ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، بر هر مسلمانی که توانایی مالی داشته باشد، واجب است حداقل یک بار در طول عمر خود به حج برود.

مکه کجاست و چه ویژگی‌ها و فضیلت‌هایی دارد؟ 

مکه مهمترین و شریف‌ترین شهر مذهبی جهان اسلام در عربستان و در استان مکه قرار گرفته است. استان مکه از غرب با دریای سرخ، از شرق با استان ریاض، از شمال با مدینه و از جنوب با عسیر همسایه و همجوار است.

شهر مکه در فاصله 80 کیلومتری دریای سرخ واقع شده و به خاطر اتوبانی که اکنون ساخته شده، تا بندر جده فقط 60 کیلومتر فاصله دارد و از طریق بزرگراه هجرت، 425 کیلومتر با مدینه فاصله دارد. مکه در میان کوه‌های کم ارتفاعی با سازند سنگی واقع شده‌ و آب و هوایی گرم و خشک و کمی مرطوب‌تر از مدینه دارد. در حال حاضر، اطراف مسجدالحرام را خانه‌ها و هتل‌هایی فرا گرفته که بر فراز این تپه‌های سنگی واقع شده‌اند. برای سهولت رفت‌وآمد اما تونل‌های زیادی برای عبور ماشین‌ها در نظر گرفته‌ شده، که مسافت‌ها را بسیار کاهش می‌دهد.  

عظمت و حرمت شهر مکه به دلیل وجود خانه کعبه بنایی تاریخی و مقدس؛ قبله‌گاه مسلمانان و مسجدالحرام است و مکه زادگاه پیامبر اسلام (ص) نیز هست. هر سال در مراسم رسمی (حج تمتع) در ماه ذی‌الحجه حدود 3 میلیون حاجی، خانه کعبه را زیارت می‌کنند . 

این شهر علاوه بر مکه، نام‌های دیگری هم دارد. کلمه «مکه» در قرآن کریم یک مرتبه آمده است( سوره فتح؛ آیه 24) و چهارده مرتبه با القاب و اسمای مختلف مانند «بکه»، «أم القری»، «البلد»، «البلد الامین»، «البلدة»، «الحرم» و کلماتی از قبیل «قریتک»، «من القریتین» و «واد غیر ذی زرع» به آن اشاره شده است.

چرا مکه؛ مکه نامیده شد

کلمه «مکه» در لغت به معنای «انتقاء» یعنی پاک کردن چیزی به طور کامل است؛ مثلاً می‌گویند: «تمکّت العظم/ تمام مغز استخوان خارج شد». در کتب لغت، وجوه گوناگونی برای نامیدن سرزمین مکه به مکه آمده است. از آن جمله:

ـ تمام گناهان در مکه پاک می‌شود

ـ نخوت و تکبر جباران در آن ریخته می‌شود

ـ ظالمان و ملحدان در آن نابود می‌شوند و از لوث وجود آنها پاک می‌شود 

"راغب اصفهانی" مفسر و فقیه قرن چهارم هجری، علت نامیدن مکه به مکه را «در میانه زمین بودن» آن می‌داند؛ همان گونه که مغز استخوان، اصل (وسط استخوان) است. در روایات نیز وجوهی برای نامیدن مکه به مکه آمده است؛ شخصی از علی (ع) سؤال کرد: «وَ لِمَ سُمِّیَت مَکَّةُ مَکَّهُ، قَالَ لِأَنَّ اللَّهَ مکّ الأَرضَ مِن تَحْتِهَا أَى دَحَاهَا / چرا مکه را مکه نامیده‌اند؟ فرمود: چون خدای متعال زمین را از اینجا گسترش داد.»

دعای روز بیست و پنجم ذی‌قعده؛ روز دحوالارض نیز با این عبارت شروع می‌شود: «اللهم داحی الکَعْبَة وَ فَالِقَ الحَبَّة/ خدایا، ای گستراننده کعبه و ای شکافنده دانه» 

از حدیث امیرالمؤمنین و این عبارت و روایات دیگری که در این زمینه نقل شده است بر می‌آید که خلقت زمین با کعبه معظمه آغاز شده و به صورت فعلی درآمده است. بنابراین کسانی که روی زمین زندگی می‌کنند میهمان سفره گسترده کعبه معظمه‌اند. در نام‌گذاری مکه به ام‌القری هم نظیر این مطلب از امیرالمؤمنین نقل شده است.

امام رضا (ع) نیز در پاسخ به محمد بن سنان که سؤال کرد چرا مکه را مکه نامیده‌اند؟ فرمود: به مکه، مکه گفته‌اند؛ چون مردم زمان جاهلیت هنگام حج سوت می‌کشیدند؛ به همین سبب کسی که قصد حج داشت، می‌گفتند سوت کشید. به تعبیر قرآن کریم، ( وَ مَا کَانَ صلاتُهُم عِندَ البَیتِ إِلَّا مُکاءً وَتَصدِیَة/ نیایش آنها در کنار خانه سوت کشیدن و کف زدن بود.)

بکه نام دیگر مکه 

یکی از اسمای مکه معظمه که در قرآن کریم آمده است،‌ بکه است: «إِنَّ أَوَّل بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذی بِبَکَةً مُبارکاً /نخستین خانه‌ای که برای مردم و نیایش قرار داده است، همان است که در سرزمین مکه است که برکت است.»  

بکه از ریشه «بک» است و برای آن چند معنی گفته اند: 

ـ ازدحام و اجتماع؛ یعنی مردم در آن محل برای طواف ازدحام کنند.

ـ کوبیده شدن گردن؛ یعنی شکستن گردن جبارانی که بخواهند ستم روا دارند و خدای سبحان به آنها مهلت نمی‌دهد. 

امام صادق فرمود: «إِنَّما سُمِّیَت مَکَّة بَکَة لِأَنَّ النَّاسَ یَتَبَاکُونَ فیها/ همانا به مکه بکه گفته‌اند؛ چون مردم را کنار می‌زنند برای اینکه در آن محل نماز بخوانند.

معاویة بن عمار می‌گوید: به امام صادق گفتم در مکه نماز می‌خوانم در حالتی که زنی مقابل من نشسته یا عبور می‌کند. فرمود: مانعی ندارد. همانا به آن بکه گفته‌اند برای اینکه مرد و زن هم دیگر را کنار می‌زنند.

امام کاظم (ع) در جواب علی بن جعفر که پرسید چرا مکه را بکه نامیده اند، فرمود: برای اینکه مردم یکدیگر را با دست کنار می‌زنند و این فقط در مسجد در کنار کعبه است. 

از جناب امیرالمؤمنین (ع) نیز پرسیدند: چرا این مکان را بکه نامیدند؟ فرمود: چون اینجا چشم جباران و گناهکاران را به گریه واداشته است.

در نهایت اینکه زائر خانه خدا در میقات لباس عوض می‌کند، محرم می‌شود و کم کم به سوی مکه معظمه حرکت می‌کند؛ شهری که برای همه مردم یکسان است (سواءً الْعَاکِفُ فِیهِ وَالْبَاد)؛ «کسی که در مکه سکونت دارد با کسی که از راه دور به قصد زیارت مشرف می‌شود همه در این ایام حق بهره‌مندی یکسان دارند.»

انتهای پیام/