ژاپن نفس کره‌ای‌ها را در آمریکا گرفت!
اقتصاد ایران: رویکرد جدید دولت ایالات‌متحده و توافق‌های اخیر دوجانبه با ژاپن، نظام تعرفه‌ای را برای واردات خودرو و قطعات از آسیا به‌شدت دگرگون کرده و اکنون کره‌جنوبی، غول نوپای صنعت‌خودرو جهان، خود را در موقعیت شکننده‌ای می‌بیند؛ جایگاهی که تداوم رشد صادراتش را وابسته به موفقیت یا ناکامی در مذاکرات سخت با واشنگتن ساخته است.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
مروری بر وضعیت تعرفه‌های آمریکا بر واردات خودروهای کره‌جنوبی
در ماه‌های اخیر، ایالات‌متحده با اعمال و تهدید به اجرای تعرفه‌های هنگفت بر واردات خودرو، قطعات و کالاهای صنعتی آسیایی، آشکارا سیاست حمایت از تولید داخل را در پیش گرفته است. این سیاست به‌طور ویژه بر بازار خودرو سایه افکنده است؛ چراکه نه تنها به تولیدکنندگان ژاپنی و کره‌ای ضربه می‌زند، بلکه به‌نوعی موجب تغییر موازنه رقابت در صنعت حمل‌ونقل جهانی می‌شود.
تا پیش از توافقات اخیر، واردات خودرو از کره‌جنوبی به آمریکا عمدتا طبق مفاد قرارداد تجارت آزاد دوجانبه دو کشور صورت می‌گرفت و تعرفه خودروهای وارداتی کره‌ای در آمریکا، در مقایسه با رقبای ژاپنی بسیار پایین‌تر بود.
این مزیت از سال‌ها پیش امتیاز ویژه‌ای برای خودروسازان کره محسوب می‌شد. اما موج جدید اقدامات حمایتی دولت ترامپ و تهدید به‌اعمال تعرفه پایه ۲۵ درصدی روی تمام خودروها و قطعات فلزی وارداتی وضعیت را دگرگون کرد.
دستاورد نخستین مذاکرات دولت جدید کره‌جنوبی با آمریکا، در آستانه ضرب‌الاجل اول آگوست ۲۰۲۵، به‌توافقی منتهی شد که بر اساس آن، ایالات‌متحده موافقت کرد به‌جای افزایش تعرفه تا ۲۵ درصد، تعرفه‌ای ۱۵ درصدی را بر واردات کالاهای کره‌ای از جمله خودرو اعمال کند و برای برخی کالاها نیز نرخ تعرفه ۵ درصد را در نظر گرفت.
هرچند این سیاست ظاهرا از اعمال تعرفه‌های بسیار سنگین‌تر جلوگیری کرد، اما درعین حال مزیت تعرفه‌ای کره‌جنوبی نسبت به ژاپن را از میان برد و رقابت را به‌تعادل یا حتی به ضرر سئول کشاند.
برخی منابع کره‌ای تاکید کرده‌اند که تعرفه ۱۵ درصدی آمریکا بر خودروهای کره‌ای، با وجود کاهش نسبت به تهدید اولیه، عملا فشار زیادی بر خودروسازان این کشور وارد می‌کند؛ چراکه بازار ایالات‌متحده مقصد اصلی تولیدات خودرویی و قطعات کره‌ای است و بیش از ۶۰ درصد از ۶۶ میلیارد دلار صادرات کره به آمریکا را بخش خودرو تشکیل می‌دهد.
جزئیات توافق تجاری اخیر ژاپن و آمریکا
چند هفته پیش از پایان مهلت تعیین‌شده توسط ایالات‌متحده، آمریکا و ژاپن پس از ماه‌ها مذاکره، قراردادی تازه را امضا کردند که طبق آن تعرفه خودروهای ژاپنی از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافت. این توافق سپس به‌عنوان الگو و معیاری برای مذاکرات سایر شرکای تجاری آمریکایی مورد استفاده قرار گرفت.
جزئیات توافق به این شرح بود که ژاپن در ازای کاهش تهدید تعرفه‌ای، متعهد به سرمایه‌گذاری عظیمی به ارزش ۵۵۰ میلیارددلار در صنایع استراتژیک ایالات‌متحده شامل بخش خودرو، کشاورزی و گاز طبیعی شد و همچنین درهای بازار خود را تا حد معناداری به‌روی محصولات کشاورزی و خودروهای آمریکایی گشود.
