ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

‌خبرگزاری مهر-گروه استان‌ها: در روزهای پایانی مهرماه، مسیرهای کوهستانی و دشت‌های جنوب و شرق استان یزد بار دیگر شاهد حرکت آرام گله‌های عشایری است؛ کوچ پاییزه عشایر که هر ساله با تغییر فصل و بازگشت به مناطق قشلاقی آغاز می‌شود، همچون گذشته، جلوه‌ای از پیوند انسان با طبیعت و سنت‌های دیرینه را به نمایش می‌گذارد. عشایر یزد، با جمعیتی بالغ بر هزار و ۳۳۳ خانوار، حدود چهار هزار و ۴۴۲ نفر و حدود ۲۵۰ هزار رأس دام سبک، نه تنها حافظ هویت فرهنگی و تاریخی استان‌اند، بلکه نقش محوری در تأمین مواد پروتئینی و امنیت غذایی منطقه ایفا می‌کنند. این مردمان پرتلاش با تحمل دشواری‌های مسیر و شرایط جوی سخت، سبک زندگی منحصربه‌فرد خود را در دل کویر حفظ کرده‌اند.

نقش پررنگ عشایر در تولید گوشت و فراورده‌های لبنی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان یزد در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به آغاز کوچ پاییزه اظهار داشت: عشایر استان در شهرستان‌های ابرکوه، خاتم و مروست از مناطق ییلاقی خود به سوی قشلاق‌ها حرکت می‌کنند و همزمان با استقرار در سکونتگاه‌های زمستانی، روند تأمین نیازهای دام و خانواده‌هایشان آغاز می‌شود. این جامعه پرتلاش، با تولید گوشت و فرآورده‌های لبنی، سهم مهمی در تأمین مواد پروتئینی استان دارد و سالانه حدود یک‌هزار تن محصولات دامی و لبنی را تولید می‌کنند که معادل ۲۵ درصد تولید دام سبک استان است.

سید عباس حاجی حسینی افزود: تلاش عشایر تنها محدود به تولید نیست؛ آن‌ها با فعالیت‌های خود در حفاظت از مراتع، جمع‌آوری گیاهان دارویی، تولید صنایع دستی و مشارکت در گردشگری کشاورزی، نشان داده‌اند که می‌توانند نقش مهمی در توسعه پایدار استان ایفا کنند. با توجه به شعار سال ۱۴۰۴ تحت عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید»، عشایر استان نیز همچون سال‌های گذشته با اتکا به توانمندی‌های داخلی و سرمایه خود، در مسیر خوداتکایی و تولید پایدار قدم برمی‌دارند.

حاجی حسینی با اشاره به اهمیت حمایت از جامعه عشایری گفت: زندگی عشایری با سختی‌های بسیاری همراه است؛ خشک‌سالی‌های مستمر، کاهش پوشش گیاهی و کمبود منابع آبی، همگی بر کیفیت زندگی و تولید دام تأثیرگذار است. با این وجود، عشایر با صبوری و مدیریت منابع، مسیر خود را ادامه می‌دهند و نقش مهمی در تأمین امنیت غذایی استان ایفا می‌کنند.

وی ادامه داد: عشایر استان با تولید فرش و گلیم، صنایع دستی و فرآورده‌های لبنی و گوشتی، هم‌زمان میراث فرهنگی را حفظ کرده و جلوه‌ای خاص به زندگی کویری بخشیده‌اند. این ظرفیت‌ها، علاوه بر تأمین نیازهای معیشتی، می‌تواند فرصت مناسبی برای توسعه گردشگری کشاورزی و بومگردی‌های عشایری باشد.

