ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

یورو نیوز: یک ویدئوی چهار قسمتی که ادعا می‌شود فیلم ضبط‌شده دوربین‌های مداربسته CCTV مراکز فرماندهی ایران است و زمان حمله اسرائیل به این مراکز در جنگ ۱۲‌روزه را نشان می‌دهد، به‌صورت گسترده در شبکه‌های اجتماعی همرسانی شده است. با این حال، به گزارش فرانس۲۴، تنها یک بخش این ویدیو واقعی و بقیه ساخته هوش مصنوعی است.

در این ویدئوها لحظاتی پیش از انفجارهای مهیب افرادی با یونیفورم‌های نظامی در داخل مراکز فرماندهی به چشم می‌خورند. فرانس۲۴ در گزارشی به راستی‌آزمایی (fact-check) این ویدئوها پرداخت.

به گزارش فرانس۲۴، برخی حساب‌های کاربری حامی اسرائیل این ویدئوها را به صورت گسترده همرسانی کرده‌اند. این حساب‌ها مدعی شدند که این تصاویر در واقع اطلاعات فاش‌شده‌ای هستند که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده‌اند.

حساب کاربری «Mossad Commentary» در شبکه اجتماعی ایکس نیز این تصاویر را منتشر کرد و نوشت: «تهران در تلاش برای کنترل روایت است. اما این تصاویر همین حالا از سوی حساب‌های کاربری فارسی‌زبان در شبکه‌های اجتماعی همرسانی شده‌اند.»

این حساب کاربری بعدا دسترسی به این ویدیو را محدود کرد.

کدام ویدیو واقعی است؟

بنابر گزارش فرانس۲۴، تنها یکی از این چهار ویدیو، یعنی ویدیوی سوم واقعی است که آن‌ هم اواخر نوامبر از سوی رسانه‌های دولتی ایران منتشر شده است.

این ویدیو که نشان «خبرگزاری دانشجو» را دارد، بنابر گزارش رسانه‌های ایران لحظات حمله به مرکز فرماندهی و کنترل پدافند هوایی ارتش ایران در تبریز را در جریان جنگ ۱۲ روزه نشان می‌دهد.

صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران این ویدیو را در جریان گفتگو با رضا خواجه، معاون عملیات پدافند هوایی ارتش ایران پخش کرد. در جریان این ویدیو، آقای خواجه می‌گوید که ۳۵ نفر از اعضای پدافند در جریان جنگ ۱۲ روزه کشته شدند.

او همچنین ادعا می‌کند که سربازانی که در این تصاویر حضور دارند، با وجود هشدار حمله هوایی قریب‌الوقوع، تصمیم گرفتند در مرکز فرماندهی پدافند هوایی باقی بمانند. فرانس۲۴ به صورت مستقل نتوانست این ادعا را تایید کند.

کدام ویدیو جعلی (Deep Fake) است؟

به گزارش فرانس۲۴، سه ویدیوی دیگر که هیچ‌گاه از سوی رسانه‌های ایران منتشر نشدند، در واقع توسط هوش مصنوعی ساخته شده‌اند.

سرداری‌زاده خبرنگار ارشد بخش راستی‌آزمایی بی‌بی‌سی در همان ساعات اولیه انتشار این ویدیوها در شبکه اجتماعی ایکس ساختگی بودن آن‌ها را تایید کرد.

سرداری‌زاده نوشت: «خطاهای قابل توجه شامل نشان‌ها و یونیفورم‌های نظامی اشتباه، دست‌ها و اشیا عجیب روی میزها و کمدها، ادامه کار عادی کارکنان حتی پس از وقوع انفجارها و سالم ماندن دوربین‌های به‌اصطلاح مدار بسته است.»

اگرچه با پیشرفت ابزارها، تشخیص رد پای هوش مصنوعی در محتواهای تصویری روزبه‌روز دشوارتر می‌شود، اما چندین جزئیات و ناسازگاری بصری جعلی بودن این ویدیوها را تایید می‌کند.

در ویدیوی نخست، جزئیات مرزهای خلیج‌فارس در نقشه‌ای که روی دیوار نصب شده با واقعیت ناسازگار است.

مقایسه تصویر ویدیو با تصویر واقعی خلیج فارس

چند ناسازگاری دیگر نیز وجود دارد؛ یکی از افراد پس از انفجار همچنان پشت رایانه خود نشسته است و دستگاه‌ قهوه‌ساز نیز به‌رغم انفجار مهیب از جای خود تکان نمی‌خورد.

ویدیوی دوم حاوی اشتباهی رایج در ویدئوهای ضعیف تولید شده با هوش مصنوعی است؛ ثانیه‌های ساعت حاضر در ویدیو ترتیب درستی ندارند. همچنین یک شی سفید رنگ که روی یکی از میزها قرار دارد، ناگهان ناپدید می‌شود.

ویدیوی چهارم نیز دارای نشانه‌هایی است که حاکی از ساختگی بودن آن است. برای مثال، دو نظامی در این ویدیو چهره یکسان دارند. همچنین، پس‌زمینه ویدیو چندین‌بار دچار ناهنجاری می‌شود و شکل یک پریز برق سه‌بار تغییر می‌کند.

حساب کاربری با سابقه انتشار ویدئوهای تولید شده توسط هوش مصنوعی

به گزارش فرانس۲۴، حساب کاربری که به عنوان منبع این ویدیوها ذکر شده، به انتشار ویدیوهای تولید شده توسط هوش مصنوعی معروف است. این حساب کاربری که بیش از ۱۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد، به صورت مرتب محتوایی در مخالفت با رژیم ایران منتشر می‌کند.

بنابر این گزارش، این حساب کاربری پیش‌تر ویدیوهایی را به اشتراک گذاشته بود که در آن‌ها چند روحانی در دفاتر خود زنانی را در آغوش گرفته بودند. این ویدیوها نیز حاوی شواهد و ناسازگاری‌هایی بودند که نشان می‌دادند توسط هوش مصنوعی تولید شده‌اند.

به گزارش فرانس۲۴، این محتوای گمراه‌کننده فراتر از حلقه کاربران ایرانی منتشر شده است. به گزارش رادیو فرانسه، این ویدیوها توسط رسانه‌های منطقه‌ای، به ویژه در لبنان پخش شده‌اند.