فرهنگ مهدویت، نسخه تقویت امید و مسئولیت‌پذیری اجتماعی
اقتصاد ایران: ایسنا/فارس مدرس دانشگاه‌های فارس با تشریح الزامات تقویت فرهنگ انتظار در جامعه، انتظار را نه یک مفهوم احساسی یا منفعل، بلکه برنامه‌ای عملی برای افزایش امید اجتماعی، اصلاح فردی و مشارکت فعال در حل مسائل جامعه دانست و بر ضرورت بازتبیین مهدویت برای نسل جوان تأکید کرد.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
ساجده محمدزاده در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه فرهنگ انتظار در اندیشه شیعی، یک گفتمان فعال و آینده‌ساز است، اظهار کرد: انتظار در آموزه‌های دینی به‌معنای سکون و چشم‌دوختن به آینده نیست، بلکه یک برنامه فکری و اجتماعی است که مؤمن را به تلاش برای تحقق عدالت، مبارزه با فساد و ایجاد امید در جامعه سوق می‌دهد.
به‌گفته وی، این نگاه پویا به انتظار، آن را از سطح یک مفهوم ذهنی و احساسی فراتر می‌برد و به یک سبک زیست اخلاقی و اجتماعی تبدیل می‌کند.
محمدزاده با اشاره به اینکه انتظار در روایات، فعال تعریف شده است، گفت: منتظر واقعی کسی است که خود را در صف یاران امام قرار می‌دهد؛ یارانی که شاخصه اصلی‌شان عدالت‌خواهی، اخلاق‌مداری و ظلم‌ستیزی است.
به‌اعتقاد وی، انتظار به‌معنای آمادگی معنوی و اجتماعی برای همراهی با حرکت جهانی عدالت است و این آمادگی با بی‌تفاوتی، انفعال یا کناره‌گیری از مسئولیت اجتماعی سازگار نیست.
شاخصه‌های جامعه منتظر؛ از امید تا مسئولیت‌پذیری
این مدرس دانشگاه سه شاخصه اصلی را برای جامعه منتظر برشمرد، «امید اجتماعی»، «آمادگی اخلاقی» و «مسئولیت‌پذیری جمعی» و سپس افزود: امید اجتماعی ریشه فرهنگ انتظار است و جامعه منتظر، ناامیدی را آفت هویت خود می‌داند. آمادگی اخلاقی و رفتاری به‌معنای مراقبت از حقوق دیگران، پرهیز از فساد و رعایت اخلاق عمومی است. مسئولیت‌پذیری، شاخصه‌ای است که فرد منتظر را به مشارکت در رفع مشکلات جامعه، تقویت انسجام اجتماعی و حضور مؤثر در زیست جمعی دعوت می‌کند.
نقش دانشگاه‌ها در تبیین عقلانی مهدویت
محمدزاده دانشگاه‌ها را نقطه کانونی در ترویج معرفت مهدوی دانست و افزود: دانشگاه باید مهدویت را به زبان علمی، عقلانی و قابل‌فهم برای نسل امروز بیان کند.
وی تأکید کرد: جوان امروز با حجم عظیمی از شبهات و روایت‌های غیردقیق مواجه است و اگر مباحث انتظار با زبان تخصصی و متناسب با فضای فکری او ارائه شود، ظرفیت بسیار بالایی برای پذیرش و نقش‌آفرینی دارد.
به‌اعتقاد این مدرس دانشگاه، تبیین صحیح مهدویت باید هم بُعد معرفتی داشته باشد و هم بُعد مهارتی؛ یعنی جوان بداند فرهنگ انتظار چه مسئولیت‌هایی در عرصه اجتماعی، اخلاقی و حرفه‌ای بر عهده او می‌گذارد.
آسیب‌شناسی برداشت‌های نادرست از انتظار
وی، یکی از آسیب‌های جدی در حوزه مهدویت را فهم منفعلانه از انتظار دانست و گفت: اینکه برخی افراد گمان می‌کنند باید از مسئولیت‌های اجتماعی کنار کشید تا شرایط ظهور فراهم شود، با روح آموزه‌های مهدوی تضاد کامل دارد.
محمدزاده افزود: هیچ روایت معتبر دینی، انتظار را به سکون یا کناره‌گیری پیوند نزده است؛ برعکس، منتظر واقعی کسی است که برای گسترش عدالت در حد توان خود تلاش می‌کند.
این مدرس دانشگاه، پیش‌گویی‌های عجولانه، تعیین وقت برای ظهور و نسبت دادن هر حادثه به نشانه‌های ظهور را از دیگر آفت‌های این حوزه دانست و تأکید کرد: این رفتارها هم جامعه را دچار انحراف می‌کند و هم چهره عقلانی مهدویت را مخدوش می‌سازد.
وی با بیان اینکه فرهنگ مهدویت در هویت تاریخی مردم ایران نقش جدی دارد، اظهار کرد: باور به آینده روشن و عدالت نهایی، جامعه ایرانی را در برابر تهدیدها، فشارهای اقتصادی و بحران‌های اجتماعی مقاوم کرده است. اگر این سرمایه اجتماعی به‌درستی تبیین و تقویت شود، می‌تواند به موتور محرک پیشرفت ملی تبدیل شود.
ضرورت نقش‌آفرینی رسانه‌ها در بازنمایی صحیح انتظار
محمدزاده با تأکید بر نقش حساس رسانه‌ها در گفتمان‌سازی مهدوی گفت: رسانه‌ها باید روایت دقیق، کارشناسی و مستند از مباحث انتظار ارائه دهند و با پرهیز از هیجان‌زدگی، سطحی‌نگری یا انتشار مطالب غیرعلمی، از خرافه‌گرایی جلوگیری کنند.
وی تصریح کرد: رویکرد رسانه‌ای به مهدویت باید هم امیدآفرین باشد و هم عقلانی و این ترکیب، تنها با بهره‌گیری از نظرات علمی و چهره‌های متخصص امکان‌پذیر است.
این مدرس دانشگاه با بیان اینکه امروز، بیش از هر زمان دیگر، جامعه به گفتمان عقلانی، اخلاقی و فعالِ انتظار نیازمند است، گفت: هرکس در حد توان خود، از خانواده و مدرسه تا دانشگاه، دستگاه‌های فرهنگی و رسانه، می‌تواند در آماده‌سازی جامعه برای ظهور عدالت جهانی نقشی ایفا کند.
محمدزاده، انتظار را نه یک آرزوی دوردست، بلکه یک مسئولیت جمعی و جاری دانست که باید در زیست روزمره جامعه ایرانی بازتاب پیدا کند.
انتهای پیام