ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر؛ گروه استان‌ها- محمود نواصر: فرودگاه بین‌المللی آبادان جزو اولین فرودگاه‌های کشور بوده که در سال ۱۳۲۰ توسط شرکت ملی نفت ایران و به دلیل وجود پالایشگاه احداث شد. با رونق گرفتن شهر آبادان، فرودگاه نیز توسعه یافت تا جایی که نخستین پروازهای خارجی از مهرآباد و سپس آبادان در نیمه دوم سال ۱۳۲۸ آغاز شد.

کویت ایرویز، کی ال ام هلند، بریتیش ایرویز انگلیس، لوفت هانزای آلمان، مالتای مالت، سوئیس ایرویز سوئیس، اسکاندیناوی ایر اسکاندیناوی، آلیتالیای ایتالیا و … شرکت‌های هواپیمایی فعالی بودند که پروازهایشان تا قبل از جنگ تحمیلی در فرودگاه آبادان نشست و برخاست داشت اما اکنون به رغم ظرفیت مناسب اقتصادی، گردشگری و درمانی در شهر آبادان، این فرودگاه پرواز مسافری خارجی ندارد و حتی پروازهای داخلی آن نیز محدود است.

حجم بالایی از مسافران فرودگاه بین‌المللی آبادان را اتباع عراقی به خود اختصاص دادند؛ اختلاف هزینه‌های ارزی و همچنین بُعد مسافت کوتاه از شهر بصره عراق تا فرودگاه بین‌المللی آبادان از دلایل حضور اتباع عراقی در این فرودگاه است.

فرودگاه بصره عراق

فرودگاه بین‌المللی بصره عراق دومین فرودگاه بین‌المللی بزرگ در این کشور است که در جنوب شهر بصره و در فاصله ۲۰ کیلومتری از مرکز شهر واقع شده است. این فرودگاه در دهه ۱۹۸۰ ساخته شد و پس از آن توسعه یافت.

فرودگاه بصره از نظر ظرفیت مسافری چهارمین فرودگاه بزرگ عراق محسوب می‌شود. این فرودگاه از نظر پوشش ایرلاین‌های بین‌المللی، روابط خوب با ایران و ظرفیت قابل توجهی که در خصوص بار می‌تواند پوشش دهد، بسیار حائز اهمیت است.

این فرودگاه در زمان جنگ اول خلیج فارس، جنگ دوم خلیج فارس و حمله به عراق در سال ۲۰۰۳ برای مدت طولانی بسته بود. پس از حمله سال ۲۰۰۳ به عراق، با گسترش فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری در بصره این فرودگاه بازگشایی شد و شاهد فعالیت بی سابقه خطوط هوایی بود.

در سال ۲۰۰۵ پروازهای محلی میان بصره و بغداد آغاز شد. فرودگاه بصره شامل یک مرکز تجاری پیشرفته، اتاق‌های کنفرانس مجهز و ایستگاه هواشناسی است.

آغاز صادرات هوایی از آبادان

در روزهای اخیر مسیر هوایی صادراتی میان آبادان و کویت پس از سه سال وقفه، بار دیگر فعال شد؛ اتفاقی که با حمایت‌های مستمر اداره کل گمرک آبادان، مشارکت شرکت هواپیمایی اطلس ایر و همراهی بخش خصوصی رقم خورد و نویدبخش فصل تازه‌ای در تجارت منطقه‌ای میان جمهوری اسلامی ایران و کویت است ولی در کنار آن پرواز مسافری خارجی یک ضرورت است.

روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه جلسه هماهنگی پروازهای خارجی در فرودگاه بین‌المللی آبادان با حضور برخی مسئولان مرتبط و همچنین بدون حضور خبرنگاران برگزار شد. دعوتی‌های صورت گرفته توسط مدیریت فرودگاه آبادان انجام شد. مسئولیت دعوت از خبرنگاران در همه ادارات بر عهده واحد روابط عمومی است که مسئول روابط عمومی فرودگاه آبادان در اقدامی غیرحرفه‌ای از دعوت خبرنگاران خودداری کرد.

در این جلسه که به ریاست فرماندار ویژه آبادان برگزار شد، مشکلات پیش روی برقراری پروازهای خارجی مورد بحث و بررسی قرار گرفته بود.

