ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، حواشی و بمب‌های خبری درباره هواپیمای جنگنده ترکیه موسوم به کاآن (KAAN) همچنان ادامه دارد. ترکیه در چند سال گذشته اعلام کرده که در حال ساخت یک هواپیمای جنگنده نسل پنجم است که از اف 35 آمریکایی هم توانمندتر و پیشرفته‌تر است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه بارها اعلام کرده بود که این جنگنده، کاملاً ملی و خودکفا است. به همین خاطر، او در سال جاری میلادی، قراردادی برای فروش 48 فروند از این هواپیما به اندونزی را امضا کرد.

ولی حالا مشخص شده که موتور این هواپیما ساخت آمریکا است و به دلیل مخالفت کنگره با فروش موتور به ترکیه، عملاً ساخت کاآن متوقف شده است. این خبری بود که از زبان هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه بیان شد و مانند یک شوک بزرگ، توجه رسانه‌ها را به سوی خود جلب کرد.

بسیاری از تحلیلگران ترکیه، این سوال را پیش کشیدند: اگر آمریکا حتی با فروش موتور هواپیما به ترکیه مخالف است، پس دیدار کاخ سفید بین ترامپ و اردوغان، دقیقاً چه دستاوری داشت؟

حواشی مربوط به کاآن امروز هم ادامه پیدا کرد و ییلماز اوزدیل یکی از مشهورترین تحلیلگران ترکیه به این اشاره کرده که تنها قطعه‌ای از جنگنده کاآن که در داخل کشور ساخته شده، شیشه کابین خلبان است.

اوزدیل در روزنامه سوزجو چاپ آنکارا قلم می‌زند که با چاپ چهارصد هزار نسخه در روز، عنوان پرتیراژترین روزنامه ترکیه را یدک می‌کشد. در ادامه، بخشی از اظهارات اوزدیل و دیگر تحلیلگران ترکیه درباره این پروژه دفاعی مهم ترکیه را با هم مرور می‌کنیم:

سایبان را خودمان ساختیم

فیلم سینمایی مشهور «نمایش ترومن» (The Truman Show) تولید سال 1998 میلادی که به فارسی هم دوبله و پخش شده و شهرت جهانی دارد، در نقد ییلماز اوزدیل، به عنوان پایه اصلی تحلیل در نظر گرفته شده است.

در این فیلم، شخصیت ترومن، در یک دنیای زیبا و فانتری زندگی می‌کند. اما پس از چند دقیقه متوجه می‌شویم که دنیای ترومن واقعی نیست و او در حال بازی در یک فیلم تخیلی است!

ییلماز اوزدیل می‌گوید: «ترومن، در فیلم، در محیطی بی‌نقص و کارت‌پستال‌گونه زندگی می‌کند. همه شغل دارند، همه سالم هستند، همه زندگی آرامی دارند، همه در امنیت هستند، هر روز صبح با شادی از خواب بیدار می‌شوند، با هیچ چیز منفی مواجه نمی‌شوند، هیچ مشکلی را تجربه نمی‌کنند. او فکر می‌کند زندگی‌ای که دارد واقعی است، اما همه می‌دانند که ساختگی است! این یکی از تکان‌دهنده‌ترین سناریوهای تاریخ سینما و فیلمی بود که نشان داد از طریق دستکاری ذهن و ادراک آدم‌ها، چه کاری می‌توان با یک فرد و یک جامعه انجام داد. وقتی از زبان اردوغان، کلمات خودکفایی و تولید ملی را می‌شنوم، یاد آن فیلم می‌افتم».

اوزدیل در ادامه می‌گوید: «گفتند: این یک جت جنگنده داخلی و ملی است. اما معلوم شد که موتور آمریکایی دارد. گفتند: این تانک داخلی و ملی است. مشخص شد که موتور از کره جنوبی آمده است. گفتند: این خودرو، داخلی و ملی است. بعداً فهمیدیم موتورش آلمانی است! برای ساخت همین جنگنده به اصطلاح ملی هم، آنها ابتدا به سوئد رفتند و با ساب توافق‌نامه‌ای امضا کردند. سپس، به دلایلی نامعلوم، ساب را رها کردند و رفتند سراغ آمریکا و لاکهید مارتین. دوباره به دلایلی نامعلوم، لاکهید مارتین را رها کردند، به بریتانیا روی آوردند و با بریتیش ایروسپیس سیستمز، بزرگترین شرکت صنایع دفاعی بریتانیا، توافق‌نامه‌ای امضا کردند. سپس قرار شد رولز رویس کار را انجام دهد. بعد دوباره ول کردند و اعلام شد که جت جنگنده به اصطلاح داخلی و ملی ما از موتور توربوفن 50 سال پیش جنرال الکتریک آمریکایی استفاده خواهد کرد. اسم فنی موتور این بود. خب، این موتور توربوفن جنرال الکتریک F110 G120 چه بود؟ موتور F16 بود! یک فروند ساختند و 13 دقیقه پرواز کرد تا در انتخابات محلی 2024 به دادِ حزب حاکم برسد و ملت را خوشحال کند».

اوزدیل در ادامه نوشته است: «از کل این جنگنده بزرگ، تنها قطعه‌ای که خودمان ساخته‌ایم، همین سایبان یا پوشش شفاف گنبدی شکل روی کابین است! همین! حتی صندلی پرتاب شونده ساخت آمریکاست. درست مانند همان فیلم نمایش ترومن! در فیلم، دولت به همه می‌گوید: داریم به ماه می‌رویم، ما رهبر جهان هستیم، آلمان به ما حسادت می‌کند!»

