به گزارش سلامت نیوز به نقل از clevelandclinic، شاید اصطلاح «سندروم دختر اول» را شنیده باشید و فوراً متوجه شده‌اید که چگونه دختر اول بودن در خانواده، بر زندگی شما تأثیر گذاشته است.
اگر به عنوان دختر اول خانواده بزرگ شده‌اید، احتمالاً حس مسئولیت نسبت به خواهر و برادرهای کوچک‌تر، فشار برای کامل بودن، و دشواری در تعیین مرزهای شخصی و بیان احساسات را تجربه کرده‌اید.
و حالا که یک بزرگسال تمام‌عیار هستید، ممکن است با نگاهی مثبت به گذشته بنگرید؛ چرا که مهارت‌های رهبری و سازمان‌دهی‌تان، که در نقش دختر اول کسب کرده‌اید، به شما در زندگی کمک کرده‌اند.
اما از طرفی، شاید گاهی هم مشکلاتی مانند اضطراب یا روابط دشوار در بزرگسالی را به این نقش نسبت دهید. اما آیا واقعاً چیزی به نام «سندروم دختر اول» وجود دارد؟
برای بررسی بیشتر اینکه چگونه دختر اول بودن می‌تواند بر شخصیت و رفتار شما تأثیر بگذارد، دکتر روان‌شناس کیت اشلمان (Kate Eshleman) به توضیح ویژگی‌ها و خصوصیات مرتبط با این پدیده می‌پردازد.
سندروم دختر اول چیست؟
«سندروم دختر اول به ویژگی‌ها و تجربیات فرزندان اول، به‌ویژه دختران، اشاره دارد»، دکتر اشلمان توضیح می‌دهد. «برخی ویژگی‌های مثبت وجود دارد، اما این نقش می‌تواند با تجربیات منفی نیز همراه باشد.»
شما ممکن است در کودکی در مراقبت از خواهر و برادرهای کوچک‌تر به مادر خود کمک کرده باشید، مسئولیت‌هایی در خانه داشته‌اید، یا تکیه‌گاه عاطفی برای یکی از والدین (یا هر دو) بوده‌اید. شاید برای خانواده غذا می‌پختید، خواهر و برادرها را به فعالیت‌های بعد از مدرسه می‌رساندید یا به حرف‌های مادرتان درباره همسایه‌ها گوش می‌دادید.
ممکن است حس کنید که کودکی واقعی نداشته‌اید یا «دزدیده شده» چون مسئولیت‌های اضافی بر دوش‌تان بوده است.
و هرچند صحبت درباره این موضوع با خواهر و برادرها می‌تواند سرگرم‌کننده (یا حتی تلخ و خاطره‌برانگیز) باشد، باید بدانید که این مفهوم یک تشخیص رسمی روان‌پزشکی نیست.
«تشخیص‌های سلامت روان بر اساس کتابچه تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM) صورت می‌گیرد»، دکتر اشلمان توضیح می‌دهد. «سندروم دختر اول یک تشخیص رسمی نیست، بلکه بیشتر یک اصطلاح عامیانه است.»
حتی اگر برادری بزرگ‌تر از خود داشته باشید، ممکن است برخی از ویژگی‌های مربوط به این سندروم را تجربه کرده باشید.
«این موضوع می‌تواند ناشی از کلیشه‌ها و نقش‌های سنتی زنان در خانه باشد»، او می‌افزاید. «حتی اگر پسری بزرگ‌تر در خانواده باشد، وظایف مراقبتی و خانگی اغلب به دختر بزرگ‌تر سپرده یا از او انتظار می‌رود.»
مطالعات جدید نشان می‌دهد که دختران اول تمایل دارند زودتر بالغ شوند. پژوهشگران به ارتباط بین استرس‌های زیاد مادر در دوران بارداری و بروز زودرس بلوغ فوق‌کلیوی (adrenal puberty) در دختر اول اشاره دارند؛ بلوغی که با رشد موهای بدن، تغییرات پوستی و تغییرات اجتماعی و شناختی همراه است.
