به گزارش سلامت نیوز به نقل از خراسان، باید باور کنیم و بپذیریم که در اقلیم کم آب و بارش این کره خاکی و گرم هستیم؛ کاهش ۵۰ درصدی بارش ها نسبت به سال قبل آبی، شرایط مخازن و سدهای کشور را برای بهار و تابستان پیش رو در وضعیت نگران کننده ای قرار داده است.
پرشدگی سدها فقط ۴۳ درصد
میزان ورودی مخازن کل کشور از ابتدای سال آبی (ابتدای مهرماه) تا ۱۱ اسفندماه معادل ۸.۴۴میلیارد متر مکعب بوده که در قیاس با سال گذشته که عددی معادل ۱۲.۱۸ میلیارد مترمکعب بوده ۳۱ درصد کاهش داشته است. همچنین میزان کل خروجی سدهای کشور نیز نسبت به سال قبل با یک درصد کاهش مواجه بوده است. حجم آب موجود مخازن اکنون ۲۲.۲۶میلیارد مترمکعب ثبت شده که این عدد نسبت به سال قبل که عددی معادل ۲۳.۵۴میلیارد مترمکعب بوده ۵ درصد کاهش یافته است. همچنین حجم پرشدگی سدهای کشور نیز تا این تاریخ ۴۳ درصد است.
۱۶ سد کمتر از ۲۰ درصد آب دارند
به این وضعیت باید شرایط نگران کننده سدها را هم افزود. وضعیت برخی از سدهای مهم کشور بیانگر این است که در ۱۶ سد درصد پرشدگی کمتر از ۲۰ درصد است، به‌طوری که سدهای پنجگانه تهران، ۱۵ درصد، سد زاینده‌رود اصفهان ۱۱ درصد، سد دوستی و طرق استان خراسان رضوی به ترتیب ۱۰و ۱۲درصد، سد پانزده خرداد حوضه قمرود ۱۱ درصد، سد استقلال آذربایجان غربی ۸ درصد، سد سرنی هرمزگان ۱۶ درصد، سد تهم استان زنجان ۱۳ درصد، سد رودبال داراب استان فارس ۲ درصد، چاه‌نیمه استان سیستان و بلوچستان ۱۴ درصد، سد تنگوییه سیرجان استان کرمان ۸ درصد و سد نسای این استان ۱۵ درصد و سد ساوه و کمال صالح استان مرکزی به ترتیب ۸ و ۱۵ درصد و سد شیمیل و نیان استان هرمزگان نیز ۴ درصد آب دارند.
وزیر نیرو: وضعیت؛ بغرنج
عباس علی آبادی، وزیر نیرو وضعیت کنونی و بهار و تابستان پیش رو را بغرنج توصیف کرده و گفته است: با کاهش بیش از ۵۰ درصدی بارش ها در کشور مواجه هستیم، وضعیت بغرنج است و در شرایط خشکسالی قرار گرفته ایم.
احتمال کاهش تولید محصولات زراعی
کمبود آب در سدها، تولیدات کشاورزی را نیز با چالش جدی روبه‌رو کرده است. وابستگی بالای کشاورزی ایران به منابع آبی باعث شده که کمبود ذخایر سدها مستقیم بر تولید محصولات زراعی و باغی تأثیر بگذارد. در صورت ادامه این وضعیت، کاهش تولیدات کشاورزی در برخی از محصولات حیاتی مانند گندم، برنج، میوه‌ها و صیفی‌جات پیش‌بینی می‌شود.
این مسئله می‌تواند افزایش قیمت مواد غذایی و تورم شدید در بخش کشاورزی را به دنبال داشته باشد. علاوه بر این، بسیاری از کشاورزان که به دلیل خشکسالی دیگر توانایی کشت محصولات را ندارند، مجبور به مهاجرت می‌شوند، موضوعی که تعادل اقتصادی مناطق روستایی را بر هم می‌زند و باعث افزایش بیکاری در این مناطق خواهد شد.
برخی کارشناسان معتقدند، در حوزه تولیدات کشاورزی باید بازنگری هایی صورت بگیرد. سعید جمالی متخصص منابع آبی در این زمینه می گوید: وقتی نزولات جوی ما در خوش بینانه‌ترین حالت، یک سوم متوسط جهانی است، شعارهای «خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی» چندان توجیه پذیر نیست. کشور ما در شرایطی است که در خوش بینانه‌ترین حالت، ۲۳۰ تا ۲۴۰ میلی متر بارش دارد (در شرایط عادی کمتر از ۱۱۰ میلی متر میانگین بارش داریم)، تاکید غیرمنطقی روی تولیدات کشاورزی به همین شرایطی منتهی می‌شود که در کشور می بینیم. در حال حاضر سرانه «آب تجدید پذیر» در ایران به شدت افت کرده و از اعداد بسیار بزرگ به ۱۲۰۰ تا ۱۱۰۰ متر مکعب در سال به ازای هر نفر، رسیده است.
زنگ خطر برای پایتخت و کلان شهرها
در این میان کلان شهرها همچون تهران و مشهد، بهار و تابستان را در شرایط سخت تری به سر خواهند برد. بارش ها در تهران ۵۷.۴ درصد نسبت به میانگین بلند مدت روند کاهشی داشته و اگرچه زمزمه های احتمال جیره بندی شنیده شده اما آبفای پایتخت اعلام کرده که جیره بندی نخواهیم داشت.
۱۵۰ میلیارد مترمکعب بدهی به آبخوان ها
نتیجه کم بارشی و برداشت بی رویه از منابع زیر زمینی، وضعیت را امروز نامناسب تر از همیشه کرده است. وزیر نیرو می گوید: سال‌های گذشته کل آورده آبی کشور بیش از ۴۰۰ میلیارد مترمکعب بود که ۱۳۰ میلیارد آن روان‌آب می‌شد. اکنون وضعیت به گونه‌ای شده که این میزان به کمتر از ۳۸۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. اکنون حدود ۱۵۰ میلیارد مترمکعب بدهی به آبخوان‌ها داریم و سالانه سه تا چهار میلیارد مترمکعب به این عدد اضافه می‌شود.
راهکار؛ فقط صرفه جویی
راهکار مقابله با شرایط سخت آبی کشور که اکنون با آن مواجه ایم، توسعه آبیاری مدرن در بخش کشاورزی و صرفه جویی در مصارف خانگی و شهری است. ما در کشور پرآبی نیستیم و همین امر سبب شده وضعیت آبی مناسبی از نظر منابع آبی نداشته باشیم. به گفته علی‌آبادی راهکار فعلی برای مدیریت منابع آب صرفه‌جویی است و باید به سمت روش‌هایی برویم که بهره‌وری بیشتری ایجاد کند. باید به سمت روش‌های جدید زندگی رفت که آب کمتری چه در بخش خانگی، چه کشاورزی و چه صنعت مصرف شود.