بازار روانکار روسیه در کانون جدل رسانهای
اقتصاد ایران: صنعت روانکارها در سالهای اخیر بیش از هر زمان دیگری در معرض فشارهای سیاسی، اقتصادی و رسانهای قرار گرفته است. تحولات ژئوپلیتیک، بهویژه پس از بحران اوکراین، نهتنها مسیر تجارت جهانی را تغییر داده بلکه نگاه عمومی به فعالیت شرکتهای بزرگ را نیز تحت تاثیر قرار داده است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
در چنین فضایی، هر خبر یا گزارش درباره حضور یک برند در بازارهای حساس میتواند موجی از واکنشها را در پی داشته باشد؛ واکنشهایی که گاه فراتر از واقعیتهای تجاری، به عرصه رقابت رسانهای و حتی جنگ روانی کشیده میشود.
شرکتهای فعال در حوزه روانکارها، بهعنوان تامینکنندگان حیاتی برای صنایع انرژی و حملونقل، بیش از سایر بخشها با این چالشها روبهرو هستند. هر ادعا یا شایعه درباره فعالیت آنها در بازارهای تحریمشده یا پرریسک، میتواند اعتبار برند و اعتماد مشتریان را تحت فشار قرار دهد. از سوی دیگر، رسانهها و نهادهای نظارتی نیز با دقت بیشتری عملکرد این شرکتها را رصد میکنند و کوچکترین تناقض در اطلاعات منتشرشده میتواند به بحران اعتماد تبدیل شود.
شرکت آلمانی Addinol که در زمینه تولید روانکارهای صنعتی و موتوری فعالیت دارد، در واکنش به گزارشهایی مبنی بر ادامه حضورش در بازار روسیه، بیانیهای رسمی منتشر کرد و این ادعاها را «اطلاعات نادرست» خواند.
به گفته سخنگوی شرکت، سهام Addinol در شرکت مشترک روسی Addinol OOO پس از حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ مسدود شد و این شرکت دو سال پیش فعالیتهای خود در روسیه را بهطور کامل از صورتهای مالی حذف کرده است. مدیران Addinol تاکید کردند که این تصمیم در راستای پایبندی به تحریمهای اتحادیه اروپا اتخاذ شده و هیچگونه محصول یا مواد اولیهای پس از اعمال تحریمها به روسیه ارسال نشده است.
استفن بوتس، معاون فروش جهانی و تحقیق و توسعه Addinol، در گفتوگو با Lube Report اعلام کرد: «ما صددرصد تحریمها را رعایت کردهایم و هیچ کالایی به روسیه تحویل ندادهایم. بهنظر ما گزارشهای اخیر یک کارزار رسانهای برای ایجاد آشوب و تخریب است.» او افزود که یک حسابرسی داخلی نیز انجام شده و نتایج آن به بانک طرف قرارداد ارائه شده است؛ این بانک نیز گزارش را پذیرفته و تایید کرده است.
با این حال، نشریه The Insider گزارشی منتشر کرده بود که مدعی میشد واردکنندگان روسی در سال ۲۰۲۴ حدود ۷.۵ میلیون دلار محصولات Addinol وارد کردهاند و تنها در شش هفته نخست سال ۲۰۲۵ این رقم به ۱.۵ میلیون دلار رسیده است. همچنین این گزارش ادعا کرده بود که سود شرکت Addinol OOO از ۶۴۹ هزار دلار در سال ۲۰۲۰ به بیش از ۴.۱ میلیون دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است.
بوتس در پاسخ توضیح داد که شرکت Addinol OOO یک سرمایهگذاری مشترک ۵۰-۵۰ با یک شریک روسی به نام الکساندر تیبلن بوده است و از اکتبر ۲۰۲۲ هیچگونه محصول یا پشتیبانی فنی از سوی Addinol به این شرکت ارائه نشده است. او افزود که این شرکت روسی از ابتدای ۲۰۲۳ روند تغییر برند را آغاز کرده و دیگر تحت نام Addinol فعالیت نمیکند.
گزارش The Insider همچنین مدعی شده بود که پیش از جنگ، برخی اسناد مناقصه نشان میدادند روانکارهای Addinol در صنایع دفاعی روسیه استفاده میشده است. اما بوتس این ادعا را رد کرد و گفت: «هیچگاه شرکتهای دفاعی روسیه از روانکارهای غیرتولید داخل استفاده نمیکنند.» او همچنین تاکید کرد که صرفا ذکر نام یک محصول در اسناد مناقصه به معنای استفاده واقعی از آن نیست.
در همین زمینه، Lube Report Global که ابتدا خلاصهای از گزارش The Insider را منتشر کرده بود، بعدا آن را حذف کرد. البته در پاسخ The Insider نیز تاکنون به درخواستهای مکرر برای توضیح درباره منابع ادعاهایش پاسخ نداده است.
این خبر در شرایطی منتشر شد که شرکت آلمانی Fuchs Petrolub SE نیز تایید کرده است همچنان یک کارخانه و شرکت تابعه در کالوگا روسیه دارد. با این حال، Fuchs اعلام کرده فعالیتهایش در روسیه «حداقلی» است و هیچگونه پشتیبانی فنی یا مواد اولیه از سایر بخشهای گروه دریافت نمیکند. این شرکت تاکید کرده که فعالیتهایش کاملا مطابق با تحریمهای اتحادیه اروپا، بریتانیا و آمریکا انجام میشود و هیچ ارتباطی با صنایع تحریمشده ندارد.
در مجموع، واکنش Addinol نشاندهنده حساسیت بالای حضور شرکتهای غربی در بازار روسیه پس از جنگ اوکراین است. بسیاری از شرکتها برای جلوگیری از آسیب به اعتبار خود، ترجیح دادهاند فعالیتشان را متوقف کنند یا به حداقل برسانند. اما انتشار گزارشهای متناقض و فضای رسانهای پرتنش، همچنان چالشهای بزرگی برای برندهای فعال در صنعت روانکارها ایجاد کرده است.