به گزارش سلامت نیوز به نقل از verywellmind، آتلوفوبیا یک ترس شدید و افراطی از ناقص بودن یا اشتباه کردن است.به گفته دکتر «ایمی داراموس»، روان‌شناس بالینی، این ترس می‌تواند به‌قدری شدید باشد که زندگی فرد را مختل کند.
همه‌ی ما گاهی احساس می‌کنیم که کارها را درست انجام نمی‌دهیم، اما برای بعضی افراد، ترس از اشتباه کردن به یک وسواس دائمی تبدیل می‌شود.
در این مقاله، به علائم، علل، روش‌های درمان و راهکارهای مقابله با آتلوفوبیا می‌پردازیم.
از کجا بفهمم آتلوفوبیا دارم؟
برخی نشانه‌های رایج آتلوفوبیا عبارتند از:
-
اهداف غیرواقع‌بینانه: تعیین استانداردها و اهدافی که عملاً دست‌نیافتنی هستند و نپذیرفتن هیچ چیزی کمتر از آن.
-
خودانتقادی شدید: سرزنش و قضاوت بیش از حد خود به خاطر نرسیدن به اهداف.
-
عدم پذیرش انتقاد: حتی انتقادات سازنده نیز ممکن است برای شما دردناک و غیرقابل تحمل باشد.
-
ترس و اضطراب: احساس اضطراب شدید هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که ممکن است در آن اشتباه کنید. این ترس می‌تواند با علائم جسمی مانند تپش قلب، تنگی نفس، حالت تهوع، لرزش، تعریق و سرگیجه همراه باشد.
-
اجتناب از موقعیت‌های چالش‌برانگیز: پرهیز از انجام کارهایی که ممکن است در آن‌ها نقص یا اشتباهی داشته باشید؛ حتی دوری از افرادی که ممکن است متوجه اشتباهات شما شوند.
-
فکر کردن بیش از حد به اشتباهات گذشته: مرور مکرر اشتباهات گذشته و احساس ناراحتی شدید نسبت به آن‌ها.
آتلوفوبیا می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس، نارضایتی دائمی از خود، و افزایش احتمال ابتلا به افسردگی، اضطراب، اختلالات خوردن و حتی افکار خودکشی شود.
چرا دچار آتلوفوبیا شده‌ام؟
بر اساس نظر دکتر داراموس، دلایل احتمالی این اختلال عبارتند از:
-
تجربه‌ی تروما: اگر در گذشته اشتباهی باعث ایجاد یک تجربه‌ی آسیب‌زا شده باشد، ممکن است برای جلوگیری از تکرار آن، به‌شدت از اشتباه کردن بترسید.
-
نحوه‌ی تربیت: بزرگ شدن در خانواده‌هایی که به شدت کمال‌گرا بوده‌اند، می‌تواند باعث ایجاد ترس از ناقص بودن شود؛ مخصوصاً اگر محبت والدین مشروط به عملکرد عالی شما بوده باشد.
-
عوامل ژنتیکی: تحقیقات نشان می‌دهد که فوبیاها می‌توانند زمینه‌ی ارثی داشته باشند.
-
موقعیت‌های سمی: اگر این ترس اخیراً در شما ایجاد شده یا فقط در شرایط خاصی بروز می‌کند (مثلاً در محیط کار)، ممکن است مشکل اصلی، آن موقعیت خاص باشد نه خود شما.
آیا آتلوفوبیا یک بیماری روانی است؟
بله. آتلوفوبیا یک نوع اختلال اضطرابی است و در دسته‌ی فوبیاهای خاص قرار می‌گیرد. این فوبیا به ترس شدید و غیرمنطقی از چیزی گفته می‌شود که در واقع خطری برای شما ندارد.
آیا آتلوفوبیا نوعی وسواس فکری است؟
آتلوفوبیا ممکن است در برخی افراد با اختلال وسواس فکری (OCD) یا اختلال شخصیت وسواسی (OCPD) نیز همراه باشد:
-
اختلال وسواس فکری (OCD): افرادی که مبتلا به OCD هستند، ممکن است نیاز شدیدی به نظم و ترتیب یا کامل بودن داشته باشند. ترس از ناقص بودن در آن‌ها می‌تواند به‌صورت وسواس ظاهر شود.
