به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلیو بی‌اعتمادی به علم پزشکی و نهادهای علمی در ایالات متحده، که سال‌ها در حال شکل‌گیری بود، در دوران پاندمی کووید-۱۹ به نقطه جوش رسید. اکنون، پیامدهای این کاهش اعتماد به تمام جنبه‌های سیستم سلامت نفوذ کرده است.
دکتر آیزاک او. اوپول، رئیس کالج پزشکان آمریکا، به Healio Rheumatology گفت: «کاهش اعتماد به پزشکان در آمریکا در راستای کاهش کلی اعتماد به نهادهای عمومی و چهره‌های مرجع طی دهه گذشته اتفاق افتاده است. افزون بر این، شاهد افزایش نگران‌کننده‌ای در جنبش ضدعلم هستیم که در آن افراد بیشتری به شواهد علمی بی‌اعتماد شده و به دیدگاه‌های مخالف متوسل می‌شوند.»
ریشه‌های این بی‌اعتمادی پیچیده و چندلایه است و در تاریخ آمریکا ریشه دارد. به عنوان نمونه، در میان جمعیت‌هایی که سابقه تبعیض دارند، بی‌اعتمادی به نظام سلامت – به‌ویژه نسبت به آزمایش‌های بالینی – به دلیل تجربیات نسلی از بی‌عدالتی در پزشکی نهادینه و فردی است. اوپول تأکید می‌کند که رویدادهایی چون «آزمایش توسکیگی» بر ادراک بیماران تأثیرگذار بوده و منجر به اجتناب از مراقبت‌های پزشکی، نابرابری در دسترسی به خدمات درمانی و پیامدهای ضعیف سلامت می‌شود.
در سال‌های اخیر، انتشار گسترده اطلاعات نادرست، شبه‌علم و قطبی‌شدن سیاسی نیز این بی‌اعتمادی را از حاشیه‌های اینترنت به جریان اصلی رسانده است. بر اساس نظرسنجی مرکز تحقیقاتی Pew از ۸۸۴۲ بزرگ‌سال آمریکایی، اعتماد مردم به علم و تأثیر مثبت آن بر جامعه از سال ۲۰۲۱ تاکنون ۸ درصد کاهش یافته و نسبت به قبل از همه‌گیری، ۱۶ درصد افت داشته است.
در دوران پاندمی، پیام‌های ضدونقیض درباره ماسک‌ها، دوران ایزوله، حملات سیاسی به مقامات بهداشت، کمبود تجهیزات و ضعف زیرساخت‌های بهداشت عمومی موجی از بی‌اعتمادی ایجاد کرد که به اندازه ویروس، مسری بود.
دکتر کاترین والاس از دانشگاه ایلینوی معتقد است:«اطلاعات نادرست درباره شرکت‌های دارویی، کارایی ماسک‌ها و ایمنی واکسن‌ها، تحت‌تأثیر انگیزه‌های سیاسی، به جریان اصلی وارد شد.»
دکتر نینا تی. هاراوا از دانشگاه UCLA نیز هشدار داد که این بی‌اعتمادی می‌تواند به پیامدهای خطرناک برای سلامت بیماران منجر شود، از جمله قطع مراقبت مستمر، مصرف‌نکردن داروها و از دست رفتن نوبت‌های پزشکی.
وی گفت: «مهم است که به یاد داشته باشیم بیماران معمولاً بیشتر به پزشک معتمد خود اعتماد دارند تا به نهادهای بهداشت و شرکت‌های دارویی.»
اعتماد به واکسن؛ نقطه ضعف اعتماد عمومی
داده‌های پژوهشی منتشرشده در ژانویه ۲۰۲۴ نشان می‌دهند که اعتماد به پزشکان و بیمارستان‌ها از ۷۱.۵ درصد در آوریل ۲۰۲۰ به ۴۰.۱ درصد در ژانویه ۲۰۲۴ کاهش یافته است. افرادی که اعتماد کمتری داشتند، احتمال واکسینه شدن کمتری نیز داشتند.
دکتر روی پرلیس از بیمارستان عمومی ماساچوست می‌گوید:«افراد زیادی بعد از در دسترس بودن واکسن ایمن در سال ۲۰۲۱ همچنان جان خود را از دست دادند، چون به آن‌ها گفته شده بود واکسن خطرناک‌تر از بیماری است.»
