پرش والیبال ایران از روی دو سال ناکامی؛«لبخند» هدیه بلندقامتان به مردم
اقتصاد ایران: تیم ملی والیبال ایران هرچند نتوانست جواز حضور در مرحله نهایی لیگ ملت ها را کسب کند اما پس از دو سال سخت که همراه با ناکامی بود، امیدواری برای ظهور نسلی طلایی با سرمربی ایتالیایی را زنده کرد.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
به گزارش خبرنگار مهر، لیگ ملت‌های والیبال ۲۰۲۵، فصل ویژه‌ای برای تیم ملی والیبال ایران بود؛ چراکه برای نخستین‌بار روبرتو پیاتزا هدایت تیم را برعهده گرفت. تیمی که ترکیبی از بازیکنان جوان و کم‌تجربه بود و بسیاری از آنان اولین حضور خود در سطح بین‌المللی را تجربه می‌کردند.
پیاتزا، با ورود نسبتاً دیرهنگام در اواخر اردیبهشت، فرصت کمی برای آماده‌سازی تیم داشت و به دلیل محدودیت‌های ناشی از شرایط سیاسی و جنگ، مجبور بود با همان نفرات اولیه که ترکیب جوانی داشتند، در مسابقات حاضر شود. این شرایط سخت، عملکرد ایران را تحت تأثیر قرار داد اما با این حال، تیم توانست رتبه هشتم را کسب کند که نسبت به دو دوره گذشته، بهبود نسبی محسوب می‌شود.
هفته اول: آزمون سخت ناپختگی در مقابل قدرت‌های بزرگ
در هفته نخست مسابقات که در برزیل برگزار شد، ایران با تیم‌های برزیل، آمریکا، اسلوونی و اوکراین بازی کرد. بازیکنان جوان و ناپخته، زیر فشار بالای رقابت‌های سطح جهانی و تقابل با تیم‌هایی با تجربه و تاکتیکی، نتوانستند هماهنگی لازم را پیدا کنند.
مشکلات اصلی تیم شامل ضعف در دریافت‌های اول، عدم انسجام در حمله و نوسان در دفاع بود. شکست در برابر برزیل، آمریکا و اسلوونی نشان از فاصله فنی و تاکتیکی داشت که باید در آینده جبران می‌شد.
البته ملی‌پوشان ایران در دیدار مقابل اسلوونی و آمریکا در پنج ست بازی کردند و رقابت تنگاتنگی با این دو تیم داشتند به گونه‌ای که خیلی از کارشناسان معتقد بودند ایران شانس پیروزی مقابل این دو تیم را داشت اما به هر روی بخت با شاگردان پیاتزا یاری نکرد و در هفته اول رقابت‌ها، تنها پیروزی مقابل اوکراین سهم بلندقامتان ایران شد.
پیروزی ملی‌پوشان برابر اوکراین نشان داد که با وجود جوان بودن، تیم ظرفیت پیشرفت دارد، اما فشار روانی و عدم تجربه کافی در این مرحله کاملاً مشهود بود و تیم تحت تأثیر آن نتوانست بازی‌های بهتری ارائه دهد.
هفته دوم: جهش قابل توجه و رشد انسجام تاکتیکی
هفته دوم در صربستان، نقطه عطفی برای تیم ملی والیبال ایران بود. بعد از هفته‌ای پرچالش، بازیکنان با درک بهتر سیستم بازی و همکاری بیشتر، توانستند سه پیروزی ارزشمند مقابل صربستان، آرژانتین و هلند به دست آورند.
تنها باخت مقابل آلمان، حاصل نبردی نزدیک بود که نشان از بهبود فنی و روحیه تیمی حریف داشت. پیشرفت در سرویس‌ها و دفاع، افزایش دقت در پاس‌ها و هماهنگی به مراتب بهتر مهاجمان با پاسور، نشان داد که تمرینات فشرده و حضور پیاتزا در کنار تیم تأثیرگذار بوده است. این مرحله موجب تقویت اعتماد به نفس و روحیه تیم شد و نشانه روشنی بود از اینکه ایران می‌تواند در رقابت‌های سخت‌تر هم موفق عمل کند.
