اردوغان و رویکرد بزرگنمایی درباره سامانه دفاعی ترکیه
اقتصاد ایران: سامانه دفاع هوایی موسوم به گنبد فولادی ترکیه در شرایطی به عنوان یک نقطه عطف تاریخی معرفی شده که هنوز مراحل اولیه را طی می‌کند.
او به محض بازگشت از اخلاط و ملازگرد، به استانبول و نزد داماد کوچکش سلجوق بیرقدار رفت تا نمایشگاه صنایع دریایی تکنوفست را افتتاح کند.
اردوغان روز گذشته نیز یک بار دیگر در یک مراسم نظامی حضور یافت و شاهد تحویل اولین محموله از سیستم پدافند هوایی موسوم به گنبد فولادین به نیروهای دفاعی کشورش بود.
طراحی و ساخت این سامانه از آگوست سال 2024 آغاز شده بود و دیروز بخشی از آن تحویل داده شد. مطابق معمول و به سنت همیشگی رسانه‌های تحت امر حزب عدالت و توسعه ترکیه، این مراسم با اوصاف و تعابیری اغراق‌آمیز، به عنوان نقطه عطفی مهم در تاریخ ترکیه قلمداد شد.
خبرگزاری دولتی آناتولی ترکیه اعلام کرده که گنبد فولادین ساخت مشترک شرکت‌های صنایع دفاعی ترکیه توسط شرکت‌های داخلی آسلسان و روکِتسان توسعه یافته و از موشک‌های حصار، سپر و گرز استفاده می‌کند.
این موشک‌ها از طریق سیستم مدیریت راداری رادنت و سامانه ارتباطی تی-لینک به یکدیگر متصل شده‌اند. اما یکی از چالش‌های مهم در مورد سامانه مزبور، این است که احمد آکیول، مدیرعامل آسلسان اعلام کرده که این سیستم به‌طور مداوم به‌روزرسانی می‌شود و زمان مشخصی برای تکمیل نهایی آن وجود ندارد.
اظهارات مدیرعامل آسلسان نشان دهنده این است که دولت اردوغان، در ماجرای معرفی سامانه موسوم به گنبد فولادین، بیش از هر چیزی به دنبال تبلیغات و مانور رسانه‌ای است. آن هم در شرایطی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از کشورهای عضو ناتو درخواست کرده که بودجه دفاعی خود را افزایش دهند.
سامانه گنبد فولادین ترکیه در شرایطی معرفی شده که دانشکده سرویس اطلاعاتی، چندی پیش در گزارشی تحت عنوان «درس‌های جنگ 12 روزه برای ترکیه» به این اشاره کرده بود که آنکارا باید برای آمادگی با هر نوع اقدام احتمالی رژیم صهیونیستی، از آمادگی پدافندی بالایی برخوردار باشد.
سامانه‌ای دارای اجزای 47 گانه
رئیس جمهور ترکیه در جریان تحویل اجزای سامانه دفاعی گنبد فولادی به نیروهای مسلح ترکیه، با همراهی ابراهیم کالن رئیس سرویس اطلاعاتی میت و ژنرال یاشار گولر وزیر دفاع ملی ترکیه، توضیحاتی را از خلوق گورگون، رئیس صنایع دفاعی ترکیه دریافت کرد و سپس مراسم کلنگ‌زنی پایگاه فناوری اوغل‌بیگ برگزار شد. پایگاه فناوری اوغل‌بیو دارای 585000 متر مربع فضای سرپوشیده و 132000 متر مربع اتاق تمیز یا کلین روم، آزمایشگاه و فضای تولید است.
اردوغان خاطرنشان کرد که ASELSAN علاوه بر توسعه سیستم، نقش مهمی در گنبد فولادی ایفا می‌کند و نرم‌افزار فرماندهی و کنترل با پشتیبانی هوش مصنوعی را توسعه داده که امکان ارتباط فوری و عملکرد یکپارچه همه سامانه‌ها در میدان را فراهم می‌کند.
به گفته اردوغان، با هدایت این نرم‌افزار که ستون فقرات گنبد فولادی را تشکیل خواهد داد، صدها سامانه پدافند هوایی در میدان به عنوان یک سامانه واحد عمل خواهند کرد.
