ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، از روزی که اکرم امام اوغلو شهردار سابق استانبول دستگیر و زندانی شده، تب و تاب اخبار و گزارش درباره مذاکرات صلح بین دولت  اوجالان و پ.ک.ک، تا حد زیادی فروکش کرده است. 

به ویژه در شرایطی که سری ثریا اُندر به عنوان رییس هیات نمایندگان کُرد که قبلاً به دیدار اوجالان می‌رفت، حالا در کما به سر می‌برد و دیگر نماینده مشهور این گروه یعنی احمد ترک هم مریض است و این بار نتوانست به جزیره ایمرالی برود.

حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها یا دمپارتی که به عنوان حزب اقماری پ.ک.ک شناخته می‌شود، پس از نومیدی از امکان بازگشت سریع اُندر، پروین بولدان نماینده وان را با یک وکیل مدافع به دیدار اوجالان فرستاد. 

رسانه‌های ترکیه اعلام کردند که هدف اصلی این دیدار، تنظیم سند و درخواست آزادی عبدالله اوجالان از زندان بوده است. اما نه هیات ملاقات‌کننده و نه مقامات سیاسی و امنیتی ترکیه حاضر نشدند در این مورد توضیح بدهند.

گروه تروریستی پ.ک.ک از سال 1984 میلادی، درگیری مسلحانه با ارتش ترکیه را آغاز کرده و رهبر این گروه در سال 1999 میلادی در کنیا توسط آمریکا دستگیر و به ترکیه تحویل داده شد. 

محققین می‌گویند: بیل کلینتون رییس جمهور وقت آمریکا، با این هدف اوجالان را به آنکارا تحویل داد که بین دو عضو مهم ناتو یعنی ترکیه و یونان، اختلاف بر سر اقامت اوجالان، ادامه پیدا نکند. در عین حال گفته می‌شود، بلنت اجویت نخست وزیر وقت ترکیه همراه با دو معاون خود یعنی دولت باغچلی و مسعود ییلماز، تعهد دادند که اوجالان را اعدام نکنند و به منظور الحاق ترکیه به اتحادیه اروپا، مجازات اعدام را از قوانین کیفری ترکیه کنار بگذارند. به این ترتیب از آن زمان تاکنون، اوجالان به مدت 26 سال است که با حکم حبس ابد در زندان ایمره آلی محبوس شده است. اما بر اساس قوانین کیفری ترکیه، محکومین به حبس ابد، اجازه دارند پس از 25 سال از حبس خود، تقاضای آزادی کنند. 

یکی از نکات مهم درباره روند فعلی مذاکرات صلح در ترکیه، این است که مقامات دولت و حزب حاکم، فقط با این عبارت از روند مذکور یاد می‌کنند: «حذف ترور از ترکیه». در واقع آنها به هیچ موضوع و مفهوم حقوقی و دموکراتیک خاصی اشاره نمی‌کنند اما سیاستمداران کُرد پیرو اوجالان، همچنان از واژه صلح حرف می‌زنند.

بیان دو جمله در دو ساعت و نیم
پروین بولدان پس از بازگشت از زندان ایمره آلی، خطاب به خبرنگاران اعلام کرد که عبدالله اوجالان به طور مداوم در زندان پیگیر وضعیت پزشکی سری ثریا است و برای او آرزوی سلامتی دارد. 

بولدان به این نیز اشاره کرده که از دید اوجالان، سری ثریا به عنوان یک سیاستمدار ترکم اهل آدیامان، حالا به سفیر صلح و نماد برادری ترک‌ها و کردها تبدیل شده است. برخی از تحلیلگران ترکیه، درباره توضیحات مختصر بولدان با لحنی کنایی پرسیدند: یعنی در ملاقاتی که دو ساعت و نیم به طول انجامید، از هیچ موضوع دیگری صحبت نشد؟

سوال مهم تحلیلگران ترکیه در شرایطی مطرح شده که عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه نیز به اصطلاح نم پس نداد و درباره کل روند مذاکرات صلح بین دولت و پ.ک.ک، تنها به بیان این جملات اکتفا کرد: «سری ثریا دوست عزیز ماست و ما در پارلمان گاهی تا نیمه شب حرف می‌زدیم. او سیاستمدار، کارگردان و هنرمند توانمندی است و امیدواریم هر چه زودتر حالش خوب شود».

چلیک در ادامه سخنان خود، به این نکته نیز اشاره کرد که به باور او، در یک ماه پیش رو، اتفاقات مثبتی درباره خلع سلاح پ.ک.ک روی خواهد داد.

دولت اردوغان، چه چیزی را پنهان می‌کند؟
بسیاری از رسانه های ترکیه به این اشاره کرده‌اند که پ.ک.ک، در قبال پذیرفتن دستور اوجالان در مورد خلع سلاح و انحلال حزب، چند شرط عمده را پیش کشیده که یکی از این شروط، ضرورت اعلام عفو برای 50 هزار نفر از افرادی است که به خاطر ارتباط با پ.ک.ک دستگیر شده‌اند. اما تونچ وزیر دادگستری کابینه اردوغان، صحت این خبر را رد کرده است.

