به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایندیپندت ، فواید ویتامین دی بسیار فراتر از استحکام استخوان‌ها است. این «ویتامین آفتاب» در عملکردهای گوناگون بدن، از تقویت سیستم ایمنی گرفته تا حمایت از سلامت مغز، نقش کلیدی دارد. نکته جالب این است که این ویتامین را نمی‌توان چندان از مواد غذایی به دست آورد، اما وقتی نور خورشید به‌درستی و به قدر کافی به پوست برسد، بدن آن را می‌سازد. با پیشرفت تحقیقات، دانشمندان دقیق‌تر دریافته‌اند که ویتامین دی چگونه از سلامت کلی بدن حمایت می‌کند و نقش آن تا چه حد گسترده است، با این حال، بسیاری از افراد هنوز با کمبود این ویتامین مواجه‌اند.
در پژوهشی در سال ۲۰۲۳ در نشریه «مرزهای تغذیه» (Frontiers of Nutrition) مشخص شد که حدود ۱۵.۷ درصد از مردم جهان به کمبود ویتامین دی دچارند و این نرخ در زنان و ساکنان مناطق شمالی بیشتر است. وبسایت یاهو به نقل از متخصصان تغذیه و بررسی پژوهش‌های جدید، برخی فواید کمتر شناخته‌شده ویتامین دی و همچنین روش‌های تامین آن را برمی‌شمرد.
تقویت سیستم ایمنی
ویتامین دی نقشی اساسی در تقویت سیستم ایمنی قوی و متعادل دارد. این ویتامین به بدن کمک می‌کند با عفونت‌ها مقابله کند و تولید پروتئین‌های ضد باکتری را افزایش می‌دهد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سطح پایین ویتامین دی با عملکرد ضعیف ایمنی، التهاب بیشتر و خطر بالاتر عفونت‌های شدید همراه است. همچنین ممکن است در کاهش خطر بیماری‌های خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید و لوپوس نقش داشته باشد. البته مصرف بیش از حد لزوما محافظت بیشتری ایجاد نمی‌کند.
حمایت از سلامت قلب
برخلاف تصور معمول، ویتامین دی می‌تواند به سلامت قلب و عروق نیز کمک کند. این ویتامین به تنظیم فشار خون، سلامت عروق و کاهش التهاب مزمن کمک می‌کند. مرور پژوهش‌ها در سال ۲۰۲۵ نشان می‌دهد که رساندن سطح ویتامین دی به حد مطلوب، ممکن است برخی عوامل خطر بیماری قلبی را کاهش دهد و حتی خطر بروز مشکلات قلبی جدی را تا ۱۷ درصد کمتر کند. بنابراین مکمل ویتامین دی می‌تواند در کنار سایر رفتارهای سالم، به سلامت قلب کمک کند، البته با مشورت پزشک.
تقویت استخوان‌ها و عضلات
ویتامین دی با افزایش جذب کلسیم به حفظ سلامت استخوان و دندان کمک می‌کند. بدون آن، کلسیم به‌خوبی جذب نمی‌شود و به‌مرور خطر شکستگی افزایش می‌یابد. افزون بر این، این ویتامین در سلامت عضلات هم نقش مهمی دارد، مانند کاهش التهاب‌های عضلانی، بهبود ساخت پروتئین‌های عضلانی و کمک به بهبود و ترمیم پس از ورزش. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند مصرف ۲۰۰۰ واحد ویتامین دی در روز آسیب‌های عضلانی پس از ورزش را کاهش می‌دهد.
کمک به سلامت پوست و مو
ویتامین دی با فعال‌سازی فولیکول‌های مو و تنظیم چرخه طبیعی رشد آنها، یه حفظ سلامت مو کمک می‌کند. در بسیاری از افراد مبتلا به ریزش مو از نوع آلوپسی آره‌آتا یا طاسی الگوی زنانه کمبود این ویتامین مشاهده شده. ویتامین دی همچنین از پوست در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب محافظت می‌کند و سبب می‌شود زخم‌ها سریع‌تر بهبود یابند. سطح پایین ویتامین دی روند ترمیم را کند می‌کند و خطر مزمن شدن زخم‌ها را افزایش می‌دهد.
