گرانی در شب یلدا؛ سنتهای دیرینه فارسیها قربانی افزایش قیمت
اقتصاد ایران: شیراز-گرانی آجیل، میوه و تنقلات شب یلدا در فارس، خانوادهها را تحت فشار قرار داده و سنتهای دیرینه این شب فرهنگی در شیراز و دیگر شهرها درگیر چالش شده است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
خبرگزاری مهر، گروه استانها- مرضیه جوانمردی فر: با فرا رسیدن شب یلدا، شبی که ایرانیان از دیرباز برای جشن طولانیترین شب سال و گردهم آمدن خانوادهها آماده میشوند، واقعیت تلخ گرانی افسارگسیخته کالاهای مصرفی بار دیگر سایه خود را بر سفره مردم خصوصاً فارسیها و شیرازیها انداخته است.
آجیل، شیرینی، میوههایی مانند انار و هندوانه و سایر تنقلات، بهجای آنکه نمادی از شادی و همدلی باشند، به بار مالی سنگینی برای خانوارها تبدیل شدهاند و بسیاری ناچار شدهاند مقادیر کمتری خریداری کنند یا از برخی اقلام صرف نظر کنند.
از منظر فرهنگی، گرانی شب یلدا باعث شده سنت دیرینه گردهمایی خانوادگی و چیدن سفرههای رنگارنگ تحت فشار قرار گیرد. بسیاری از خانوادهها برای حفظ این سنت مجبور شدهاند برخی اقلام سفره را حذف یا جایگزین کنند.
ضعف سیاستگذاری و نظارت بازار در فارس
استان فارس ظرفیتهای بینظیری دارد، از دامداری و تولید گوشت گرفته تا باغداری و زراعت. اما ضعف سیاستگذاری و نظارت باعث شده این توان بالقوه نتواند سفره مردم را نجات دهد. از روستاهای اطراف سپیدان تا دشتهای کازرون، تولیدکنندگان از قیمتهای ناعادلانه خرید محصولاتشان گلایه دارند، چرا که کالایی که با زحمت و هزینه زیاد تولید میکنند، بعد از عبور از حلقههای واسطهگری، چند برابر گرانتر به مردم فروخته میشود. نه واسطهها مهار میشوند، نه بازار کنترل مؤثر دارد.
در چنین شرایطی، انتظار مردم از مدیریت استان فارس روشن است: چه اقداماتی برای حمایت از تولیدکنندگان، تنظیم بازار و حذف واسطهها صورت گرفته؟ نظارت بر قیمتها چقدر واقعی است؟ آیا فقط بخشنامهها صادر میشوند بدون آنکه در عمل تغییری حس شود؟
این وضعیت نشان میدهد که برنامهریزی بلندمدت، اصلاح ساختارهای توزیع، نظارت مستمر بر بازار و حمایت هدفمند از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان، بهویژه در استان فارس و نقاط مختلف شیراز، ضروری است. در غیر این صورت، نه تنها سفره مردم کوچکتر میشود، بلکه سنتها و هویت فرهنگی این جشن دیرینه نیز در معرض تهدید قرار خواهد گرفت.
در بازار شیراز اگر پای صحبت فروشندگان لبنیات بنشینی، همه از کاهش شدید تقاضا میگویند.
محمد کشاورز، صاحب یک لبنیات فروشی در گفتگو با خبرنگار مهر از بالا رفتن قیمت اجناس و کم شدن مشتری گلایه کرد و گفت: مردم حق دارند، قیمت لبنیات بالا رفته و توان مردم کم است. با این اوصاف حتی اجازه مغازه هم به سختی فراهم میشود.
درآمدها کفاف هزینهها را نمیدهد
رضا زارع ۴۵ ساله در گفتگو با خبرنگار مهر میگوید: من کارگر هستم. با حقوق سیزده میلیون و هفتصد هزار تومان، دیگر نمیدانم اجاره دهم، پول آب و برق و گاز که هر روز زیر پوستی گرانتر میشود را پرداخت کنم، برنج بخرم، گوشت بخرم، لوازم التحریر برای بچهها بخرم، لباس بخرم، چه بخرم؟ هر روز قیمتها بالا میرود. تا دیشب مرغ بود کیلویی ۱۵۰ هزار تومان بوده و امروز به ۱۷۰ هزار تومان رسیده است. گوشت قرمز که سالی یکبار میخوریم. من حقوقم را به مسئولان محترم استان فارس تقدیم میکنم، ببینم چطور هر ماه مدیریت میکنند، ما که دیگر بریدیم.