اردوغان خبر نداشت!

روزنامه جمهوریت، در پیگیری اخبار مربوط به ساخت جنگنده کاآن، به موضوعی اشاره کرده که از نظر اغلب تحلیلگران ترکیه، یک خبر تکان دهنده است. این روزنامه، پرده از سخنان جم کوچوک برداشته که به عنوان یکی از روزنامه نگارانی شناخته می‌شود که به حزب حاکم و شخص اردوغان، بسیار نزدیک است.

او درباره موتور جنگنده کاآن می‌گوید: «رئیس‌جمهور اردوغان از این موضوع بی‌اطلاع بود. متاسفانه اطلاعات نادرستی به او داده شده بود. او تصور می‌کرد که جنگنده کاآن، کاملاً با موتورهای داخلی و ملی تولید خواهند شد. این در حالی است که توافق‌نامه‌ای برای خرید 90 موتور با آمریکا امضا شده بود».

جم کوچوک به این نیز اشاره کرده که تیم مهندسی و سازنده جنگنده کاآن، به این ارزیابی رسیده که می‌تواند تا سال 2028 میلادی، موتور هواپیما را به راحتی تولید کند و لازم نیست به اردوغان گفته شود که موتورهای فاز نخست، از آمریکا خریداری شده‌اند.

این یک گاف بزرگ است

خانم شعله از تحلیلگران محافظه کار ترکیه، درباره کاآن نوشته است: «این روزها شاهد گاف‌های عجیبی در ساختار سیاسی دولت هستیم. هاکان فیدان وزیر امور خارجه، آشکارا اعلام می‌کند که به خاطر عدم فروش موتورهای آمریکایی به ترکیه، تولید جنگنده ملی کاآن متوقف شده اما رئیس صنایع دفاعی، سخنان او را تکذیب می‌کند! در آن سو، خبر می‌رسد که در سفر بازگشت اردوغان به ترکیه، تمام سوالاتی که مثلاً توسط خبرنگاران، از رئیس جمهور پرسیده شده، توسط بخش نهاد اطلاع رسانی ترکیه طراحی شده و سوال به تلفن هوشمند خبرنگاران فرستاده شده تا یک مصاحبه نمایشی راه بیاندازند! وقتی آدم‌های بی کفایت، صرفاً به خاطر وفاداری و اطاعت محض اردوغان، تمام کارها را در دست می‌گیرند، نمی‌توان انتظار دیگری داشت. به جای آزادی بیان، سوالات از پیش نوشته شده وجود دارد و حساس‌ترین و مهمترین پروژه‌های تسلیحاتی کشور نیز، به این راحتی بی‌اعتبار می‌شوند».

شاهین یا دوغان

سردار جبه از دیگر روزنامه نگاران ترکیه، درباره مقایسه توان فنی و عملیاتی جنگنده کاآن ترکیه، به این اشاره کرده که درباره این هواپیما، اطلاعات غلط و اغراق آمیزی از سوی مقامات دفاعی ترکیه در اختیار رسانه‌ها گذاشته شده است. 

جبه می‌نویسد: «وزیر دفاع کشورمان ادعا کرده بود که جنگنده کاآن از اف 35 هم قوی‌تر و پیشرفته‌تر است. ولی در واقعیت چنین نیست و موتور ضعیفی دارد. اگر چه کاآن از نظر ویژگی‌های مورد نظر، یک هواپیمای نسل پنجم است. با این حال، موتور F110-GE-129 که در نمونه اولیه استفاده شده متعلق به نسل چهارم است. به عبارت دیگر، طراحی هواپیما به سمت نسل پنجم متمایل است، اما موتور آن متعلق به نسل قدیمی‌تر است. این همان موتوری است که قبلاً در اف 16 و اف 15 هم مورد استفاده قرار گرفته است. قبلاً در ترکیه خودرو دوغان تولید می‌شد. بعد از چند سال، شاهین به بازار آمد. خیلی‌ها پرسیدند: این ماشین چه ویژگی‌هایی دارد؟ پاسخ چنین بود: همان دوغان است، فقط کمی درها و سپرها را تغییر داده‌اند!». 

فرصت مناسب برای قدرت نمایی داماد

همزمان با انتشار اخبار و حواشی نومیدکننده درباره جنگنده کاآن در رسانه‌های ترکیه، سلجوق بیرقدار داماد رئیس جمهور ترکیه و طراح و تولیدکننده پهپادهای بایکار، یک بار دیگر فضا را برای قدرت نمایی خود، مهیا دید و از آن استفاده کرد.

سلجوق بیرقدار با انتشار پستی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که هواپیمای جنگنده بدون سرنشین قزل الما که توسط شرکت او ساخته شده، در تازه‌ترین پرواز آزمایشی، قابلیت‌های عملیاتی بالایی را به نمایش گذاشته است.

هواپیمای جنگنده بدون خلبان قزل الما، سلاحی است که اگر چه مانند پهپادهای شناخته شده، فاقد خلبان است، اما ابعاد این جنگنده و قالبیت‌های عملیاتی‌اش دقیقاً شبیه یک هواپیمای جنگنده است.
انتهای پیام/