حجت‌الاسلام حمیدرضا ارباب‌سلیمانی، امروز چهارشنبه ۲۱ آبان در آیین اختتامیه چهارمین کنگره بین‌المللی «راه نجات، نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی» در سخنانی به مناسبت ایام شهادت حضرت زهرا(س) با اشاره به اهمیت موضوع ولایت در نظام دینی اظهار کرد: در روایتی از امام محمدباقر(ع) آمده است: «اسلام بر پنج پایه استوار است؛ نماز، زکات، حج، روزه و ولایت ما اهل‌بیت.» این روایت را بسیار شنیده‌ایم، اما در ادامه همین حدیث، امام باقر(ع) می‌فرمایند: «خداوند در چهار مورد از این فرایض، رخصت داده است، اما در ولایت رخصتی نداده است؛ هر کس فقیر باشد، زکات بر او واجب نیست، هر کس بیمار باشد، نماز را نشسته می‌خواند، هر کس ناتوان باشد، روزه نمی‌گیرد و هرکس استطاعت مالی ندارد، حج بر او واجب نیست؛ اما پذیرش ولایت، بر همه چه غنی و چه فقیر، چه سالم و چه بیمار واجب است.

وی افزود: این روایت بسیار زیبا و پرمعناست و جایگاه ولایت را در منظومه فکری اسلام نشان می‌دهد. برگزاری چنین کنگره‌هایی با محور نهج‌البلاغه و حکمرانی، گامی ارزشمند در جهت تبیین همین حقیقت است.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با اشاره به جایگاه والای امیرالمؤمنین علی(ع) بیان کرد: علامه سیدبن‌طاووس، می‌فرماید اگر هیچ دلیلی بر اثبات خلافت بلافصل امیرالمؤمنین(ع) نداشتیم و تنها دو ویژگی از ایشان برای ما باقی می‌ماند یکی علی بودن و دیگری افضلیت او بر دیگران که همین برای برتری و تقدمش کافی بود. ایشان می‌گوید اکثریت و برتری حضرت در میان دوست و دشمن آشکار است. سیدبن‌طاووس شخصیت کوچکی نیست؛ او از علمای قرن هفتم هجری و استاد بزرگ علم حدیث با بیش از پنجاه اثر مکتوب است. یکی از آثار ارزشمند او، شرح نهج‌البلاغه است.

ارباب‌سلیمانی سپس به موضوع رمز محبوبیت و محرومیت امیرالمؤمنین(ع) اشاره کرد و گفت: گاهی این سؤال مطرح می‌شود که چرا علی(ع) با وجود آن همه فضائل، از خلافت محروم ماند؟ پاسخ آن در هماهنگی قول و عمل حضرت نهفته است. او پیش از آن که سخنور باشد، عامل بود. پیش از آن که درباره زهد و تقوا سخن بگوید، آن را در زندگی خویش به نمایش گذاشت. امیرالمؤمنین(ع) در اوج جوانمردی، از حقوق شخصی خود به خاطر حفظ اسلام گذشت. همان‌گونه که خود می‌فرماید: هماهنگی قول و عمل، بزرگ‌ترین فضیلت اسلامی است؛ و این رمز محبوبیت است.

وی افزود: اگر ما به دنبال حکمرانی علوی هستیم، باید این ویژگی حضرت علی(ع) را الگو قرار دهیم؛ چرا که حب و عمل، گواه یکدیگرند.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه با اشاره به خطبه ۱۷۵ نهج‌البلاغه خاطرنشان کرد: حضرت علی(ع) می‌فرماید: «به خدا سوگند، شما را به هیچ کاری دعوت نمی‌کنم، مگر آنکه خود پیش از شما به آن عمل کرده‌ام و از هیچ گناهی باز نمی‌دارم، مگر آنکه خود پیش از شما از آن پرهیز کرده‌ام.» این بیان، کلید حکمرانی علوی است؛ چرا که زمامداران جامعه باید سیره عملی امام(ع) را در رفتار خویش جاری کنند و ببینند تا چه اندازه به معیارهای علوی نزدیک‌اند.

ارباب‌سلیمانی در ادامه یکی از روایات تاریخی را نقل کرد و گفت: روزی پیامبر اکرم(ص) به حضرت علی(ع) فرمودند: مردی تو را دوست دارد، بی‌آنکه خدمتی از تو دیده باشد. حضرت عرض کرد: یا رسول‌الله! او که هیچ منفعتی از من ندیده است. پیامبر(ص) فرمود: سپاس خدا را که دل مؤمنان را سرشار از محبت تو قرار داد. در همان لحظه آیه‌ای از قرآن نازل شد که این محبت الهی را تأیید می‌کرد.