همه ظرفیتها و وعدهها به روی کاغذ مانده است
در گوشهای از بازار، زن میانسالی که برای خرید ماست و پنیر آمده، آهی میکشد و میگوید: ما خودمان در همین استان زمین کشاورزی داریم، اما نمیدانم چرا همه چیز گران است. مگر فارس خودکفا نیست؟ وقتی استان خودکفا باشد، نباید مردمش اینقدر در فشار باشند. انگار همه ظرفیتها روی کاغذ مانده و کسی برای کنترل بازار قدم جدی برنمیدارد. مردم از این وضعیت بازار ناراضی هستند.
لازم به ذکر است؛ با وجود اجرای طرحهای متعدد نظارتی از سوی نهادهای مختلف برای کنترل بازار، واقعیت این است که ریشه اصلی نابسامانی اقتصادی در گرانی و تورم نهفته است، نه صرفاً در نبود نظارت. هرچند حضور بازرسان میتواند از تخلفاتی مانند گرانفروشی یا احتکار جلوگیری کند، اما وقتی هزینه تولید، تأمین مواد اولیه و معیشت مردم بهطور مداوم افزایش پیدا میکند، زمینه بروز تخلف، سودجویی و حتی کلاهبرداری بیشتر میشود.
در چنین شرایطی، با وجود همه نظارتها و برخوردها، قدرت خرید مردم کاهش یافته و سفره خانوارها کوچکتر از گذشته شده است. مسئلهای که تنها با اصلاح سیاستهای اقتصادی و مهار گرانی قابل حل است، نه صرفاً با گشتهای بازرسی.
آغاز طرح گسترده نظارت بر بازار شب یلدا در فارس
کریم مجرب، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت فارس، در گفتگو با خبرنگار مهر اعلام کرد که طرح نظارت برای کنترل قیمتها و نظارت بر کیفیت کالاها با هدف ایجاد ثبات در بازار و جلوگیری از تخلفات صنفی آغاز شده و تا پایان شب یلدا ادامه خواهد داشت.
به گفته وی، تشدید نظارتها در این ایام به دلیل افزایش تقاضا و حساسیت مردم نسبت به قیمتها ضروری است.
مدیرکل صمت فارس اظهار کرد: در قالب این طرح، تیمهای بازرسی این ادارهکل با همکاری ادارهکل تعزیرات حکومتی، اتاق اصناف و اتحادیههای صنفی بهصورت روزانه روند عرضه کالا، نحوه قیمتگذاری و رعایت موازین بهداشتی را رصد و ارزیابی خواهند کرد.
مجرب با تأکید بر اینکه حفظ حقوق مصرفکننده در اولویت کاری این اداره قرار دارد، خاطرنشان کرد: در صورت مشاهده هرگونه تخلفی از سوی واحدهای صنفی، برخورد قانونی و فوری انجام خواهد شد و هیچگونه اغماضی در این زمینه وجود ندارد.
مدیرکل صمت فارس همچنین از مردم درخواست کرد تا در صورت مشاهده گرانفروشی، کمفروشی یا عرضه کالای غیربهداشتی موضوع را از طریق شماره تلفن ۱۲۴ تا موضوع به سرعت توسط بازرسان مربوطه بررسی و پیگیری شود.
وی هدف نهایی اجرای این طرح را ایجاد آرامش در بازار، تأمین کالاهای مورد نیاز مردم با کیفیت مناسب و قیمت واقعی عنوان کرد و افزود: همکاری مردم و اصناف نقش مهمی در موفقیت این طرح دارد.
تشدید نظارت بر بازار استان فارس در آستانه شب یلدا
موسی رهبر، مدیرکل تعزیرات حکومتی استان فارس در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به افزایش تقاضا برای کالاهای اساسی و اقلام پرمصرف در آستانه شب یلدا، از اجرای طرح تشدید نظارت بر بازار در سراسر استان خبر داد و گفت: این طرح با هدف پیشگیری از تخلفات صنفی و بهداشتی، کنترل قیمتها و صیانت از حقوق مصرفکنندگان بهصورت ویژه در دستور کار قرار گرفته است.
