ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها - محمدرضا بهرامی‌صفت: در سال‌های اخیر، یکی از معضلات جدی شهرهای بزرگ افزایش مداوم نرخ کرایه اتوبوس‌های شهری است.

این افزایش قیمت‌ها به دلایل مختلفی از جمله رشد هزینه‌های سوخت، دستمزد رانندگان و قطعات یدکی صورت گرفته اما آثار اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی بر جامعه گذاشته است.

اولین و مهم‌ترین تأثیر گرانی نرخ بلیت اتوبوس‌ها، فشار بیشتر بر اقشار کم درآمد جامعه است؛ زیرا این افراد برای جابه جایی روزانه به شدت به حمل و نقل عمومی وابسته هستند.

بسیاری از خانواده‌های کارگر و دانش آموزان و دانشجویان توان پرداخت کرایه‌های بیشتر را ندارند و ناچار می‌شوند از سفرهای غیرضروری صرف نظر کنند یا گاهی حتی پیاده‌روی‌های طولانی را جایگزین کنند که این موضوع بر سطح کیفیت زندگی آنان تأثیر منفی می‌گذارد.

افزون بر این، افزایش نرخ کرایه‌ها باعث کاهش استفاده از ناوگان اتوبوسرانی می‌شود و بسیاری از مردم به سمت استفاده از موتور سیکلت‌ها یا خودروهای شخصی کشیده می‌شوند.

این مسئله هم موجب افزایش ترافیک شهری و آلودگی هوا می‌شود و هم فشار مضاعفی را بر زیرساخت‌های شهری تحمیل می‌کند. در نتیجه، هدف اصلی حمل و نقل عمومی که کاهش ترافیک و صیانت از محیط زیست است، عملاً محقق نمی‌شود.

همچنین کاهش استفاده از اتوبوس‌ها می‌تواند درآمدزایی سازمان‌های اتوبوسرانی را نیز با مشکل مواجه کند.

اگرچه در کوتاه مدت افزایش نرخ‌ها می‌تواند کسری بودجه را جبران کند، اما در بلندمدت ممکن است با کاهش مسافر، درآمد کلی این ناوگان‌ها کاهش یابد و حتی به تعطیلی برخی خطوط یا عدم سرمایه‌گذاری در خدمات بهتر منجر شود.

متأسفانه در روزهای اخیر شاهد افزایش عجیب نرخ کرایه‌های اتوبوس در همدان بوده‌ایم و این افزایش می‌تواند آخرین ترکش بر پیکره حمل نقل و عمومی همدان و معضلات ترافیک و آلودگی همدان را چندین برابر افزایش دهد.

در حالی که امروز کلان‌شهر همدان به شدت نیازمند تقویت ناوگان حمل و نقل عمومی است و در طول روز بارها شهر همدان بر اثر ترافیک سنگین در بعضی نقاط کور ترافیکی به طول کامل قفل می‌شود. افزایش کرایه‌های اتوبوس می‌تواند این آثار منفی را افزایش دهد.

چگونه می‌توان شهروندان را ترغیب کرد که تک سرنشین از خانه خارج نشوند در حالی که در حال نابودی ناوگان حمل و نقل عمومی هستیم.

خطر خروج اتوبوس‌های خصوصی از ناوگان شهری همدان به دلیل پایین بودن کرایه‌ها

مهدی حیدری، رئیس کمیسیون فنی عمرانی، حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به گلایه‌های مربوط به افزایش کرایه‌های اتوبوس در همدان اظهار کرد: در همدان ۷۰ دستگاه اتوبوس متعلق به بخش خصوصی داشتیم که متأسفانه هر روز شاهد خروج این اتوبوس‌ها از ناوگان حمل و نقل شهری هستیم.

وی افزود: در حالی که استان‌های دیگر شرایط بهتری را برای مالکان اتوبوس‌ها فراهم می‌کنند، به دلیل پایین بودن نرخ کرایه‌ها در همدان، تعداد اتوبوس‌های بخش خصوصی از ۷۰ به ۴۰ دستگاه کاهش یافته است.

حیدری در ادامه بیان کرد: اگر نتوانیم شرایط مناسب‌تری برای اتوبوس‌داران فراهم کنیم، همین تعداد باقی‌مانده را هم از دست خواهیم داد و حتی ورود اتوبوس‌های جدیدی که خریداری شده، بی‌تأثیر خواهد بود.

رئیس کمیسیون فنی عمرانی، حمل و نقل و ترافیک شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به برخی شایعات درباره افزایش قیمت بلیت اتوبوس به‌دلیل سررسید چک‌های اتوبوس‌های جدید، تصریح کرد: چنین موضوعی صحت ندارد؛ با این نرخ‌های فعلی کرایه، هزینه خرید چند میلیاردی اتوبوس‌های جدید جبران نمی‌شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر حتی اتوبوس‌ها را رایگان کنیم، فردا تاکسیرانان نسبت به این موضوع اعتراض خواهند کرد. بنابراین باید به همه جوانب موضوع توجه شود.

گرانی کرایه اتوبوس برخلاف تشویق به حمل و نقل عمومی است

اکبر گنجی، یکی از شهروندان همدانی، با انتقاد از گرانی کرایه اتوبوس در همدان اظهار کرد: مسئولان همواره مردم را به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی تشویق می‌کنند، اما در عمل با افزایش کرایه‌ها پیام دیگری به شهروندان منتقل می‌شود.

وی افزود: بیش از ۵۰ درصد جابه‌جایی شهروندان به شهرک‌ها و مناطق حاشیه‌ای همدان از طریق اتوبوس انجام می‌شود و این گرانی می‌تواند تبعات اجتماعی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.

گنجی با تاکید بر لزوم حمایت از ناوگان حمل و نقل عمومی گفت: متأسفانه شهرداری همدان روز به روز بر بدنه اداری خود افزوده و چندین هزار پرسنل دارد؛ به طوری که ماهانه حداقل ۸۰ میلیارد تومان حقوق پرداخت می‌کند. حتی تعداد کارکنان شهرداری همدان از بسیاری شهرهای کشور بیشتر است.

وی ادامه داد: چرا باید هزینه‌های مدیریت شهری را افزایش دهیم و بار این گرانی را بر دوش شهروندان بیندازیم؟ آیا بهتر نیست بخشی از این بودجه صرف یارانه حمل و نقل عمومی شود؟

گنجی تاکید کرد: این گرانی پیامدهای سنگینی دارد؛ کاهش استفاده از ناوگان عمومی، افزایش ترافیک و آلودگی و بروز آسیب‌های اجتماعی از جمله این پیامدهاست.

وی در پایان خاطرنشان کرد: با این روند افزایش کرایه‌ها، پایه‌ای گذاشته می‌شود که ممکن است در سال‌های آینده نیز ادامه پیدا کند.

گفتنی است؛ در مجموع، افزایش نرخ کرایه اتوبوس‌های شهری بدون تأمین یارانه یا حمایت‌های جانبی، نه تنها فشاری مضاعف بر شهروندان متوسط و ضعیف وارد می‌کند، بلکه اهداف کلان مدیریت حمل و نقل شهری مانند پیشگیری از ترافیک و کاهش آلودگی را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

بنابراین لازم است مسئولان شهری راه‌حل‌هایی همچون اجرای نظام یارانه‌ای حمایتی، نوسازی ناوگان و بهبود کیفیت خدمات را در کنار کنترل نرخ‌ها مدنظر قرار دهند تا توازن مناسبی میان تأمین هزینه‌ها و خدمت‌رسانی مطلوب برقرار باشد.