ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار مهر، روز گذشته ابراهیم حیدری سخنگوی سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در دومین نشست خبری‌اش در نمایشگاه در جمع خبرنگاران گفت: در بخش مجازی تا ساعت ۱۳ امروز (۱۹ اردیبهشت)، میزان فروش نمایشگاه بالغ بر ۳۶ میلیارد تومان (۳۶۰ میلیارد و ۳۵۱ میلیون و ۶۶۶ هزار و ۷۲۶ ریال) بوده است. همچنین آمار فروش بخش فیزیکی تا ساعت دوازده شب گذشته، ۲۵۱ میلیارد ریال گزارش شده است. مجموع فروش حاصل شده از هر دو بخش مجازی و فیزیکی، ۶۱۱ میلیارد ریال است.

این آمار و ارقام شاید در ظاهر آن هم در حالی که هنوز سه روز از برگزاری نمایشگاه نگذشته عدد بزرگی باشد ولی بیایید کمی به این اعداد جزئی‌تر نگاه کنیم تا مسئله برایمان روشن شود.

این رقم در حالی اعلام شده که ابراهیم حیدری در نشست خبری نمایشگاه کتاب که قبل از آغاز این رویداد برگزار شده بود به عدد ناشرانی که در بخش داخلی شرکت کرده بودند اشاره کرده و گفته بود: «در بخش داخلی نمایشگاه ۲۳۶۳ ناشر حضور دارند که ۱۶۲۶ ناشر به صورت حضوری در نمایشگاه هستند.»

حالا باید ماشین حساب دست بگیریم و کمی با هم ضرب و تقسیم کنیم. اگر رقم فروش تا ساعت ۱۳ روز سوم (یعنی ۶۱ میلیارد و یکصد میلیون تومان) را تقسیم بر تعداد ناشران در بخش مجازی و حضوری (یعنی ۲۳۶۲ ناشر) کنیم عددی که به ازای هر ناشر به دست می‌آید رقمی نزدیک به ۲۶ میلیون تومان است. به عبارت دیگر یعنی اینکه هر ناشر طی این بازه زمانی حدود ۲۶ میلیون تومان در بخش مجازی و حضوری فروش داشته است. در ادامه اگر این رقم را تقسیم بر میانگین قیمت هر کتاب ۳۰۰ هزار تومان کنیم (می‌دانیم که این رقم خیلی بالایی نیست و قیمت بسیاری از کتب بیشتر از این اعداد است) به عدد ۸۶ جلد می‌رسیم که به معنای این است که هر ناشر به طور میانگین طی این مدت ۸۶ جلد کتاب فروخته است که اگر تقسیم بر سه کنیم یعنی چیزی کمتر از ۳۰ جلد کتاب در هر روز!

این عدد در واقع میانگین فروش همه ناشران بوده اما می‌دانیم که بسیاری از ناشران مطرح بیش از این تعداد کتاب فروخته‌اند و ناشران بسیاری از این عدد کمتر فروخته‌اند و د. واقع بسیاری از ناشران از کیک فروش سهم کمتری دارند و ناشران مطرح‌تر کمی بیشتر از این کیک سهم برده‌اند که در مجموع اتفاق ویژه‌ای به حساب نمی‌آید. خبرنگار مهر در گفت‌وگو با مدیر مسئول یک نشر که فقط در بخش مجازی حضور دارد با عدد ۱۰ نسخه سفارش طی این مدت مواجه شد که نشان می‌دهد بسیاری از ناشران سهم ناچیزی از این عدد به ظاهر بزرگ داشته‌اند. این در حالی است که امسال فقط ناشران در بخش مجازی حضور دارند و کتابفروشان طی اقدامی از بخش مجازی حذف شدند.

حالا که حساب و کتاب کردیم روشن می‌شود که عدد فروشی که در ابتدا حرفش زده شد خیلی عدد بزرگی نیست و این رقم دستاورد مهمی در فروش بزرگترین رویداد فرهنگی کشور نیست که با این هزینه‌های سرسام‌آور اجرای نمایشگاه و غرفه‌سازی توسط ناشران به دست آمده است. این رقم در شرایطی ثبت شده که ناشران برای اجاره غرفه، حمل کتاب به مقصد مصلی و هزینه‌های اجرایی مبالغی را پرداخت کرده‌اند که برای بسیاری از ناشران شرکت در این رویداد فرهنگی سودی در بر ندارد. به عبارت دیگر ناشران بزرگی که برخی با بیش از هزار عنوان کتاب در نمایشگاه شرکت کرده‌اند طی سه روز اول تنها توانسته کمتر از ۱۰۰ نسخه از آثارشان را به فروش برسانند که این برایشان دستاورد مهمی به حساب نمی‌آید. این در حالی است که گفته می‌شود امسال ۲۵ درصد به میزان یارانه افزوده شده و طبیعتاً انتظار می‌رود فروش هم رونق بیشتری بگیرد ولی بعید است با این رویه اتفاق ویژه‌ای رقم بخورد و باید نشست و چشم به پنجشنبه و جمعه پایانی نمایشگاه دوخت تا شاید اقبال مخاطبان کمی دخل ناشران را در نمایشگاه تکان دهد.

نکته دیگری که در آمار فروش اعلام شده از سوی سخنگوی نمایشگاه کتاب جالب توجه است این است که فروش بخش مجازی بیشتر از فروش بخش حضوری است که نشان می‌دهد استقبال از آن بخش با توجه به اینکه بن‌ها در آن قابل استفاده است و از طرفی هزینه‌های جانبی مانند هزینه رفت و آمد (چه از تهران چه از شهرستان) و خورد و خوراک نیز حذف می‌شودٰ بیشتر از بخش حضوری است و این می‌تواند زنگ خطری باشد برای از رونق افتادن نمایشگاه کتاب. نمایشگاهی که با این اعداد حضور بسیاری از ناشران در آن توجیهی ندارد.