وی اظهار کرد: در این ایام، نظارت بر عرضهکنندگان اقلام پرمصرف مردم در شب یلدا از جمله میوه، شیرینی، برنج، روغن، مرغ، گوشت و انواع آجیل بهصورت دقیق و مستمر انجام میشود و با هرگونه گرانفروشی، کمفروشی، احتکار، عدم درج قیمت، عرضه خارج از شبکه و سایر تخلفات صنفی برخورد قانونی و قاطع خواهد شد.
مدیرکل تعزیرات حکومتی فارس با تأکید بر لزوم هماهنگی و همافزایی دستگاههای نظارتی افزود: در همین راستا، گشتهای مشترک تعزیرات حکومتی استان با همکاری دستگاههای متولی نظارت از جمله جهاد کشاورزی، اتاقهای اصناف، اداره کل صنعت، معدن و تجارت (صمت) و شبکههای بهداشت در سراسر استان فعال شدهاند و در دو نوبت صبح و بعدازظهر بهصورت میدانی از واحدهای صنفی، مراکز عرضه و توزیع کالا بازدید میکنند.
رهبر خاطرنشان کرد: در جریان این گشتها، علاوه بر نظارت بر قیمت و کیفیت کالاها، رعایت ضوابط و مقررات بهداشتی نیز بهطور جدی مورد بررسی قرار میگیرد و در صورت مشاهده هرگونه تخلف بهداشتی، موضوع بلافاصله در چارچوب قانون پیگیری و با متخلفان برخورد خواهد شد.
وی ضمن هشدار به سودجویان و افرادی که قصد سوءاستفاده از شرایط این ایام را دارند، تصریح کرد: تعزیرات حکومتی با هرگونه اقدام در راستای تضییع حقوق مردم، اخلال در بازار و برهمزدن آرامش روانی جامعه برخوردی قاطع، سریع و بدون اغماض خواهد داشت و هیچگونه مماشاتی با متخلفان صورت نخواهد گرفت.
مدیرکل تعزیرات حکومتی فارس در پایان از شهروندان خواست نقش مؤثری در نظارت همگانی ایفا کنند و در صورت مشاهده تخلفات صنفی، مراتب را به اتاق اصناف گزارش دهند و همچنین شهروندان میتوانند تخلفات بهداشتی را به شبکههای بهداشت اطلاعرسانی کنند تا در کوتاهترین زمان ممکن مورد رسیدگی قرار گیرد.
با گرانفروشی برخورد جدی و بدون اغماض میکنیم
حجت جوانمردی، رئیس اتاق اصناف مرکز فارس در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به نزدیک شدن به شب یلدا و نگرانیها پیرامون افزایش قیمت برخی کالاها، اتاق اصناف از اجرای طرح «تشدید نظارت» بر بازار خبر داد.
وی ضمن تأکید بر تفاوت میان گرانی و گرانفروشی بیان کرد: خود اصناف اولین متضرر این گرانیها هستند زیرا با افت فروش و کمشدن تقاضا مواجه میشوند.
جوانمردی تأکید کرد: در زمینه گرانفروشی، اتاق اصناف نظارت مستمر دارد. گشتهای بازرسی با همکاری ناظرین بسیج اصناف، در دو شیفت صبح و بعدازظهر در سطح شهر فعال هستند.
وی ادامه داد: تمرکز طرح تشدید نظارت بر اصناف هدف مرتبط با شب یلدا، از جمله میوهفروشیها و عرضهکنندگان خشکبار، از امروز آغاز شده و تا تاریخ اول دی ماه ادامه خواهد داشت.
رئیس اتاق اصناف مرکز فارس از شهروندان درخواست کرد که در صورت مشاهده هرگونه تخلف از جمله گرانفروشی، احتکار، عدم صدور فاکتور و عدم درج قیمت، موضوع را به مدیریت واحد نظارت و بازرسی اتاق اصناف در میان بگذارند تا شکایت آنها به صورت شبانهروزی مورد رسیدگی قرار گیرد.