ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار مهر، آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیهی یزدی رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد پیش از ظهر سه‌شنبه در اولین همایش ملی «بررسی اخلاقی، فقهی و حقوقی درمان ناباروری» که به همت جهاد دانشگاهی واحد قم در تالار شهید احمدی روشن دانشگاه قم برگزار شد، گفت: بزرگان علم اصول روش‌های مختلفی را برای ورود به مباحث فقهی ارائه داده‌اند که به‌عنوان مثال، شیخ انصاری معتقد است که تمام احکام شرعی ریشه در تکوین دارند و اگر تکوین و خلقت به‌درستی فهم نشود، تشریع نیز به‌درستی تبیین نخواهد شد.

وی افزود: برای ورود اصولی به مباحث فقهی، ابتدا باید مفاهیم به‌درستی درک شده و مصادیق با معانی منطبق باشند که این فرآیند مستلزم شناخت دقیق نظام تکوین است و پس از آن، می‌توان به تدوین احکام شرعی پرداخت.

آیت‌الله فقیهی یزدی با بیان اینکه فهم دقیق احکام، نیازمند تفکیک میان احکام تکلیفی و وضعی است، تصریح کرد: احکام وضعی اثر وضعی دارند و ممکن است نتایجی متفاوت از احکام تکلیفی داشته باشند و شارع مقدس نیز برای احکام وضعی، برنامه‌ریزی جداگانه‌ای داشته است.

وی یکی از مسائل مهم در حوزه درمان ناباروری را بحث «رحم جایگزین» عنوان کرد و گفت: این موضوع از جمله مواردی است که امروزه به رسمیت شناخته شده و حتی در سخنان مقام معظم رهبری نیز به آن اشاره شده است و برخی از مراجع بزرگ، مانند مرحوم آیت‌الله صافی گلپایگانی نیز در این زمینه مانعی ذاتی ندیده‌اند.

رئیس مؤسسه اجتهاد افزود: موضوع رحم جایگزین، مستلزم دقت در درک مفاهیم و مصادیق است؛ برای نمونه، فرزندی که از رحم جایگزین متولد می‌شود، از نظر فقهی می‌تواند دو مادر داشته باشد یکی مادر ژنتیکی و دیگری مادر حمل‌کننده.

وی تأکید کرد: نباید مسائل مرتبط با نطفه و رحم جایگزین با مقوله خرید و فروش یا مالکیت مقایسه شود و چنین نگاه‌هایی برخلاف شأن انسانی و کرامت الهی انسان است و انسان موجودی است که کرامت دارد و ورود به این عرصه باید با دقت فقهی، اخلاقی و انسانی همراه باشد.

آیت‌الله فقیهی یزدی با اشاره به برخی برداشت‌های نادرست در این حوزه گفت: برخی افراد، مسئله رحم جایگزین را به خرید اسپرم، تخمک یا حتی کلیه تشبیه کرده‌اند که این مقایسه کاملاً نادرست و انحرافی است و در این موضوع، باید کرامت انسانی، به‌عنوان رکن اساسی قرار گیرد.

وی با استناد به آیات قرآن درباره خلقت انسان و حیوان خاطرنشان کرد: خداوند برای ذبح حیوانات نیز ضوابطی تعیین کرده است؛ بنابراین، بی‌تردید برای انسان و کرامت انسانی جایگاه والاتری قائل است و این اصل باید در تمام مباحث درمان ناباروری از جمله رحم جایگزین مورد توجه قرار گیرد.

مسئله رحم جایگزین در صورت رعایت شرایط از نظر شرعی بلامانع است

رئیس مؤسسه اجتهاد اظهار کرد: حکم فقهی تابع موضوع است و با تغییر موضوع، حکم نیز دچار تغییر می‌شود؛ بنابراین مسئله رحم جایگزین، در صورت رعایت شرایط، از نظر شرعی بلامانع است.

وی تأکید کرد: زن متأهل برای استفاده از رحم جایگزین، باید حتماً رضایت همسر خود را جلب کند، زیرا این رضایت در چارچوب فقه اسلامی، شرط مشروعیت چنین اقداماتی است.

فقیهی یزدی در ادامه به اهمیت آزادی انسان در نگاه قرآن اشاره کرد و گفت: آزادی انسان در انتخاب مسیر تکامل، حقی الهی است. خداوند در قرآن می‌فرماید: انسان در مسیر هدایت، حق انتخاب دارد و هیچ تحمیلی از جانب خداوند وجود ندارد.

وی خاطرنشان کرد: بر اساس این اصل قرآنی، در تربیت فرزندان نیز باید آزادی را رعایت کرد و از تحمیل رفتار و اعتقاد پرهیز کرد و انسان باید مسیر شکر یا کفران را با اراده و اختیار خود برگزیند.

رئیس مؤسسه اجتهاد در بخش دیگری از سخنان خود با گرامیداشت یاد زنده‌یاد دکتر سعید کاظمی‌آشتیانی، مؤسس پژوهشگاه رویان، گفت: آشنایی ما با ایشان به حضور در دانشگاه علوم پزشکی ایران بازمی‌گردد و شخصیت معنوی، اخلاقی و عرفانی ایشان کم‌نظیر بود و همین روحیه سبب شد که نهج‌البلاغه را به‌عنوان یک متن درسی جدی معرفی کنند و کلاس‌های درس نهج‌البلاغه را در دانشگاه برگزار نمایند.

فقیهی یزدی ادامه داد: دکتر کاظمی‌آشتیانی اعتقاد عمیقی به وحدت حوزه و دانشگاه داشت و در روند فعالیت‌های علمی پژوهشگاه رویان، همواره از ظرفیت علمی و فقهی حوزه بهره می‌گرفت. این رویکرد باعث شد تعاملات میان حوزه و دانشگاه در زمینه درمان ناباروری به شکلی مؤثر و عملیاتی شکل بگیرد.

رئیس مؤسسه اجتهاد گفت: زنده‌یاد کاظمی‌آشتیانی نه‌تنها در حوزه پزشکی و درمان ناباروری فردی برجسته و متخصص بود، بلکه در کنار آن، نگاه معرفتی و معنوی را نیز با خود همراه داشت و این ویژگی از او چهره‌ای ماندگار ساخت.