ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در معدن و صنایع معدنی ایران (ماینکس 2025) مهرماه امسال در تهران برگزار شد. این در حالی است که طی یک سال گذشته، دست‌کم دو رویداد بزرگ دیگر، یعنی ایران کان‌مین و نمایشگاه‌های تخصصی منطقه‌ای، نیز در حوزه معدن برگزار شده‌اند. به این ترتیب، ایران هر سال میزبان 2 تا 3 نمایشگاه عمده معدنی است؛ آماری که در نگاه نخست نشان از توجه مسئولان و بخش خصوصی به این حوزه دارد.

اما پرسش اصلی اینجاست: این حجم از نمایشگاه‌ها تا چه اندازه به حل مشکلات واقعی معدن کشور کمک کرده است؟

نمایشگاه‌ها و ظرفیت‌های جهانی

به جرات می‌توان گفت اگر رانت ارزش ذاتی مواد معدنی حذف شود، بسیاری از معادن ایران، به ویژه در بخش فرآوری، از نظر قیمت تمام‌شده توان رقابت در بازار جهانی را نخواهند داشت. یکی از ابزارهای مرسوم برای جبران این ضعف، حضور در نمایشگاه‌ها و کنفرانس‌های معدنی است؛ جایی که فعالان از سراسر دنیا گرد هم می‌آیند، فناوری و ماشین‌آلات نوین را ارائه می‌کنند و زمینه قراردادهای سرمایه‌گذاری، تامین مالی و انتقال تکنولوژی فراهم می‌شود.

با این حال، منتقدان می‌گویند این ابزار در ایران به‌درستی به کار گرفته نشده است. به جای تمرکز بر کیفیت و اعتبار نمایشگاه‌ها، سالانه چندین رویداد با فاصله زمانی کوتاه برگزار می‌شوند که اغلب از حضور برندهای معتبر جهانی خالی هستند.

وعده‌ها روی کاغذ، مشکلات در عمل

نمایشگاه‌های معدنی معمولاً با شعارهایی همچون جذب سرمایه‌گذاری خارجی، انتقال فناوری‌های نوین و تقویت تولید داخل برگزار می‌شوند. در ماینکس 2025 نیز مسئولان از «ضرورت نگاه جدید به معدن» و «جذب سرمایه‌گذاری‌های کلان» سخن گفتند.

با این حال، فعالان معدن می‌گویند بسیاری از تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهایی که در این نمایشگاه‌ها امضا می‌شوند، در عمل اجرایی نمی‌شوند. تحریم‌ها، بی‌ثباتی مقررات، نبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و انرژی و مشکلات مالی باعث شده بخش مهمی از توافق‌ها تنها روی کاغذ باقی بماند.

دیدگاه فعالان: هزینه بالا، دستاورد کم

یکی از فعالان معدنی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم تصریح کرد: ما امسال اصلاً در ماینکس شرکت نکردیم. هزینه حضور در نمایشگاه وحشتناک بالاست و بازدهی قابل توجهی ندارد. نمایشگاه تخصصی و منسجم نیست و بیشتر حالت نمایشی پیدا کرده تا فرصتی واقعی برای بخش معدن.

منتقدان می‌گویند تعدد نمایشگاه‌ها باعث سردرگمی و کاهش اعتبار رویدادها شده است. در حالی که در کشورهای معدنی پیشرو، نمایشگاه‌های بزرگ هر دو سال یک‌بار و با حضور شرکت‌های معتبر جهانی برگزار می‌شوند، در ایران تنها در نیمه نخست امسال حداقل 8 نمایشگاه معدنی و استانی برپا شد.

سعید صمدی، دبیر انجمن زغال‌سنگ ایران، نیز در این رابطه هشدار داد: وقتی هر چند ماه یک‌بار نمایشگاهی برگزار می‌شود، خاصیت آن از بین می‌رود. اساساً این نمایشگاه‌ها به یک بیزنس برای برگزارکنندگان تبدیل شده‌اند، در حالی که برای معدن‌کاران بار مالی بالایی دارد و خروجی ملموسی هم دیده نمی‌شود. 

غیبت برندهای معتبر بین‌المللی

کارشناسان تاکید می‌کنند که حضور شرکت‌های معتبر جهانی برای موفقیت یک نمایشگاه معدنی ضروری است. اما بسیاری از نمایشگاه‌های ایران فاقد چنین حضور مؤثری هستند.  

به گفته فعالان معدنی، برای یک نمایشگاه کانماین صحبت از یک میلیارد و چند میلیون تومان هزینه بود. وقتی این روند ادامه پیدا کند، خاصیت نمایشگاه از بین می‌رود. نمایشگاه باید رویدادی حرفه‌ای و هدفمند باشد، نه محفلی که هر سال چند بار برگزار شود و اثر ملموسی بر بخش معدن نگذارد.

صمدی تأکید می‌کند: اساساً این نمایشگاه‌ها به یک بیزنس تبدیل شده‌اند؛ عده‌ای شغل‌شان شده نمایشگاه‌داری و برگزاری رویداد، وگرنه برگزاری این همه نمایشگاه معدنی هیچ معنی و توجیهی ندارد.

منتقدان معتقدند که ریشه ناکارآمدی نمایشگاه‌های معدنی ایران، کمّی‌گرایی و نبود انسجام است. در حالی که در کشورهای پیشرو نمایشگاه‌ها دوسالانه و با برنامه‌ریزی بلندمدت برگزار می‌شوند، در ایران رویدادها در فواصل کوتاه و بدون تقویم مشخص رخ می‌دهند.

پیامد این وضعیت عبارت است از:

-سردرگمی و تردید سرمایه‌گذاران خارجی،

-کاهش اعتبار بین‌المللی نمایشگاه‌ها،

-هدررفت هزینه‌های میلیاردی،

-بی‌اعتمادی فعالان داخلی نسبت به اثرگذاری نمایشگاه‌ها.

کارشناسان توصیه می‌کنند تمرکز بر کیفیت، انسجام و حضور برندهای معتبر جهانی به جای افزایش کمّی، می‌تواند جایگاه ایران را در نقشه نمایشگاه‌های معدنی جهان ارتقا دهد و نمایشگاه‌ها را از یک ویترین پرهزینه به موتور محرک توسعه معدن کشور تبدیل کند.

انتهای پیام/