-
اختلال شخصیت وسواسی (OCPD): این اختلال با OCD فرق دارد، اما افراد مبتلا به OCPD نیز به شدت به کنترل، نظم و کمال‌گرایی اهمیت می‌دهند و ممکن است از اشتباه کردن یا ناقص بودن وحشت داشته باشند.
تفاوت آتلوفوبیا و کمال‌گرایی
آتلوفوبیا و کمال‌گرایی شباهت‌هایی دارند، اما تفاوت‌هایی اساسی نیز میان آن‌ها وجود دارد:
| آتلوفوبیا | کمال‌گرایی |
| یک اختلال روانی | یک ویژگی شخصیتی |
| ناشی از ترس از ناقص بودن | ناشی از میل به برتری و بی‌نقص بودن |
| همراه با اضطراب شدید و ناتوان‌کننده | معمولاً کم‌خطرتر و قابل کنترل‌تر |
| می‌تواند زندگی روزمره را مختل کند | معمولاً چنین تأثیری ندارد |
چگونه آتلوفوبیا تشخیص داده می‌شود؟
اگر ترس از اشتباه کردن زندگی شما را مختل کرده، باید به روان‌شناس یا روان‌پزشکی که در درمان اضطراب تخصص دارد، مراجعه کنید.
فرایند تشخیص ممکن است شامل موارد زیر باشد:
-
بررسی سابقه پزشکی و خانوادگی
-
مصاحبه بالینی برای بررسی علائم و موقعیت‌های محرک
-
انجام تست‌های تکمیلی برای رد سایر بیماری‌ها
درمان آتلوفوبیا
درمان آتلوفوبیا می‌تواند شامل روان‌درمانی و در برخی موارد، دارودرمانی باشد.
روان‌درمانی
انواع درمان‌هایی که ممکن است مفید باشند:
-
درمان مواجهه‌ای (Exposure Therapy): شما را به‌تدریج با موقعیت‌هایی روبه‌رو می‌کند که از آن‌ها می‌ترسید (مثل اشتباه کردن)، تا زمانی که ترس‌تان کاهش یابد.
-
درمان شناختی-رفتاری (CBT): به شما کمک می‌کند افکار ناسالم و غیرواقعی را شناسایی و اصلاح کنید. مثلاً به‌جای فکر کردن به اینکه «اگر اشتباه کنم، دیگر دوست‌داشتنی نیستم»، یاد می‌گیرید بگویید: «ارزش من به خودم وابسته است، نه به عملکردم.»
-
مراقبه و ذهن‌آگاهی (Mindfulness): با تمرکز بر لحظه‌ی حال، کمک می‌کند از افکار وسواسی فاصله بگیرید. یکی از تمرین‌ها می‌تواند این باشد: پنج چیز را که می‌بینید، می‌شنوید، بو می‌کنید، مزه می‌کنید و لمس می‌کنید، نام ببرید.
دارودرمانی
در موارد شدید، پزشک ممکن است داروهایی مانند داروهای ضدافسردگی یا ضد اضطراب تجویز کند.
راهکارهایی برای مقابله با آتلوفوبیا
برخی توصیه‌های دکتر داراموس برای کنار آمدن با این اختلال:
-
اجازه دهید اشتباه کنید: از اشتباهات کوچک و بی‌خطر شروع کنید و کم‌کم خودتان را در موقعیت‌هایی قرار دهید که احتمال خطا وجود دارد.
-
راه‌هایی برای آرام‌سازی پیدا کنید: ورزش، موسیقی، مراقبه یا تکنیک‌های آرام‌سازی برای کاهش اضطراب مفیدند.
-
از موقعیت‌های سمی دور شوید: اگر فقط در محیط خاصی این ترس را دارید (مثلاً محل کار)، شاید لازم باشد آن محیط را ترک کنید.
-
یک سیستم حمایتی بسازید: افرادی را در اطرافتان داشته باشید که بدون قید و شرط شما را دوست دارند و از شما حمایت می‌کنند، نه فقط وقتی که عملکرد خوبی دارید.