با این حال، اعتماد اغلب «تقسیم‌شده» است؛ بیماران ممکن است به پزشک خود اعتماد کنند اما نسبت به واکسن‌ها یا نهادهای دولتی بی‌اعتماد باشند.
دکتر جسیکا گرین از کالج باروخ می‌گوید:«بیماران می‌توانند به پزشک برای عمل جراحی اعتماد کنند اما برای تزریق واکسن نه!»
چه کسانی کمتر اعتماد دارند؟
مطالعات نشان داده‌اند که سطح درآمد، مهم‌ترین عامل بی‌اعتمادی است. افراد با درآمد کمتر و تجربه تبعیض در نظام درمانی، اعتماد کمتری دارند. همچنین، پیشینه تاریخی تبعیض، آزمایش‌های غیراخلاقی، و مخالفت نهادهای پزشکی با سیاست‌های توسعه دسترسی عمومی به درمان از جمله عوامل بی‌اعتمادی تاریخی هستند.
تمایلات سیاسی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. بر اساس داده‌های Pew، ۳۸ درصد جمهوری‌خواهان اعتماد کمی یا هیچ اعتمادی به دانشمندان ندارند، در حالی که ۸۶ درصد دموکرات‌ها اعتماد نسبی یا کامل دارند.
با این حال، انتشار اطلاعات غلط ممکن است تمام طیف‌های سیاسی را تحت تأثیر قرار دهد. والاس می‌گوید:«انتشار اطلاعات نادرست یک مسئله عدالت در سلامت است، چون بیشتر به جوامع حاشیه‌ای که از پیش نیز با موانع دسترسی مواجهند، آسیب می‌زند.»
درمان بی‌اعتمادی از مطب آغاز می‌شود
راهکارهای پیشنهادی برای بازسازی اعتماد شامل گفت‌وگوی شفاف، پرسیدن درباره تجربیات گذشته بیماران، مشارکت دادن بیماران در تصمیم‌گیری، احترام به نگرانی‌ها، و زمان گذاشتن برای پاسخگویی است. این‌ها عناصر اولیه «رفتار حرفه‌ای پزشک» هستند.
اوپول تأکید دارد که حتی در صورت مخالفت بیمار، پزشک باید حقیقت را با صداقت، آرامش و وضوح بیان کند. همچنین، به گفته دکتر پرلیس، مداخلات برای بازسازی اعتماد باید بر اساس دلیل خاص بی‌اعتمادی در هر بیمار طراحی شوند.
پزشکان نیز بی‌اعتمادند
نکته‌ای که کمتر به آن توجه می‌شود، بی‌اعتمادی خود پزشکان و کارکنان درمانی به سیستم است. در پژوهشی از گرین و همکاران، تنها ۲۰.۲٪ از کارکنان درمانی اعتماد زیادی به رهبری نهاد محل کار خود داشتند.
گرین گفت: «زمانی که کارکنان سلامت به نهاد خود اعتماد ندارند، دچار فرسودگی می‌شوند، انگیزه‌شان کاهش می‌یابد و این مستقیماً روی کیفیت مراقبت از بیمار اثر می‌گذارد.»
اقدام برای تغییر؛ آغاز راه اعتماد
هاراوا می‌گوید که نهادها باید نقش خود در ایجاد بی‌اعتمادی را بپذیرند. به عنوان نمونه، انجمن پزشکی آمریکا (AMA) که زمانی حامی تبعیض نژادی در نظام درمانی بود، اکنون رسماً عذرخواهی کرده و موضع خود را به حمایت از درمان همگانی تغییر داده است.
اوپول نیز تأکید کرد که کالج پزشکان آمریکا برنامه‌های گسترده‌ای برای ارتقاء عدالت در سلامت و بازسازی اعتماد در دستور کار دارد. از جمله این اقدامات می‌توان به برنامه «پنج دقیقه اول» اشاره کرد که پزشکان را برای ایجاد ارتباط مؤثر و همدلانه با بیماران آموزش می‌دهد.
والاس نتیجه‌گیری می‌کند:«ما همه مسئولیم. اطلاعات نادرست صدایش بلند است، پس ما باید بلندتر باشیم.»