این قرارداد به‌سرعت تاثیر مثبت خود را بر اقتصاد ژاپن و به‌ویژه شرکت‌هایی چون تویوتا و نیسان نشان داد؛ سهام تویوتا رشد ۱۴ درصدی را تجربه کرد و شاخص بورسی نیکی نیز با رشد چشمگیر مواجه شد. این توافق نه تنها به ژاپن اجازه داد تهدید تعرفه‌های بالاتر را از سر بگذراند و سطح آن را به ۱۵ درصد برساند، بلکه نوعی توافق دوجانبه مشابه اتحادیه‌اروپا را نیز شامل شد که پیوند اقتصادی ژاپن و آمریکا را در ابعاد مختلف مستحکم‌تر ساخت.
مطابق برخی منابع، طبق این قرارداد عملا ۹۰ درصد از منافع سرمایه‌گذاری به ایالات‌متحده اختصاص می‌یابد و تنها بخش اندکی به ژاپن بازمی‌گردد که این نشان از قدرت چانه‌زنی بالای واشنگتن دارد.
افزون بر این، ژاپن متعهد شد بازار برنج و دیگر اقلام کشاورزی خود را به‌صورت تدریجی به واردات آمریکایی باز کند. از سوی دیگر، تعرفه امنیت ملی بر خودروهای وارداتی ژاپنی از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد کاهش یافت؛ اما تعرفه واردات فولاد از ژاپن بدون تغییر در سطح ۵۰ درصد باقی ماند.
تاثیر توافق ژاپن-آمریکا بر صنعت خودروسازی کره‌جنوبی
توافق ژاپن-آمریکا نقطه عطفی پرچالش برای خودروسازان کره‌ای خلق کرد. تا پیش از این، کره‌جنوبی با اتکا به تعرفه صفر یا بسیار پایین بر واردات خودرو به آمریکا، هم از نظر قیمت نهایی و هم سهم بازار برتری مهمی نسبت به‌رقبا و به‌ویژه ژاپن داشت.
اما اکنون با اعمال تعرفه ۱۵ درصدی هم‌سطح با ژاپنی‌ها، امتیاز کلیدی خود را از دست داد و مجبور است برای حفظ جایگاه خود دست به‌اصلاح ساختار هزینه‌ها و یا ارتقای کیفیت محصولات بزند تا رقبای قدری چون تویوتا یا هوندا را به‌چالش بکشد.
به‌طور عملی، در شرایط تعرفه جدید، چشم‌انداز صادرات هیوندای و کیا به‌آمریکا مبهم شده است؛ چراکه افزایش نرخ تعرفه به‌معنای رشد قیمت تمام‌شده خودروهای کره‌ای در آمریکاست و در فضایی که مشتریان آمریکایی به حساسیت قیمتی شناخته می‌شوند، هرگونه افزایش قیمت می‌تواند بر تقاضا و رقابت آن‌ها با برندهای ژاپنی تاثیر منفی داشته باشد.
چشم‌انداز آینده
فضای جدید تجارت جهانی و ظهور سیاست‌های حمایت‌گرایانه آمریکا، صنعت‌خودرو کره‌جنوبی را در موقعیتی دشوار قرار داده است.
امیدهای اولیه مبنی بر حفظ وضعیت تعرفه‌ای صفر یا پایین به‌سرعت فرو ریخت و اکنون شرکت‌هایی چون هیوندای و کیا ناچار هستند زیر سایه تعرفه پایه ۱۵ درصدی به‌رقابت با ژاپنی‌ها بپردازند - رقبایی که از سرمایه و برند، فناوری و قدرت چانه‌زنی بیشتری در برابر واشنگتن برخوردارند.
در این میان، محدودیت‌های اقتصادی و سیاسی کره‌جنوبی، شانس دستیابی به توافقی مشابه ژاپنی‌ها را دشوار ساخته است. انعطاف دیپلماتیک، خلاقیت در ارائه امتیازات جدید، تسریع در سرمایه‌گذاری خارجی و تلاش در ارتقای سطح کیفی و فناوری محصولات، تنها امید برای حفظ سهم بازار آمریکا و تداوم رشد اقتصادی کره‌جنوبی خواهد بود.
اگرچه راهکار نهایی هنوز به‌روشنی قابل ترسیم نیست، اما تجربه اخیر می‌آموزد که تنها راه عبور از تنگنای تعرفه‌ای و سیاست‌های سختگیرانه، همگرایی عقلانی بین دولت، صنعت و جامعه است که با حفظ منافع ملی بر پای میز مذاکره حاضر شود.