفته مدیر این واحد، زمین مورد نظر دارای آهک بوده که حدود ۲ متر از خاک برداشته و با خاک زراعی و کود زمین برای کاشت درخت‌های پسته آماده شده است.
پیگیری طرح‌ها با هزینه کمتر و فعالیت بهینه نیاز به تحقیق و پژوهش بسیار دارد. گاهی عدم انجام مراحل تحقیقاتی فعالیت‌ها را با گذشت زمان مواجه می‌کند. به عنوان مثال، در این موضوع به گفته کارشناسان تنها یک متر از خاک، قابلیت کشاورزی دارد و این حجم خاکبرداری برای کاشت درخت و زراعت نیاز نبوده است.
احداث شهرک صنعتی از دیگر طرح‌های در دست انجام در کشت و صنعت لرستان است. به گفته رئیس امور اراضی این استان زمین این شهرک که مربوط به اراضی ۳ تا ۴ بوده، مجوز تغییر کاربری دریافت کرده و شهرک صنعتی در حال احداث است.
راه اندازی پایانه صادراتی لرستان به زودی
استان لرستان ۵۰۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی کشور و ۱۱ درصد آب‌های جاری را به خود اختصاص داده است و سالانه ۲.۹ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی تولید می‌کند.
این حجم تولید مربوط به ۳۷۰ هزار تن محصولات باغی، ۳۶۰ هزار تن دامی و ۲.۲۰۰ میلیون تن زراعی است.
طی ۴ سال گذشته به ترتیب از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳، ۸۹، ۳۲۳، ۵۱۵ و ۳۸۸ پلاک گذاری و رفع تداخل اراضی شده است.
به گفته رئیس سازمان امور اراضی تا پایان شهریور امسال پروژه رفع تداخل در این استان به سرانجام می‌رسد.
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان نیز از راه اندازی پایانه صادراتی در این استان خبر داده و عنوان کرد، این پروژه در مرحله واگذاری عرصه است تا موضوع صادرات از خود استان انجام شود.
بهرام میردریکوند در پاسخ به این پرسش خبرنگار مهر که آیا در واگذاری اراضی ملی با سرمایه گذار خصوصی موضوع تأمین انرژی و برق مورد نیاز طرح نیز پیگیری می‌شود، گفت: در قانون ششم و هفتم توسعه، تأمین انرژی مورد نیاز صنایع یک تکلیف بر عهده صاحبان صنایع بوده و در بخش کشاورزی هم دامداری یک صنعت محسوب می‌شود و مجریان تعهد دارند انرژی مورد نیاز خود را تولید کنند.
وی ادامه داد: این امر از سوی دولت تسهیل شده تا واگذاری اراضی برای تخصیص تولید انرژی با سهولت بیشتر انجام شود و در یکپارچه سازی اراضی هم کشاورزان می‌توانند روی ساختمان موتورخانه‌ها مبادرت به کاشت پنل‌های خورشیدی کرده تا برق مورد نیاز چاه‌های برق را تأمین کنند.
این مسئول دولتی تاکید کرد: دولت زمین را با تخفیف ۸۰ درصدی به سرمایه گذار واگذار می‌کند تا بخش خصوصی تشویق به سرمایه گذاری شوند.