علاوه بر مجموعه سامانه پدافندی گنبد فولادین، چند پروژه دفاعی دیگر نیز افتتاح شد و اردوغان درباره آن گفت: «ما مجموعاً در این فاز 14 تأسیسات را به ارزش 280 میلیون دلار افتتاح کردیم و ظرفیت تولید خود را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهیم. تأسیساتی که ما راه‌اندازی کرده‌ایم شامل یک دفتر طراحی سامانه‌های پدافند هوایی، یک مرکز تکمیلی تولید و ادغام رادار، یک مرکز تحقیق و توسعه مواد مهندسی پیشرفته، یک دفتر طراحی سامانه‌های الکترواپتیکی، یک مرکز سیستم‌های مهمات هدایت‌شونده، مرکز تحقیق و توسعه تکنوپارک استانبول و بسیاری از زیرساخت‌های حیاتی دیگر است. این تأسیسات نه تنها برای تقریباً 4000 نفر شغل واجد شرایط فراهم می‌کنند، بلکه فضاهای کاری جدیدی را برای مهندسان جوان ما نیز ایجاد می‌کنند».
اردوغان درباره تاسیسات دفاعی مزبور گفت: «می‌خواهم بر این نکته تأکید کنم که این بزرگترین تأسیسات یکپارچه دفاع هوایی در اروپا است. آسلسان قلب صنعت دفاعی ماست و این سرمایه‌گذاری یک نقطه عطف حیاتی برای کل بخش خواهد بود. با چشم‌اندازی متناسب با قرن ترکیه، منطقه‌ای به مساحت 6500 هکتار، بزرگتر از 900 زمین فوتبال، را به آسلسان اختصاص دادیم. این سرمایه‌گذاری ظرفیت تولید انبوه آسلسان را بیش از دو برابر خواهد کرد و کشورمان را نه تنها در منطقه خود، بلکه در سطح جهان نیز به عنوان یک پیشگام معرفی خواهد کرد. من از نزدیک تلاش‌های در حال انجام برای تکمیل هرچه سریع‌تر این پایگاه فناوری را دنبال خواهم کرد. به خواست خدا، با تلاش فراوان، اولین مرکز را در اواسط سال 2026 راه‌اندازی خواهیم کرد».
اردوغان حتی در این مراسم دفاعی – نظامی هم، کنایه زدن به حزب جمهوری خلق و رقبای خود را فراموش نکرد و گفت: «حزب جمهوری خلق، جوانان ما را برای تظاهرات و راهپیمایی به خیابان دعوت می‌کند. ولی ما جوانان خود را به تحقیق و نمایشگاه دفاعی و کار علمی دعوت می‌کنیم. در حالی که جناحی به رهبری اپوزیسیون اصلی، ناامیدی، بدبینی و نفرت از کشور خود را در جوانان باهوش این کشور القا می‌کند، ما افق‌های کاملاً جدیدی را برای جوانان خود باز می‌کنیم».
اردوغان در ادامه افزود: «سامانه دفاع هوایی KORKUT و رادارهای هشدار اولیه ما به عنوان چشم و گوش ما عمل خواهند کرد. هفت سامانه PUHU و دو سامانه جنگ الکترونیک REDET کشور ما را در این زمینه به سطح بالاتری خواهند برد. من از صمیم قلب به همه دست‌اندرکاران تبریک می‌گویم. ما به توسعه و افزودن سامانه‌های بیشتر با قابلیت‌های جدید به موجودی خود ادامه خواهیم داد.»
بازتاب خبر گنبد فولادی ترکیه در رسانه‌های جهان
سخنان اردوغان در مورد اهداف دفاعی ترکیه و پیشرفت این کشور در زمینه خودکفایی نظامی توجه بسیاری از رسانه‌ها و جراید منطقه و جهان را به سوی خود جلب کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس (AP) این بخش از سخنان اردوغان را برجسته کرد که سامانه‌های پدافندی گنبد فولادی ترکیه در مجموع 47 ادوات مختلف را شامل می‌شوند که برای ایجاد اعتماد در دوستان و ترس در دشمنان طراحی شده‌اند.
همچنین، کانال خبری بلومبرگ آمریکا در گزارشی با عنوان «ترکیه و مجموعه تحقیقاتی 1.5 میلیارد دلاری برای تقویت دفاع» به این اشاره کرده که «ترکیه به عنوان یک عضو فعال ناتو، در حال انجام مطالعاتی برای تولید جت‌های جنگنده، ناوچه‌ها، هواپیماهای بدون سرنشین و موشک‌های بالستیک است و شرکت دفاعی آسلسان در بسیاری از پروژه‌های بلندپروازانه ترکیه، از هواپیماهای بدون سرنشین گرفته تا سیستم‌های دفاعی، مشارکت دارد».