وی افزود: علی(ع) در اوج بندگی و اخلاص، محبوب همگان بود؛ زیرا در رفتار و گفتار، جلوه بندگی خدا را نشان می‌داد.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه خاطره‌ای از یک استاد مسیحی را نقل کرد و گفت: روزی یکی از اساتید برجسته دانشگاه‌های غربی، که بعدها مسلمان شد، تعریف می‌کرد: «در دوران تدریس، یکی از شاگردان ایرانی‌ام ترجمه نهج‌البلاغه را به من هدیه داد. آن شب تا صبح آن را خواندم و از خود پرسیدم: این سخن کیست؟ در لابه‌لای کلماتش دریافتم که علی عاشق خداست. پس با خود گفتم: کسی که چنین عاشق خداست، باید خدا را پرستید.» این استاد امروز در قم به تدریس آثار امام خمینی(ره) مشغول است و کتاب‌های او در خارج از کشور مخاطبان فراوان دارد. یکی از شاگردان او، جوانی ایرانی به نام اکبر ملکی، دانشجوی دانشگاه تگزاس بود که پس از آشنایی با نهج‌البلاغه متحول شد، گریست و در نهایت، با آغاز جنگ تحمیلی به ایران بازگشت و در عملیات سال ۱۳۶۱ به شهادت رسید. این نمونه‌ای از تأثیر جهانی نهج‌البلاغه و سیره علوی است.

ارباب‌سلیمانی در ادامه افزود: شهر اصفهان، که عنوان «پایتخت نهج‌البلاغه» را دارد، بستر مناسبی برای نشر معارف علوی است و امیدواریم این پرچم افتخار را سرافرازانه برافراشته نگه داریم.

وی افزود: این مسیر، مسیر خدمت است و امیدواریم بتوانیم با اخلاص در این راه قدم برداریم. از همه همکاران و یاران کنگره می‌خواهم که همان‌گونه که با نیت خالص آغاز کردند، این راه را تا انتها با اخلاص ادامه دهند؛ چرا که قرآن کریم می‌فرماید تنها عمل خالص در قیامت تحویل داده می‌شود.

معاون قرآن و عترت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان تأکید کرد: این حرکت فرهنگی اگرچه با سختی آغاز شد، اما امروز با قوت ادامه دارد. باید مسائل روز جامعه و نیاز مدیران کشور را در قالب اندیشه علوی و نهج‌البلاغه بازخوانی کنیم تا نتایج آن به‌صورت علمی و کاربردی در اختیار مردم و نظام اسلامی قرار گیرد.

تحول در علوم انسانی بدون مرجعیت علمی نهج‌البلاغه ممکن نیست

حجت‌الاسلام مسعود راعی، دبیر علمی چهارمین کنگره بین‌المللی «راه نجات، نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی» نیز در سخنانی با اشاره به مأموریت‌های این کنگره در مسیر تحول علوم انسانی اظهار کرد: ما با همکاری پژوهشگران داخل و خارج از کشور، حرکت مهمی را در جهت ایجاد مرجعیت علمی نهج‌البلاغه آغاز کرده‌ایم. هدف این است که نهج‌البلاغه به‌عنوان یک مرجع علمی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی مطرح شود، چراکه مسیر تحول در این عرصه از همین نقطه آغاز می‌شود.

وی با بیان اینکه مرجعیت علمی نهج‌البلاغه باید پیش‌نیاز تحول در علوم انسانی باشد، افزود: در فضای علمی بین‌المللی نیز نگاه مثبتی نسبت به این مرجعیت شکل گرفته و این خود نویدبخش آینده‌ای روشن در پیوند میان معارف نهج‌البلاغه و دانش انسانی است.

دبیر علمی چهارمین کنگره بین‌المللی «راه نجات، نهج‌البلاغه و حکمرانی علوی» در بخش دیگری از سخنانش با تأکید بر اهمیت بازتعریف جایگاه انسان در علوم انسانی ادامه داد: اصل نگاه علوم انسانی، نگاه به انسان است. باید مشخص کنیم که علم در خدمت انسان است یا انسان در خدمت علم. آیا تکنولوژی باید برای انسان باشد یا انسان برای تکنولوژی؟ پاسخ به این پرسش‌ها بدون بهره‌گیری از نگاه عمیق نهج‌البلاغه ممکن نیست.

راعی گفت: در گام بعدی، لازم بود زیست‌جهان انسان معاصر نیز مورد توجه قرار گیرد، چرا که سخن گفتن از انسان بدون در نظر گرفتن زیست و محیط او ممکن نیست.

وی با اشاره به تلاش‌های انجام‌شده در مسیر علمی‌سازی مفاهیم نهج‌البلاغه تصریح کرد: یکی از موضوعات کلیدی که در نشست‌های علمی مطرح شد، مفهوم حکمرانی علوی بود. باید روشن شود چه کسی تصمیم می‌گیرد، چگونه تصمیم می‌گیرد و چگونه پاسخگو خواهد بود. این مسئله، اساس گفت‌وگو درباره عدالت و مقابله با فساد در جامعه است.

دبیرعلمی کنگره با اشاره به فعالیت‌های علمی این کنگره گفت: در قالب بیش از ۹ گروه علمی و با همکاری اندیشمندان مختلف، نشست‌های تخصصی متعددی برگزار شد. از جمله این نشست‌ها می‌توان به مباحثی چون رضایت‌مندی مالیاتی با همکاری اتاق بازرگانی، حکمرانی و تربیت، جایگاه خانواده در حکمرانی علوی و مبانی فقهی حکمرانی اشاره کرد.

راعی در پایان ابراز امیدواری کرد و افزود: تلاش مجموعه علمی کنگره بر آن است که مفاهیم نهج‌البلاغه از سطح مطالعات نظری فراتر رفته و وارد فضای علمی و اجرایی جامعه شود تا ثمرات این حرکت در مسیر تمدن اسلامی نمایان گردد.

انتهای پیام