تهدیدی به نام فرودگاه بصره

فرودگاه بین‌المللی آبادان در حال حاضر از پروازهای خارجی مسافری خارجی بی بهره است؛ موضوعی که نگرانی‌هایی را درباره آینده نقش این فرودگاه در جا به جایی هوایی منطقه ایجاد کرده است.

در مقابل، فرودگاه بین‌المللی بصره در کشور عراق با سرعت قابل توجهی در حال توسعه و گسترش مسیرهای پروازی خارجی خود است.

بر اساس ارزیابی‌ها، نبود پروازهای مستقیم مسافری خارجی از آبادان، مسافران این منطقه را به سمت استفاده از فرودگاه‌های جایگزین سوق می‌دهد و در این میان، بصره به دلیل نزدیکی جغرافیایی، امکانات رو به رشد و افزایش پروازهای بین‌المللی به گزینه‌ای جدی برای ساکنان جنوب خوزستان به ویژه شهرهای آبادان و خرمشهر تبدیل شده است.

در حال حاضر برخی از ساکنان مناطق جنوبی استان خوزستان، برای سفرهای خارجی خود ناچار هستند به دیگر شهرها مراجعه کنند که این موضوع علاوه بر صرف زمان و هزینه بیشتر، بر میزان رضایت‌مندی مسافران نیز تأثیر منفی گذاشته است. در چنین شرایطی، فرودگاه بین‌المللی بصره عراق با توجه به شرایط مناسب‌تر خود به مرور جایگاه جایگزینی را به دست آورده است.

چنانچه روند فعلی ادامه یابد و پروازهای بین‌المللی مسافری از آبادان برقرار نشود این احتمال وجود دارد که بخش قابل توجهی از مسافران ایرانی به ویژه از آبادان و شهرهای اطراف برای انجام سفرهای خارجی خود مسیر هوایی بصره را انتخاب کنند. این تغییر الگوی سفر می‌تواند پیامدهایی همچون کاهش درآمدهای فرودگاهی و کمرنگ شدن نقش آبادان در نقشه پروازهای منطقه‌ای را در پی داشته باشد.

احیای پروازهای خارجی در فرودگاه آبادان نیازمند برنامه‌ریزی جدی، تعامل با شرکت‌های هواپیمایی و حمایت از بخش خصوصی است. در غیر این صورت مزیت‌های نسبی این فرودگاه در رقابت منطقه‌ای با همتای عراقی خود به مرور از بین خواهد رفت.

پروازهای خارجی برقرار شود

سیدمحمد مولوی، نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: از طریق وزارت راه و شهرسازی پیگیر موضوعات توسعه‌ای به ویژه عمرانی فرودگاه بین‌المللی آبادان هستیم تا ترمینال فعلی برای پروازهای خارجی و ترمینال جدید برای پروازهای داخلی در نظر گرفته شود.

نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به ضرورت استفاده از روش‌های اصولی برای برقراری پروازهای داخلی، توضیح داد: راه برون رفت از چالش‌های کمبود پرواز داخلی، ایجاد پرواز بیس (BASE) و ثبت و راه‌اندازی ایرلاین (شرکت هواپیمایی) در منطقه آزاد اروند است.

مولوی، برقراری پروازهای خارجی در فرودگاه بین‌المللی آبادان را از مطالبات فعالان اقتصادی و گردشگری عنوان کرد و گفت: پیشتر پرواز آبادان - شارجه از طریق یک ایرلاین خارجی برقرار شده بود که متأسفانه به علت عدم مدیریت صحیح مدیران وقت، این پرواز لغو شد؛ اکنون انتظار می‌رود با نگاهی اقتصادی، پروازهای مسافری-باری خارجی مجدداً در منطقه برقرار شوند.

وی با بیان اینکه فعالان اقتصادی و گردشگری خواستار برقراری پرواز به مقصد دبی و استانبول هستند، افزود: برای برقراری پروازهای مسافری - باری خارجی باید پیش نیازها از هم اکنون با قید فوریت فراهم شود؛ استقرار دائم باجه ارزی و همچنین حضور فعال گمرک و پلیس گذرنامه باید عملیاتی شود.

نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: احداث آشیانه، راه‌اندازی دائمی بخش کارگو، احداث کیترینگ، ساخت هتل فرودگاهی در آبادان، بهسازی سیمای فرودگاه و بهبود فضای پارکینگ از جمله مطالباتی است که انتظار داریم وزارت راه و شهرسازی به صورت ویژه در دستور کار قرار دهد.

حمل و نقل هوایی؛ فرصت طلایی

خسرو پیرهادی، فرماندار ویژه آبادان نیز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: کشورهایی که به حمل و نقل مناسب دسترسی داشته باشند، می‌توانند به توسعه و رونق اقتصادی امیدوار باشند.

وی ادامه داد: باید قابلیت‌های زمینی، هوایی و دریایی خود را تقویت کنیم. آبادان در چهار راهی حیاتی و بین‌المللی قرار دارد که این مزیت می‌تواند قدرت حمل‌ونقل کشور را افزایش دهد.

فرماندار ویژه آبادان با اشاره به سابقه تاریخی پروازهای بین‌المللی افزود: در دهه‌های گذشته از فرودگاه بین‌المللی آبادان پروازهای مستقیمی به اروپا و حتی قاره آمریکا برقرار بود. امروز از آن دوران یاد می‌کنیم اما با نگاهی امیدوارانه به آینده حرکت می‌کنیم. ما یکی از کلیدی‌ترین نقاط کشور در حوزه حمل و نقل هوایی هستیم.

پیرهادی با بیان اینکه ایران کشوری غنی است، عنوان کرد: در زمینه تولید و گردشگری یکی از کشورهای پیشتاز هستیم و این ظرفیت باید در بخش حمل و نقل هوایی توسعه یابد و قطعاً حضور سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در این حوزه سودآور خواهد بود. خوشبختانه مدیریت سازمان منطقه آزاد اروند نیز نگاهی علمی و راهبردی به این موضوع دارد و امیدوارم در آینده‌ای نزدیک شاهد گشایش‌های مهمی در این زمینه باشیم.

وی تاکید کرد: فرودگاه، فرمانداری و سایر دستگاه‌های مسئول برای رفع موانع موجود پای کار هستند و شرکت پخش فرآورده‌های نفتی نیز پیگیری مسئله قیمت سوخت هواپیما را برعهده گرفته است.

زنگ خط برای فرودگاه آبادان

موضوع نزدیکی بصره به شهرهایی چون آبادان، خرمشهر، ماهشهر و حتی اهواز باعث شده است که بسیاری از مسافران ترجیح دهند از این مسیر بهره بگیرند. برای این مسافران، عبور از مرز شلمچه و استفاده از پروازهای متنوع بصره نسبت به طی مسیرهای طولانی، ساده‌تر و مقرون به صرفه‌تر به نظر می‌رسد.

در کنار این تحولات، برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این وضعیت ممکن است در آینده نه چندان دور به نوعی وابستگی هوایی شهرهای مرزی ایران به عراق بینجامد؛ موضوعی که می‌تواند تبعات اقتصادی برای منطقه در پی داشته باشد.

این در حالی است که کشور ما با بهره‌گیری از توان داخلی می‌تواند جایگاه هوایی خود را حفظ کرده و حتی ارتقا دهد.

با وجود موقعیت راهبردی و ظرفیت‌های بالای فرودگاه بین‌المللی آبادان، متأسفانه در سال‌های اخیر وزارت راه و شهرسازی در انجام وظایف خود برای توسعه زیرساخت‌های این فرودگاه همچون تکمیل ترمینال جدید، کوتاهی کرده است که به شکل ملموسی قابل مشاهده بوده و موجب شده بخش زیادی از توان بالقوه این فرودگاه بلااستفاده باقی بماند.

در حالی که بسیاری از فرودگاه‌های هم رده در دیگر استان‌ها در این سال‌ها توسعه یافته و به مقاصد بین‌المللی متصل شده‌اند، فرودگاه بین‌المللی آبادان از این روند بازمانده و شاهد پیشرفت محسوسی نبوده است.

در نهایت این وضعیت می‌تواند زنگ خطری برای مسئولان حمل و نقل هوایی و مدیران منطقه‌ای باشد تا با بازنگری در سیاست‌های پروازی، زمینه بازگشت پروازهای خارجی مسافری به فرودگاه بین‌المللی آبادان را فراهم سازند.