به گزارش سلامت نیوز به نقل از medicinenetبسیاری از بیماران این سوال را مطرح می‌کنند که چرا پس از جراحی اینقدر احساس خستگی دارند. برخی تصور می‌کنند که چون "در طول بیهوشی به خواب رفته‌اند"، باید بعد از عمل سرحال باشند. اما خستگی پس از جراحی یک وضعیت شایع است که دلایل متعددی دارد.
علل خستگی بعد از جراحی
۱. کمبود خواب
برخی از عوامل خستگی حتی پیش از جراحی آغاز می‌شوند. اضطراب ناشی از انجام عمل، باعث بی‌خوابی بسیاری از بیماران، خصوصاً در شب قبل از جراحی، می‌شود. این کمبود خواب باید جبران شود و بدن با ایجاد حس خستگی سعی می‌کند آن را جبران کند.
بیهوشی این کمبود خواب را جبران نمی‌کند، بنابراین حتی پس از جراحی، بدن همچنان نیاز به استراحت دارد.
۲. کم‌خونی و از دست دادن خون
یکی از پیامدهای کم‌خونی (آنمی) احساس خستگی شدید است. اگر بیمار پیش از جراحی دچار کم‌خونی باشد، پس از عمل بیشتر احساس خستگی خواهد داشت. حتی بیمارانی که پیش از جراحی کم‌خونی ندارند، ممکن است به دلیل از دست دادن خون در حین یا پس از جراحی دچار این مشکل شوند.
علاوه بر خستگی، بیماران مبتلا به کم‌خونی ممکن است هنگام نشستن یا ایستادن احساس ضعف و سرگیجه کنند. همچنین، چون گلبول‌های قرمز کمتری برای حمل اکسیژن به بدن وجود دارد، بیمار برای نفس کشیدن بیشتر تلاش می‌کند که این نیز باعث خستگی می‌شود.
۳. تأثیر داروها
در طول و پس از جراحی، داروهای مختلفی برای کنترل فشار خون، کاهش درد و آرامش بیمار تجویز می‌شوند که برخی از آن‌ها باعث خستگی می‌شوند، از جمله:
- داروهای کاهش فشار خون مانند متوپرولول و دیورتیک‌ها که می‌توانند موجب خستگی شوند.
- بنزودیازپین‌ها (مانند لورازپام) که برای آرامش یا کاهش اسپاسم عضلانی استفاده می‌شوند و باعث خواب‌آلودگی می‌شوند.
- آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند سفالکسین و تری‌متوپریم/سولفامتوکسازول) که در برخی افراد موجب احساس ضعف و خستگی می‌شوند.
۴. افسردگی و اضطراب
اضطراب و افسردگی، چه قبل و چه بعد از جراحی، می‌توانند منجر به خستگی شوند. نگرانی درباره‌ی درد، نتایج جراحی، هزینه‌ها، توانبخشی و دیگر مشکلات، می‌تواند استرس روانی ایجاد کند و سطح انرژی فرد را کاهش دهد. مدیریت این عوامل می‌تواند در کاهش خستگی روانی نقش مهمی داشته باشد.
۵. ناشتا بودن و کاهش الکترولیت‌ها
بیماران معمولاً پیش از جراحی به دلیل دستور پزشک ناشتا می‌مانند تا از مشکلاتی مانند استفراغ و آسپیراسیون در حین بیهوشی جلوگیری شود. این دوره‌ی ناشتایی ممکن است بعد از جراحی نیز ادامه یابد و منجر به کاهش آب بدن و از دست رفتن الکترولیت‌ها شود.
کمبود برخی مواد معدنی می‌تواند باعث خستگی شود:
- سدیم کم → خواب‌آلودگی و ضعف عضلانی
- پتاسیم کم (هیپوکالمی) → ضربان قلب نامنظم، خستگی و ضعف
۶. افزایش سن و سلامت کلی بدن
با افزایش سن یا وجود مشکلات پزشکی، بدن توانایی کمتری برای بهبود سریع و مقابله با فعالیت‌های روزمره دارد. جراحی، همراه با تأثیر داروها، کم‌خونی و کاهش الکترولیت‌ها، باعث افزایش خستگی در افراد مسن و بیمارانی با وضعیت سلامتی ضعیف می‌شود.
۷. پاسخ طبیعی بدن به استرس جراحی
ورزش یا هرگونه استرس فیزیکی باعث خستگی می‌شود، زیرا بدن برای بهبود، فرد را به استراحت تشویق می‌کند. جراحی نیز نوعی استرس بزرگ برای بدن است که باعث تحریک حس خستگی و خواب‌آلودگی می‌شود.
چگونه می‌توان خستگی پس از جراحی را کاهش داد؟
اگرچه نمی‌توان از خستگی بعد از جراحی به‌طور کامل جلوگیری کرد، اما با برخی اقدامات می‌توان آن را کاهش داد:
- کاهش از دست دادن خون برای جلوگیری از کم‌خونی
- جایگزینی سریع مایعات و الکترولیت‌ها
- اجتناب از داروهای خواب‌آور یا خسته‌کننده در صورت امکان
- کاهش استرس و اضطراب پیش و پس از جراحی
- اجازه دادن به بیمار برای استراحت کافی
نکته مهم:
پس از جراحی، بیمار را بلافاصله با تعداد زیادی بازدیدکننده خسته نکنید. اجازه دهید او استراحت کند تا روند بهبودی سریع‌تر انجام شود.
در آخر
خستگی پس از جراحی یک واکنش طبیعی بدن است که می‌تواند به دلایل مختلفی مانند کمبود خواب، از دست دادن خون، اثرات داروها، کاهش الکترولیت‌ها، استرس، افزایش سن و فرآیند ترمیم بدن رخ دهد. با اقدامات مناسب و استراحت کافی، می‌توان این خستگی را کاهش داده و بهبودی را تسریع کرد.