از تأمین نهاده‌های دامی تا تضمین امنیت عشایر در استان یزد

رئیس اداره امور عشایر استان یزد در گفتگو با خبرنگار مهر به جزئیات کوچ پاییزه پرداخت و گفت: فرایند کوچ عشایر به‌صورت یک‌سر کوچ انجام می‌شود و عمدتاً از مناطق ییلاقی شهرستان‌های ابرکوه، خاتم و مروست به سمت قشلاق‌ها در همان شهرستان‌ها صورت می‌گیرد. در این مسیر، بالغ بر هزار و ۳۳۳ خانوار و حدود چهار هزار و ۴۴۲ نفر با در اختیار داشتن نزدیک به ۲۵۰ هزار رأس دام سبک، حضور دارند.

محمدرضا نیک‌روش ادامه داد: برای اجرای این کوچ، تمهیدات لازم در حوزه خدمات‌رسانی اندیشیده شده است. آبرسانی سیار، تأمین علوفه و نهاده‌های دامی، مرمت ایلراه‌ها و ارائه خدمات بهداشتی از جمله اقداماتی است که با همکاری سازمان جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌ها انجام می‌شود. همچنین، هماهنگی‌های لازم برای تضمین امنیت جانی و مالی عشایر با نیروی انتظامی و جمعیت هلال احمر استان صورت گرفته است.

نیک روش تأکید کرد: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های عشایر در مسیر کوچ پاییزه، تأمین سوخت مورد نیاز برای گرمایش و پخت‌وپز است. امسال نیز همانند سال‌های گذشته، اداره امور عشایر با همکاری شرکت‌های توزیع سوخت و نهادهای مرتبط، تلاش کرده تا سوخت لازم برای خانوارها در مناطق قشلاقی تأمین شود تا کوچ بدون مشکل و با حداقل آسیب به دام و زندگی عشایری انجام گیرد.

وی با اشاره به اینکه عشایر یزد داخل استان یزد کوچ می‌کنند گفت: به دلیل کوچ درون استانی عشایر استان یزد سهیه‌ی سوخت میان آنها توزیع نمی‌شود.

وی افزود: علاوه بر تأمین سوخت، اقدامات گسترده‌ای در حوزه خدمات زیرساختی انجام شده است. از جمله تکمیل و مرمت ایلراه‌ها، نصب پنل‌های خورشیدی برای تأمین برق پایدار، آبرسانی به چشمه‌ها و چاه‌های مالداری، و ارائه تسهیلات برای خرید نهاده‌های دامی. این خدمات سبب شده تا عشایر بتوانند با آرامش بیشتری به مسیرهای طولانی کوچ پاییزه بپردازند.

این مقام مسئول در پایان تصریح کرد: کوچ پاییزه، علاوه بر نشان دادن سبک زندگی منحصر به‌فرد عشایر، فرصتی برای تقویت همکاری دستگاه‌های دولتی با این جامعه پرتلاش است.

وی تصریح کرد: اقدامات مستمر در زمینه تأمین آب، علوفه، آموزش و خدمات درمانی، تضمین‌کننده پایداری زندگی عشایری در استان و استمرار نقش عشایر در اقتصاد و فرهنگ یزد است.

وی در پایان با تاکید بر ضرورت حمایت از این قشر مولد و ریشه‌دار گفت: در مسیر توسعه استان یزد باید این قشر همواره در اولویت قرار گیرد.

حمایت از اقشار در جهت خودکفایی

متأسفانه طی سالیان گذشته خشکسالی و گسترش صنایع و معادن استان یزد تأثیر جدی بر صنعت کشاورزی و دامداری در این استان گذاشته است؛ تولید گوشت و فرآورده‌های لبنی کاهش قابل توجهی داشته‌ند و شاهد نوسانات قیمت در این حوزه هستیم.

به نظر کارشناسان بخشی از این نوسانات بازار به دلیل عدم خودکفایی استان یزد در تأمین گوشت و فرآورده‌های لبنی است.

به نظر می‌رسد توجه به این قشر از جامعه و تأمین حداقل نیازهای ایشان می‌تواند به افزایش تولید گوشت و فرآورده‌های لبنی در سطح استان یزد و به تبع آن تنظیم بازار کمک شایانی کند.