هفته سوم: آزمونی دشوار در لهستان و تثبیت جایگاه
هفته پایانی مرحله مقدماتی در لهستان برگزار شد که ایران مقابل لهستان، فرانسه، چین و بلغارستان بازی کرد. دو شکست مقابل لهستان و فرانسه، ضعف‌های تاکتیکی و تجربه کمتر در مقابل تیم‌های قدرتمند اروپایی را نمایان ساخت. اما پیروزی‌های قاطع مقابل چین و بلغارستان نشان‌دهنده رشد روانی و تاکتیکی تیم بود.
رقابت‌های این هفته اهمیت بالایی داشت زیرا تیم با فشار روانی ناشی از ضرورت کسب امتیاز برای صعود روبرو بود. باخت مقابل فرانسه راه صعود تیم ملی والیبال ایران به مرحله حذفی را تقریباً نزدیک به صفر کرده بود، اما در روز آخر مسابقات نتایج عجیب و غریبی رقم خورد.
با شکست آمریکا مقابل ژاپن، باخت آلمان مقابل برزیل، شکست اوکراین مقابل کانادا و پیروزی چین مقابل کوبا ورق به نفع پیاتزا برگشت و راه صعود ایران به آخرین بازی هفته سوم یعنی جدال صربستان و اسلوونی گره خورد؛ اگر اسلوونی در این مسابقه مقابل صربستان شکست می‌خورد و حذف می‌شد، شاگردان پیاتزا می‌توانستند به مرحله حذفی صعود کند.
اما با شکست صربستان و صعود اسلوونی، هفت تیم برتر جدول در کنار چین به علت میزبانی در مسابقات دور حذفی، به دور نهایی صعود کردند. تیم ملی والیبال چین به علت دریافت میزبانی مرحله نهایی لیگ ملت‌های والیبال ۲۰۲۵، علی‌رغم اینکه در رده هفدهم جدول قرار گرفته بود، سهمیه مرحله نهایی را کسب کرد.
جوان‌گرایی، محدودیت‌های تعویض و نقش پیاتزا
ورود دیرهنگام پیاتزا به تیم ملی والیبال ایران در اواخر اردیبهشت، فرصت آماده‌سازی کافی را از او گرفت. سیاست کادر فنی بر پایه جوان‌گرایی و دادن فرصت به بازیکنان جوان و تازه نفس بود. در کنار این، محدودیت‌های ناشی از شرایط سیاسی و جنگ، امکان تعویض بازیکنان در طول مسابقات را محدود کرد و تیم مجبور بود با ترکیب ثابت بازی کند.
این محدودیت، فشار زیادی به بازیکنان جوان وارد کرد اما در عین حال فرصتی شد تا تیم شکل گیرد و سرمربی بازیکنان خود را بهتر بشناسند. رویکرد پیاتزا مبتنی بر ساختن تیمی آینده‌دار و تقویت زیرساخت‌های فنی است که در درازمدت نتایج مثبت خواهد داشت.
افت والیبال ایران در دو سال گذشته
تیم ملی والیبال ایران در لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ با هدایت بهروز عطایی از ۱۲ بازی ۲ برد و ۱۰ شکست داشت. شاگردان عطایی در هفته اول مقابل ژاپن، لهستان و اسلوونی شکست خوردند و تنها پیروزی شأن مقابل چین بود. در هفته دوم در نخستین بازی با نتیجه ۳ بر ۰ مقابل آلمان پیروز شدند و بعد از آن تا پایان مسابقات هیچ بردی نداشتند.
