ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - صمیم ارزانی: استان هرمزگان در سال‌های اخیر با بحرانی بی‌سابقه در حوزه منابع آبی مواجه شده است. کاهش شدید بارندگی‌ها، افزایش دما، تبخیر بالا و افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی، زنگ خطر پدیده‌ای خاموش اما مخرب به نام فرونشست زمین را در مناطق مختلف استان به صدا درآورده است.

وقتی زمین زیر پا خالی می‌شود

با وجود این شرایط اضطراری، همچنان شاهد ادامه کشت محصولات آب‌بر همچون هندوانه در بخش‌هایی از استان هستیم؛ مسأله‌ای که نه‌تنها با واقعیت‌های اقلیمی هرمزگان هم‌خوانی ندارد، بلکه به تشدید بحران آب و فرسایش خاک دامن می‌زند.

کشت هندوانه، نماد ناهماهنگی با اقلیم خشک

هندوانه، محصولی که به‌طور متوسط برای تولید هر کیلوگرم آن بیش از ۲۵۰ لیتر آب نیاز است، در شرایط عادی هم گزینه‌ای پرهزینه از نظر منابع آبی به شمار می‌آید. حال تصور کنید چنین محصولی در استانی خشک با منابع آب محدود، به‌صورت گسترده کشت شود. نتیجه روشن است: تشدید تخلیه منابع آب زیرزمینی، نشست زمین، شور شدن خاک، و در نهایت کاهش توان سرزمین برای حفظ حیات.

فرونشست؛ تهدیدی خاموش برای زیرساخت‌ها و زندگی

فرونشست زمین که به آرامی اما پیوسته زیر پای ما رخ می‌دهد، یکی از خطرناک‌ترین آثار تخلیه بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است. این پدیده می‌تواند باعث ترک خوردن ساختمان‌ها، تخریب زیرساخت‌های شهری و روستایی، و حتی غیرقابل سکونت شدن برخی مناطق شود. اگر امروز نسبت به آن بی‌تفاوت باشیم، فردا شاید برای جبران آن خیلی دیر شده باشد.

تغییر الگوی کشت ضرورتی برای بقا

در چنین شرایطی، کارشناسان حوزه کشاورزی و محیط زیست بر ضرورت تغییر الگوی کشت در هرمزگان تأکید دارند. به‌جای تمرکز بر محصولات پرمصرف و کم‌بازده، باید به‌سوی گیاهان کم‌آب‌بر، مقاوم، و دارای صرفه اقتصادی بالا حرکت کرد. یکی از گزینه‌های مناسب برای این تغییر، گیاه آلوئه‌ورا و سالیکورنیا است؛ گیاهی که نه‌تنها نیاز آبی بسیار کمتری دارد، بلکه به دلیل کاربردهای گسترده در صنایع آرایشی، بهداشتی و دارویی، از بازار مصرف مناسبی نیز برخوردار است.

کشت آلوئه‌ورا؛ راهکاری برای کشاورزی هوشمند

آلوئه‌ورا به‌راحتی در اقلیم گرم و خشک هرمزگان رشد می‌کند، نیاز به آبیاری محدود دارد و می‌تواند با اندک سرمایه‌گذاری، منبع درآمد پایداری برای کشاورزان منطقه باشد. تجربه موفق کشت این گیاه در برخی نقاط استان و دیگر مناطق خشک کشور نیز نشان می‌دهد که گذار به کشاورزی هوشمند و سازگار با اقلیم، نه‌تنها ممکن است، بلکه ضروری است.

کشاورزی قربانی اصلی خشکسالی و سیاست‌های ناعادلانه آبی است

عباس مویدی، رئیس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با اشاره به تأثیرات شدید خشکسالی بر بخش کشاورزی استان، خواستار بازنگری در سیاست‌های تخصیص منابع آبی شد و گفت: سدسازی‌های غیرعلمی و تخصیص ناعادلانه آب، بیشترین آسیب را به کشاورزان وارد کرده است.

۱.۴ میلیارد متر مکعب آب سهم کشاورزی در هرمزگان می‌شود

وی افزود: همه مسئولان اذعان دارند که در زمان کم‌آبی، اولویت با آب شرب است و این مسئله درآمد کشاورزان را به شدت تهدید می‌کند. در حال حاضر تنها ۱.۴ میلیارد متر مکعب آب از منابع مختلف تحویل می‌گیریم، در حالی که بر اساس راندمان ۷۰ درصد، باید ۲.۳ میلیارد متر مکعب دریافت کنیم.

صنایع باید به سمت استفاده از آب‌های نامتعارف بروند نه کشاورزان

مویدی با انتقاد از فشار وارد شده به کشاورزان برای استفاده از آب‌های نامتعارف گفت: این صنایع هستند که باید به سمت استفاده از آب‌های غیرمتعارف مانند آب شیرین‌کن‌ها بروند، نه کشاورزی.

وی با اشاره به اهمیت برنامه‌ریزی بلندمدت برای عبور از بحران خشکسالی افزود: در جلسات اخیر استانداری، تأکید بر این بوده که صرفه‌جویی باید در همه حوزه‌ها به صورت عادلانه انجام شود. بر همین اساس، مطالعات و سند جامع کشاورزی استان در حال تدوین است و طرح‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت ارائه شده‌اند.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی هرمزگان همچنین از توسعه کشت گلخانه‌ای به عنوان یکی از راهکارهای بهبود بهره‌وری آب یاد کرد و گفت: هم‌اکنون متقاضیان زیادی برای احداث گلخانه‌ها پشت در بانک‌ها منتظر دریافت تسهیلات هستند.

کشاورزی در هرمزگان نقشی ملی دارد

او در پایان با اشاره به ظرفیت ویژه استان در تأمین محصولات کشاورزی در فصل زمستان تأکید کرد: هرمزگان تنها استان کشور است که در زمستان هم کشاورزی دارد و همین ویژگی، نقش ملی استان را در تأمین امنیت غذایی دوچندان می‌کند. نباید اجازه دهیم این ظرفیت به دلیل سیاست‌گذاری نادرست آبی از بین برود.