حمایت از عملکرد مغز
این ویتامین در تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی و محافظت از نورون‌ها موثر است. سطح مناسب آن با تقویت حافظه و کاهش خطر زوال عقل در سالمندان مرتبط است. دانشمندان احتمال می‌دهند نقش ضدالتهابی و تنظیم کلسیم ویتامین دی، از مغز در برابر آسیب‌های ناشی از افزایش سن محافظت می‌کند.
تقویت سلامت روده
ویتامین دی به تقویت پوشش مخاطی روده کمک می‌کند و مانع ورود باکتری‌های مضر و سموم به جریان خون می‌شود. همچنین می‌تواند ترکیب و تنوع باکتری‌های مفید روده را بهبود بخشد و التهاب دستگاه گوارش را کاهش دهد. پژوهش‌ها همچنان در حال پیشرفت‌اند تا نقش دقیق آن در سلامت روده روشن‌تر شود.
کمک به پیری سالم و طول عمر
ویتامین دی با حفظ سلامت عضلات، استخوان‌ها و عملکرد مغز، به حفظ استقلال و توان فعالیت در سالمندی کمک می‌کند. پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که مصرف روزانه ۲۰۰۰ واحد ویتامین دی طی چندین سال سبب شده است کاهشِ کوتاه‌شدنِ تلومرهای دی‌ان‌ای (یکی از شاخص‌های پیری سلولی) به مراتب کمتر باشد. احتمال می‌رود این ویتامین با کاهش التهاب و محافظت سلولی، روند پیری را آهسته‌تر کند.
میزان نیاز روزانه به ویتامین دی بسته به سن و شرایط جسمی متفاوت است. مقدار توصیه‌شده روزانه برای نوزادان تا یک سال ۱۰ میکروگرم (۴۰۰ واحد بین‌المللی)، برای نوزادان یک ساله تا افراد۷۰ ساله ۱۵ میکروگرم (۶۰۰ واحد بین‌المللی)، برای سالمندان بالای ۷۰ سال ۲۰ میکروگرم (۸۰۰ واحد) و برای زنان باردار و شیرده هم ۱۵ میکروگرم (۶۰۰ واحد) است. افرادی که پوستشان تیره است یا به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند، ممکن است به مقدار بیشتری نیاز داشته باشند. کمبود این ویتامین معمولا با خستگی مزمن، درد استخوان و مفاصل، ضعف، پایین بودن خلق‌وخو و افزایش خطر شکستگی استخوان همراه است، اما تنها راه تشخیص دقیق انجام آزمایش خون است.
در عین حال، مصرف بیش از حد ویتامین دی خطرناک است، زیرا این ویتامین محلول در چربی است و در بدن ذخیره می‌شود و تجمع آن می‌تواند باعث افزایش کلسیم خون، تهوع، ضعف، سردرگمی ذهنی و حتی آسیب کلیوی شود. بنابراین استفاده از مکمل‌ها باید با توصیه پزشک صورت گیرد. بهترین شیوه برای تامین ویتامین دی مصرف غذاهای سرشار از این ویتامین مانند ماهی‌های چرب، زرده تخم‌مرغ، جگر گاو، پنیر و مواد غذایی غنی‌شده ازجمله شیر و نوشیدنی‌های گیاهی، آب پرتقال و غلات صبحانه‌اند تا نیاز بدن به‌شکل ایمن و متعادل تامین شود. افزون بر این، نور خورشید مهم‌ترین منبع طبیعی تولید ویتامین دی در بدن است، البته با رعایت نکات ایمنی برای محافظت از پوست.