با این حال، بسیاری از تحلیلگران می‌گویند: دلیل اصلی سکوت دولت اردوغان در مورد وعده‌هایی که به اوجالان و پ.ک.ک داده شده، ترس از اقدامات خرابکارانه است. چرا که در دوره‌های پیشین مذاکرات صلح، برخی گروه‌های خودسر مرتکب اقداماتی شده‌اند که امکان ادامه مذاکره را از بین برده است. 

علی یرلی کایا وزیر کشور ترکیه نیز اعلام عفو را تکذیب کرده اما افغان آلا معاون اردوغان در حزب عدالت و توسعه که به عنوان مدیر اصلی پرونده مذاکره با اوجالان شناخته می‌شود و قبلاً پست وزارت کشور را در اختیار داشته، پس از اصرار خبرنگاران گفت: «نمی شود درباره این مسائل به روشنی صحبت کرد. بالاخره بخشی از تصمیمات و اقدامات دولت‌ها محرمانه است و نمی‌خواهد درباره آن حرف بزند».

طاها آک یول از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره مذاکرات نوشته است: «تلاش برای رسیدن به ترکیه‌ای که معضل تروریسم را پشت سر گذاشته باشد، هدف و شعاری درخشان است و باید از آن حمایت کرد. من هم معتقدم باید همه ما از این روند حمایت کنیم و در عین حال، باید مراقب باشیم و از گذشته درس بگیریم. شرایط کنونی، یک فرصت تاریخی و ارزشمند برای خلع سلاح پ.ک.ک و ی.پ.گ است. اما در مورد خلع سلاح باید گفت: یک روش مرسوم و فراگیر برای واداشتن یک سازمان تروریستی به زمین گذاشتن سلاح، چانه زنی با سرویس اطلاعاتی و اعمال تغییرات لازم در قانون اساسی کشور است. اما از روزی که روند کنونی مذاکرات آغاز شد، هیچ جزئیاتی فاش نشده است. چرا که دولت نگران آن است که نهاد سیاست و جامعه، هنوز به طور کامل آماده نباشد و اتفاقاتی روی دهد که بر سر راه توافق، مانع به وجود بیاورد. اما من سخنان افغان آلا را مهم می‌دانم. او آشکارا اعلام کرد که برخی مسائل به شیوه محرمانه پیش می‌رود و بعداً درباره آن اطلاع رسانی خواهد شد. در مجموع باید بگویم: اطلاعات ما درباره مذاکرات فعلی، بخش کوچکی از مسائل است و بخش اعظم نکات مربوط به مذاکره فعلاً از همه ما پنهان است».

آک یول در ادامه نوشته است: «رئیس جمهور اردوغان در روز 27 نوامبر 2024 میلادی خطاب به سیاستمداران کُرد گفته بود: وقتی اسلحه‌ها را دفن کردید، هدف اصلی ما این خواهد بود که راه فعالیت سیاسی را برای شما کاملاً هموار کنیم. این حرف اردوغان نشان داد که یک نقشه راه و برنامه روشن وجود دارد اما فعلاً قرار نیست کسی چیزی درباره آن بداند. ولی بر اساس شواهد منطقی، می‌توانیم حدس بزنیم که احتمالاً قرار است ماده 66 قانون اساسی ترکیه عوض شود. چرا که این ماده، صراحتاً کل شهروندان ترکیه را ترک می‌داند. اردوغان قبل از تغییر نظام سیاسی ترکیه، توافق اوجالان را به دست آورد و او در 28 فوریه سال 2013 میلادی در زندان گفته بود: ما از ریاست جمهوری جناب طیب بیگ حمایت می‌کنیم. اما صلاح الدین دمیرتاش خطاب به اردوغان داد زد: ما نمی‌گذاریم رییس شوی!».

آک یول در ادامه از اردوغان انتقاد کرده و به این اشاره کرده که پنهان نگه داشتن اطلاعات مذاکره از دید شهروندان کار درستی است، اما احزاب مخالف دولت، حق دارند در جریان باشند. چرا که در نمونه مشابه، تونی بلر در جریان مذاکره با ایرلندی‌ها، تمام اطلاعات را در اختیار جان میجر قرار می‌داد و این در حالی بود که جان میجر، مهمترین مخالف سیاسی بلر بود. اما در ترکیه، دولت نه تنها درباره صلح با پ.ک.ک با اپوزیسیون حرف نمی‌زند، بلکه مهمترین چهره‌های مخالفان را روانه زندان می‌کند تا در انتخابات بعدی، اردوغان شکست نخورد.

تحلیلگر مشهور ترکیه در پایان به اردوغان توصیه کرده که برای حل معضل 40 ساله تروریسم در ترکیه، منافع ملی را بر منافع حزبی ترجیح دهد و نگرش کلان داشته باشد.

انتهای پیام/