ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

شاهین آقا میرزاده، در گفتگو با خبرنگار مهر، گفت: در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور که با چالش‌های جدیِ کم‌آبی، افت سطح آب‌های زیرزمینی و تشدید پدیده خشکسالی روبه‌رو هستیم، حفاظت از آب به‌عنوان ارزشمندترین سرمایه زیستی، یک ضرورت حیاتی و غیرقابل اغماض است.

وی افزود: در این شرایط، روش‌های نوین آبخوان‌داری و پخش سیلاب به‌عنوان راهکارهای هوشمندانه و هم‌ساز با طبیعت، نه تنها یک گزینه، بلکه یک راهبرد اساسی برای تضمین امنیت آبی ما محسوب می‌شوند.

وی ادامه داد: این فناوری‌ها با ایجاد مکث و نفوذ سیلاب‌های مخرب در پهنه‌های مشخص، ضمن تغذیه مستقیم و سریع آبخوان‌های تشنه، مانع از هدر رفت این منابع ارزشمند به‌صورت رواناب و تبخیر می‌شوند.

رئیس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان گفت: ارزش افزوده این کار فراتر از ذخیره آب است؛ کاهش اثرات سیل‌های ویرانگر، احیای پوشش گیاهی، تقویت معیشت پایدار کشاورزی و افزایش تاب‌آوری جوامع محلی در برابر تغییرات اقلیمی از دستاوردهای کلیدی آن است.

آقا میرزاده، افزود: بنابراین، سرمایه‌گذاری و ترویج این روش‌ها، در حقیقت سرمایه‌گذاری بر آینده این سرزمین و تبدیل تهدید سیل به فرصت توسعه پایدار است.

اتلاف بخشی از آب سیلاب

وی با اشاره به آبگیری پروژه‌های پخش سیلاب بر آبخوان استان کرمان گفت: پس از سال‌ها انتظار برای باران، نخستین سیلاب‌های فصل در عرصه‌های پروژه پخش سیلاب مهار و هدایت شد، اما با این وجود، فرسایش و تخریب بخشی از سازه‌ها شامل خاک ریزها و دروازه‌های انحراف، موجب اتلاف بخش قابل توجهی از این آب گرانبها و کاهش کارایی پروژه شده است.

وی افزود: این رویداد، نتیجه سال‌ها تلاش بی‌وقفه کار کارشناسانی و نیروی کار این مرکز برای احیای اراضی و تغذیه آبخوان‌ها بود که خوشبختانه در بخش‌های زیادی از پروژه‌های پخش سیلاب بر آبخوان‌های اجرا شده توسط این مرکز در شهرستان گنبکی «پروژه آب باریک» شهرستان ارزوئیه «قادر آباد» و شهرستان شهربابک «میمند» آب گیری انجام شد.

میرزاده، اظهار داشت: اجرای این پروژه‌ها با مهار و پخش سیلاب در بالادست باعث تقویت پوشش گیاهی عرصه و تغذیه مصنوعی آب خوان‌ها شده و در پایین دست سبب تقویت آبدهی چاه‌ها و قنوات می‌شود.

وی افزود: از طرفی با به تأخیر انداختن زمان تمرکز دبی رودخانه‌ها از رخداد سیلاب و تخریب در پایین دست جلوگیری می‌کنند، اما با این حال، همزمانی این فرصت کم نظیر با یک چالش فنی جدی، نگرانی‌هایی را به همراه آورده است.

رئیس بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان تصریح کرد: بررسی‌های میدانی تیم فنی بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمان نشان می‌دهد که به رغم ورود آب به سمت قسمت‌هایی از عرصه‌های پخش، بخش زیادی از این آب به دلیل تخریب خاک ریزهای حفاظتی، بندهای انحرافی و فرسایش لبه‌های کانال پخش و آسیب‌دیدگی دروازه‌های کنترل، نتوانسته است به خوبی هدایت شود و از دسترس خارج شده است که این مسئله باعث کاهش راندمان پروژه‌ها در جذب و ذخیره‌سازی سیلاب شده است.

لزوم ترمیم بندهای انحرافی آسیب دیده

آقا میرزاده، تأکید کرد: آب این سیلاب‌ها، سرمایه‌ای ملی و حیاتی برای منطقه است که برای آبیاری درختان کاشته شده برای احیای منطقه و تغذیه سفره‌های زیرزمینی به آن نیاز مبرم داریم.

وی گفت: اگر زیرساخت‌های آسیب‌دیده به سرعت ترمیم و بهسازی نشوند، در مواجهه با بارش‌های آینده نیز شاهد تکرار این اتلاف و از دست رفتن فرصت‌ها خواهیم بود و خود خطرات دیگر سیلاب و فرسایش خاک را برای مناطق مسکونی مجاور و پایین دست به همراه خواهد داشت.

وی یادآور شد: این گزارش حاکی از آن است که کارشناسان در حال تهیه گزارش فنی و برآورد اعتبار لازم برای تعمیرات اضطراری و مقاوم‌سازی سازه‌های آسیب دیده هستند تا کارایی کامل پروژه‌ها احیا شده و از هدر رفت آب‌های آینده جلوگیری شود.

میرزاده، با بیان اینکه در حال حاضر برنامه‌های عملیاتی پروژه‌ها با امکانات اولیه نظیر تراکتور و نیروی کارگری با بازسازی قسمتی از خاکریز های پخش در حال انجام است افزود: امید است با مساعدت اعتباری و پیگیری پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، امکان حفاظت از این سرمایه‌های ملی و افزایش بهره‌وری این پروژه‌ها فراهم شود.