ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر _ گروه سیاست: در جلسه امروز (یکشنبه ۱۲ اسفند ماه) مجلس شورای اسلامی، طرح استیضاح ۱۱۹ نفر از نمایندگان مجلس از عبدالناصر همتی، وزیر محترم امور اقتصادی و دارایی مطرح شد. مطابق آئین نامه داخلی مجلس، حداکثر زمان ممکن برای استیضاح حداکثر پنج ساعت است که سهم استیضاح کنندگان حداکثر دو ساعت و سهم وزیر و دفاع کنندگان از وی حداکثر سه ساعت است.

*موافقان استیضاح چه گفتند؟

فرار از پاسخگویی

در ابتدا، نمایندگان موافق استیضاح پشت تریبون مجلس قرار گرفته و محورهای مورد نظر خود برای استیضاح همتی را تشریح کردند. جبار کوچکی‌نژاد نخستین نماینده‌ای بود که در موافقت با برکناری همتی در صحن مجلس سخن گفت و توضیح داد: با توجه به شرایط سخت اقتصادی، مردم عملاً در کف خیابان وزیر اقتصاد را استیضاح کردند. انتظار ما این بود که وقتی وزیری توانایی اداره حوزه کاری خود را ندارد، یا استعفا می‌داد یا دولت او را عزل می‌کرد.

نماینده مردم رشت در مجلس شورای اسلامی به این نکته نیز اشاره کرد که همتی برای از دستور خارج شدن طرح استیضاحش تلاش خاصی نکرد و حتی رسماً اعلام کرد مسئله ارز، تورم و حفظ ارزش پول ملی به او مربوط نیست که این پاسخ غیرقانونی و فرار از وظیفه اصلی نه تنها کسی را قانع نکرد، بلکه بر تعداد موافقان استیضاح افزود.

افزایش شدید نرخ تورم و دلار در چند ماه

در ادامه، میثم ظهوریان در موافقت با این استیضاح، گفت: برخی از سخنرانی‌های وزیر اقتصاد باعث دامن زدن به تشنج در بازار شد و به نظر ما بهترین کمک به دولت، اصلاح تیم اقتصادی دولت است.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: ما انتظار نداریم همه مشکلات اقتصادی کشور حل شود، اما باید کورسوی امیدی در اقدامات دولت مشهود باشد. ما شاهد افزایش قیمت دلار در مدتی کوتاهی بوده‌ایم و از سوی دیگر، در این مدت کم، نرخ تورم ماهیانه، دو و نیم برابر شده و عمده آن مربوط به نرخ سبد کالاهای غذایی است. رشد سرسام‌آور قیمت‌ها در کنار چاپ پول بدون پشتوانه باعث بروز مشکلات عدیده در این حوزه شده است.

همتی خودش را مقصر نمی‌داند

همچنین مصطفی طاهری با انتقاد از سیاست دولت در حوزه ارز، بیان کرد: دولت برای سیاست‌های ارزی خود نیازمند یک قرارگاه منسجم بود، نه اینکه بانک مرکزی یک تنه موضوع را پیگیری کند. امروز نتیجه سیاست‌های ارزی دولت باعث شده است در تولید کاهش رشد و عدم تخصیص مطلوب ارز را داشته باشیم.

نماینده مردم زنجان در مجلس از ربط دادن مشکلات کشور به خارج انتقاد کرد و گفت: در حالی که این هشدارها داده شده بود که باید کشور را در شرایط تحریمی مدیریت کنیم، شاهدیم در تیم اقتصادی دولت شرطی کردن جامعه دنبال می‌شود و همین اواخر نیز فردی در دولت موضوع ترامپ و وابستگی به مذاکرات را مطرح کرده است. از سوی دیگر، وزیر اقتصاد به جای دفاع از عملکرد خود، همواره این موضوع را مطرح می‌کند که مقصر نبوده و اختیارات لازم را نداشته است.

صف طولانی دریافت وام ازدواج و فرزندآوری

در ادامه نطق نمایندگان موافق استیضاح، نوبت به عباس بیگدلی رسید. وی درباره دلایل خود برای موافقت با برکناری وزیر اقتصاد، گفت: تنها خطای همتی بحث نرخ ارز و ارزش پول ملی نبوده است، بلکه وی در سایر حوزه‌های تحت مسئولیتش هم کاری انجام نشده است.