«برای مثال، مادری که دو شغل دارد. این استرس روی مادر در بارداری تأثیر می‌گذارد و پس از تولد هم ادامه می‌یابد»، دکتر اشلمان توضیح می‌دهد. «در نتیجه، دختر اول ممکن است به نقش مراقب اصلی از خواهر و برادرها تبدیل شود و همین فشارها می‌توانند باعث بروز زودرس بلوغ شوند.»
ویژگی‌ها و خصوصیات رفتاری دختر اول
دختران اول بیشتر از سایر خواهر و برادرها ممکن است دارای ویژگی‌های زیر باشند:
-
مسئولیت‌پذیر
-
مستقل
-
همدل
-
مراقب و دلسوز
-
کمال‌گرا
-
تحت فشار
-
مضطرب
دکتر اشلمان می‌گوید:«دختران ممکن است دچار استرس یا اضطراب زیادی شوند. ممکن است تمایل به کمال‌گرایی داشته باشید و حس کنید هیچ‌وقت کافی نیستید. ممکن است بخواهید همه را راضی نگه دارید، و وقتی نمی‌توانید به آن سطح برسید، احساس ناکافی بودن می‌کنید»
او همچنین هشدار می‌دهد: «نقش دختر اول بودن می‌تواند بر روابط آینده و کل شخصیت فرد تأثیر بگذارد. برخی شواهد حاکی از افزایش اختلالات شخصیتی در میان دختران اول است.»
اما جنبه‌های مثبتی هم وجود دارد. برای مثال، تحقیقات نشان می‌دهد که دختران اول بیشترین احتمال را برای موفقیت و کسب موقعیت‌های رهبری در آینده دارند.
چگونه با سندروم دختر اول کنار بیاییم؟
نمی‌توان ترتیب تولد را تغییر داد، اما می‌توان گذشته را بهتر درک کرد و نقش آن را در شکل‌گیری شخصیت فعلی پذیرفت. دکتر اشلمان پیشنهاد می‌دهد:
-
شخصیت خود را بررسی کنید: آیا ویژگی‌هایی از دختر اول بودن هست که به آن افتخار می‌کنید؟ آیا جنبه‌هایی هست که می‌خواهید تغییر دهید یا روی آن کار کنید؟ بررسی رفتارها و منشأ آن‌ها می‌تواند بینش خوبی ارائه دهد.«اغلب، خلق‌وخو یا رفتارهای ما تحت تأثیر نحوه درک خود، جهان و دیدگاه‌هایی است که از کودکی شکل گرفته‌اند.»
-
مطالعه و آگاهی: می‌توانید کتاب‌ها، وب‌سایت‌ها یا پادکست‌هایی درباره نقش ترتیب تولد و سندروم دختر اول پیدا کنید. اگر یک ویژگی خاص (مثلاً کمال‌گرایی) مد نظرتان است، منابع زیادی برای کار روی آن وجود دارد.
-
مشاوره با متخصص: گفت‌وگو با یک روان‌شناس می‌تواند مفید باشد. «صحبت با کسی درباره نحوه درک خود و جهان، و دریافت دیدگاه‌های تازه، می‌تواند به تغییر احساسات و رفتار کمک کند.»
در آخر
اگر دختر اول خانواده هستید، شاید با خواندن درباره سندروم دختر اول، احساس کنید که بالاخره کسی شما را درک کرده است. و اگر نیستید، شاید لازم باشد با خواهرتان مهربان‌تر باشید!
اما مهم است بدانید که سندروم دختر اول یک تشخیص رسمی روانی نیست، بلکه بیشتر یک راه برای درک تأثیر تربیت و نقش خانوادگی در شکل‌گیری شخصیت شماست.
دکتر اشلمان یادآور می‌شود:«تشخیص آن آسان است که خود را با سندروم دختر اول وفق دهید، اما باید توجه داشته باشید که هر خانواده‌ای منحصر به‌فرد است. این وضعیت در همه خانواده‌ها اتفاق نمی‌افتد و عوامل متعددی در آن نقش دارند. به یاد داشته باشید که همبستگی به معنای علت نیست.»