ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

کیوان نقره‌کار کارشناس فناوری اطلاعات در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص ارزیابی عملکرد پیام‌رسان های داخلی در ایام جنگ گفت: امروزه جنگ‌ها صرفاً به درگیری‌های نظامی محدود نمی‌شوند. گسترش فضای مجازی و دسترسی همگانی به شبکه‌های اجتماعی، زمینه‌ساز نوعی جدید از جنگ‌ها شده که تحت عنوان «جنگ اطلاعاتی»، «جنگ رسانه‌ای» و «جنگ فناورانه» شناخته می‌شوند. در این میدان جدید، زیرساخت‌های فناوری یکی از نخستین اهداف دشمن است؛ همان‌گونه که در حملات سایبری به زیرساخت‌های بانکی شاهد بوده‌ایم.

وی با اشاره به نقش مهم پیام‌رسان‌ها و سکوهای داخلی در این فضا افزود: در وهله اول، امنیت و پایداری زیرساخت این پیام‌رسان‌ها و حفظ اطلاعات کاربران از اهمیت بالایی برخوردار است. در شرایط جنگی حمله به زیرساخت‌های فناوری می‌تواند ضربه سنگینی وارد کند؛ بنابراین مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی این سیستم‌ها باید در اولویت قرار گیرد.

نقره‌کار ادامه داد: در دوران بحران، پالایش اطلاعات و تشخیص محتوای صحیح از نادرست وظیفه‌ای مهم است که پیام‌رسان‌های داخلی باید آن را برعهده بگیرند. آن‌ها نباید تنها به بستری برای تبادل پیام اکتفا کنند؛ بلکه باید نقش فعالی در تسریع دسترسی کاربران به اخبار موثق و معتبر ایفا کنند. برخی از پلتفرم‌های داخلی در این زمینه گام‌هایی برداشته‌اند اما کافی نیست.

وی سومین محور عملکرد مؤثر پیام‌رسان‌های داخلی را اعتمادسازی از طریق رعایت حریم خصوصی دانست و گفت: کاربران با سطوح مختلفی از سواد رسانه‌ای وارد این فضا می‌شوند. زمانی که احساس امنیت داشته باشند و بدانند پلتفرم مورد استفاده‌شان جانب‌گرایانه عمل نمی‌کند، بیشتر به آن اعتماد خواهند کرد و حتی در توسعه محتوای مفید نیز نقش‌آفرینی خواهند داشت.

این کارشناس فناوری اطلاعات، درباره برداشت عمومی از شبکه ملی اطلاعات گفت: در بسیاری از کشورها شبکه‌های ملی اطلاعات با عناوین و ساختارهای مختلف وجود دارند. متأسفانه در کشور ما این شبکه به‌درستی معرفی نشد و در ذهن جامعه با محدودسازی اینترنت گره خورد. در حالی‌که همین حالا هم بسیاری از دسترسی‌ها و سایت‌های داخلی از بستر این شبکه استفاده می‌کنند.

وی افزود: در صورت قطع اینترنت بین‌الملل، شبکه ملی باید بتواند خدمات متنوع، امن و پایدار ارائه دهد. اما اگر این زیرساخت به‌اندازه کافی مقاوم نباشد، خود می‌تواند به نقطه آسیب‌پذیر در جنگ اطلاعاتی تبدیل شود.

نقد به شیوه حمایت از پروژه‌های ملی

نقره‌کار در ادامه به شیوه حمایت از پروژه‌های فناوری در کشور انتقاد کرد و گفت: تسهیلات بیش از حد و بدون ارزیابی کیفی باعث شده برخی پیام‌رسان‌های داخلی دچار رکود در نوآوری شوند. وقتی شرکت‌ها مطمئن باشند همیشه حمایت مالی خواهند داشت، انگیزه‌ای برای رقابت و توسعه فناوری ندارند. نتیجه‌اش این می‌شود که کاربر، بین نسخه داخلی و خارجی، نسخه خارجی را انتخاب می‌کند چون امکانات و کیفیت بالاتری دارد.

وی ادامه داد: اگر این پروژه‌ها به‌جای دولتی بودن، در بستر رقابت بخش خصوصی پیش بروند، هم نوآوری افزایش می‌یابد و هم اعتماد عمومی به این خدمات بیشتر خواهد شد. همان‌طور که در تاکسی‌های اینترنتی یا فروشگاه‌های آنلاین دیدیم که بخش خصوصی توانست اعتماد عمومی را جلب کند.

نقره‌کار با مقایسه عملکرد کشورها در شرایط بحران گفت: در زمان بحران، حتی در آمریکا هم دولت از غول‌های فناوری مانند گوگل و متا می‌خواهد تا برخی محتواها را محدود یا فیلتر کنند. اما چون این اقدامات از سوی بخش خصوصی و در قالب سیاست‌های داخلی آن شرکت‌ها انجام می‌شود، با مقاومت کاربران مواجه نمی‌شوند. تفاوت ما در این است که برچسب "دولتی" یا "حکومتی" را روی همه خدمات می‌زنیم و همین باعث بی‌اعتمادی می‌شود.

پیشنهادهایی برای ارتقای شبکه ملی اطلاعات

این کارشناس فناوری اطلاعات در ادامه چند راهکار برای بهبود وضعیت شبکه ملی اطلاعات ارائه کرد و گفت: توسعه زیرساخت‌های فنی و سخت‌افزاری با کیفیت بالا، با توجه به فرسودگی ناشی از تحریم‌ها، ایجاد شبکه‌ای امن، سریع و مقرون‌به‌صرفه با دسترسی ۲۴ ساعته و ارائه خدمات متنوع به کاربران، ارائه خدمات کاربرپسند و یکپارچه‌سازی داده‌ها در حوزه دولت الکترونیک، تسهیل حضور بخش خصوصی در توسعه خدمات داخلی بدون وابستگی به عناوین دولتی یا حکومتی، افزایش سواد رسانه‌ای عمومی و فرهنگ‌سازی برای معرفی مزایای شبکه ملی اطلاعات از جمله راهکارها برای بهبود وضعیت شبکه ملی اطلاعات است.

نقره کار در پایان گفت: به‌جای آنکه فقط در مواقع بحران از شبکه ملی اطلاعات سخن بگوییم، باید با تبلیغات مثبت، معرفی امکانات و ترویج مزایای آن، فضای اعتمادسازی برای کاربران ایجاد کنیم. در غیر این صورت، این ظرفیت بزرگ تبدیل به یک فرصت از دست‌رفته خواهد شد.