در همین حال، وب‌سایت خبری المانیتور مستقر در واشنگتن از تیتر «اولین محموله 460 میلیون دلاری سیستم دفاع هوایی گنبد فولادی ترکیه» استفاده کرد.
همچنین رسانه‌های اروپایی سخنان اردوغان را با عنوان «گنبد فولادی، نقطه عطف» برجسته کردند. خبرگزاری رویترز گزارش داد که به دستور اردوغان، شرکت ASELSAN با سرمایه گذاری 1.5 میلیارد دلاری در یک پایگاه فناوری جدید، ظرفیت تولید خود را بیش از دو برابر خواهد کرد و انتظار می‌رود فاز اول آن در اواسط سال 2026 عملیاتی شود.
رویترز به این اشاره کرده که مجموعه مزبور، «بزرگترین سرمایه‌گذاری صنعت دفاعی ترکیه و بزرگترین تأسیسات دفاع هوایی یکپارچه اروپا» خواهد بود.
روزنامه ایندیپندنت به نقل از اردوغان اعلام کرده که این سیستم‌ها ترکیه را تقویت کرده و آغاز دوران جدیدی در دفاع هوایی را رقم خواهند زد.
مجله آلمانی اشپیگل نیز در گزارشی نوشت: «ترکیه به یک سیستم دفاع هوایی جدید، توسعه یافته در داخل و در سطح ملی متکی خواهد بود. رئیس جمهور رجب طیب اردوغان، ضمن رونمایی رسمی از این سیستم دفاعی در کارخانه سازنده آسلسان در آنکارا، گفت که «گنبد فولادی» نمایانگر نقطه عطفی برای کشور و صنعت دفاعی آن است. ترکیه که از نظر تعداد نیرو، دومین ارتش بزرگ ناتو را دارد، تلاش‌های خود را برای توسعه قابلیت‌های نظامی خود، به ویژه در زمینه‌های نبرد هوایی و پدافند هوایی، افزایش می‌دهد».
کانال الجزیره قطر نیز تأکید کرده که سامانه «گنبد فولادی» می‌تواند با کشورهای دوست و متحد به اشتراک گذاشته شود و استراتژی اشتراک‌گذاری، دیپلماسی دفاعی جهانی ترکیه را تقویت خواهد کرد.
روزنامه الأخبار لبنان نیز اعلام کرده که این پروژه نشان دهنده هدف ترکیه برای تبدیل شدن به یک بازیگر جهانی در فناوری‌های دفاعی است.
روزنامه یدیعوت آحارانوت نیز گزارش داده که «گنبد فولادی ترکیه، مشابه سامانه پدافند هوایی گنبد آهنین اسرائیل است».
ترکیه و تحریم‌های دفاعی
اردوغان در شرایطی از فاز اول پدافند دفاعی گنبد فولادین ترکیه بازدید کرد که ترکیه هنوز هم به خاطر تحریم‌های آمریکا و ناتو نتوانسته جنگنده اف 35 و سامانه موشکی پاتریوت دریافت کند.
با این حال، او به جای آن که از آمریکا و ترامپ گلایه کند، گذری به تاریخ زد و با یادآوری تحریم نظامی ترکیه از سوی آمریکا در دوران جنگ قبرس گفت: «خاطرات دردناک عملیات صلح قبرس در سال 1974 درس عمیقی به ما آموخت. گام‌هایی که تعداد انگشت‌شماری از مهندسان آرمان‌گرا 50 سال پیش با منابع اندک برداشتند، اکنون به یکی از 10 صنعت دفاعی با سریع‌ترین رشد در جهان تبدیل شده‌اند. سال گذشته، ما به بیش از 7 میلیارد دلار صادرات در این بخش دست یافتیم. تأسیسات دفاعی ما از جمله میراث‌های ارزشمندی هستند که برای آینده ترکیه به جا می‌گذاریم. مهندسان، کارگران و فرزندان ما در حال تحقق بخشیدن به امکاناتی هستند که 50 سال پیش غیرقابل تصور بودند. به امید خدا، در 50 سال آینده، ترکیه نه تنها نیازهای خود را برآورده خواهد کرد، بلکه جهان را با فناوری خود شکل خواهد داد».