در هفته سوم لیگ ملت‌های ۲۰۲۳، هفت شکست پیاپی را مقابل ایتالیا، آمریکا، هلند، فرانسه، بلغارستان، آرژانتین و کوبا تجربه کرد و نهایتاً با ۱۱ امتیاز در رتبه چهاردهم جدول شانزده تیمی مسابقات قرار گرفت. این نتایج ضعیف در حالی برای تیم ملی ایران رقم خورد که تیم ایران به دلیل صادر نشدن ویزای آمریکا بدون سرمربی (بهروز عطایی) و سه تن از بازیکنان اصلی خود (امین اسماعیل‌نژاد، محمدطاهر وادی و آرمان صالحی) و هم‌چنین کادر فنی تیم ملی به مسابقات رفته بود.
نتایج تیم ملی ایران با هدایت بهروز عطایی در این لیگ ملت‌های ۲۰۲۳ نشان داد والیبال ایران از استانداردهای قبلی خود عقب افتاده است. نتایج چنگی به دل نزد و ضعیف‌ترین عملکرد تیم ملی در لیگ ملت‌ها رقم خورد.
روند کسب نتایج ضعیف تیم ملی در لیگ ملت‌های والیبال ۲۰۲۴ هم ادامه پیدا کرد. در آن زمان هدایت تیم را به یک مربی گمنام «موریس موتا پائز» سپرده شد اما او عملکرد بسیار ضعیفی را از خود برجای گذاشت. تیم ملی والیبال با هدایت پائز باخت‌های سریالی حتی برابر بلغارستان و ترکیه را رقم زد به طوری که در رنکینگ جهانی با قرار گرفتن در رده هفدهم فرصت حضور در المپیک را از دست داد.
بعد از شکست تلخ ملی‌پوشان ایران در بازی با بلغارستان، رئیس فدراسیون تصمیم به کناره‌گیری سرمربی تیم ملی گرفت و هدایت تیم به پیمان اکبری دستیار ایرانی او سپرده شد که البته ایران در هفته سوم با هدایت اکبری دست به کار بزرگی زد و توانست تیم آمریکایی پرستاره را شکست دهد اما در آن دوره بدترین عملکرد تاریخ ایران در لیگ ملت‌ها با دو برد و ۱۰ باخت برای تیم ملی والیبال ایران ثبت شد.
پایان کابوس دو ساله؛ ایران دوباره دیده شد
اما در این دوره از مسابقات با ورود پیاتزا و جوان‌گرایی گسترده شرایط متفاوتی رقم خورد. مقایسه عملکرد تیم ملی والیبال ایران در سه دوره اخیر لیگ ملت‌ها، نشان از پیشرفت چشم‌گیر این تیم در سال ۲۰۲۵ دارد. در حالی که ایران در سال‌های ۲۰۲۳ و ۲۰۲۴ به ترتیب با رتبه‌های چهاردهم و پانزدهم، ضعیف‌ترین نتایج تاریخ خود را تجربه کرد، در سال ۲۰۲۵ با هدایت روبرتو پیاتزا و با ترکیبی جوان، موفق به کسب رتبه هشتم شد.
این جهش قابل توجه، نتیجه رویکرد جدید فدراسیون در استفاده از بازیکنان جوان و ایجاد ثبات در کادر فنی است؛ بازیکنانی که برخی از آن‌ها برای نخستین‌بار طعم حضور در چنین سطحی را چشیدند اما با ارائه عملکردی شجاعانه، امید را به اردوی والیبال ایران بازگرداندند.
ساختن تیمی مقتدر برای قهرمانی جهان
بازگشت والیبال ایران به جمع ۸ تیم برتر لیگ ملت‌ها، حاصل رویکرد جدیدی است که بر جوان‌گرایی، ثبات فنی و اصلاح ساختار تاکتیکی تکیه شده است. پیاتزا، مربی باتجربه ایتالیایی، نگاه بلندمدتی به تیم دارد و تمرکز اصلی‌اش بر مسابقات قهرمانی جهان در فیلیپین در سال ۲۰۲۵ است. اگر روند فعلی ادامه یابد و حمایت لازم از تیم به عمل آید، والیبال ایران می‌تواند به دوران موفقیت‌آمیز خود بازگردد و حتی در سطح جهانی نیز جایگاه شایسته‌تری به دست آورد.