نماینده مردم تاکستان در مجلس بیان کرد: در شرایطی که ۷۵۰ هزار نفر در صف گرفتن تسهیلات ازدواج و فرزندآوری هستند، شنیده می‌شود در همین چند ماه اخیر مدیران وزارت اقتصاد وام‌های چند صد میلیونی گرفتند. همچنین در حوزه مالیاتی، درآمدهای در نظر گرفته در بودجه که ابتدایی‌ترین کار نظام مالیاتی است متأسفانه به دلیل عدم اشراف و تسلط همتی بر این حوزه، برای اولین‌بار در پنج سال اخیر به طور کامل تحقق نیافت.

چندصدایی در تیم اقتصادی دولت

سید محمد پاک‌مهر نیز به عنوان موافق استیضاح وزیر امور اقتصاد و دارایی، گفت: اگر امروز ابزار نظارتی استیضاح مطرح شده، به این دلیل است که تذکرات، هشدارها و سوالات نمایندگان مردم در جلسات متعدد علنی و غیرعلنی مجلس و کمیسیون‌ها بی‌پاسخ مانده و مؤثر واقع نشده و مسیر انحراف، سوءتدبیر، سماجت در رویه‌های غلط و تداوم خسارات جبران‌ناپذیر ادامه یافته است.

نماینده مردم بجنورد در مجلس تاکید کرد: با این رویه تیم اقتصادی دولت که همتی در رأس آن قرار دارد، امیدی به حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، کنترل تورم، حفظ ارزش پول ملی و رشد اقتصادی وجود ندارد. بی‌برنامگی، سردرگمی، روزمرگی و چندصدایی در تیم اقتصادی دولت، نه تنها مردم، نخبگان، اقتصاددانان، بلکه حتی حامیان دولت را نیز به ستوه آورده است.

فنر قیمت دلار در رفته است

در ادامه، امیرحسین ثابتی با بیان اینکه ما فقط نگران معیشت مردم هستیم، اظهار کرد: دغدغه همه ما از آنجایی افزایش یافت که فنر قیمت ارز باز شد و از ۵۸ هزار تومان به ۷۸ هزار تومان رسید. حدود ۲ ماه پیش، همتی در جلسه‌ای گفت به من فرصت دهید، فرصت دادیم اما امروز نرخ ارز، رکورد ۹۴ هزار تومان را زده است.

وی بیان کرد: دولت با چنین عملکردی نیاز به دشمن ندارد و خود وزیر اقتصاد به تنهایی می‌تواند آن را ساقط کند. راه اول موفقیت دولت، عدم افزایش قیمت نرخ ارز است، این در حالی است که وزیر اقتصاد تاکنون چند بار مصاحبه کرده و هر بار باعث شده نرخ ارز بالا رود و اثر آن به سفره مردم برسد.

راهکار دولت برای مقابله با تحریم چیست؟

روح‌الله عباسپور هم در جریان بررسی استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، گفت: وقتی از دولتی‌ها درباره قیمت ارز سوال می‌کنیم، می‌گویند به دلیل تحریم است، در حالی که باید بگویند برای اینکه تحریم اثری بر افزایش نرخ ارز نداشته باشد، چه راهکاری پیش‌بینی کرده و چه برنامه‌ای دارند.

عضو کمیسیون صنایع مجلس با بیان اینکه افزایش قیمت ارز تولیدکنندگان را به زانو در آورده است، تصریح کرد: وقتی شما قیمت ارز را افزایش می‌دهید، تولید و در نتیجه صادرات کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه آن ارزآوری کم می‌شود و عرضه ارز در جامعه کاهش پیدا می‌کند، وقتی هم که این اتفاق افتاد، باز هم موجب افزایش قیمت ارز در جامعه خواهد شد.

همتی از پذیرش مسئولیت‌هایش شانه خالی می‌کند

در ادامه، نادرقلی ابراهیمی، گفت: سیاست‌های غلط پولی و ارزی اکثراً در ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به دبیری همتی تعیین و تصویب می‌شود. از سوی دیگر، شاهد عدم ارائه برنامه عبور از بحران و شانه خالی کردن وزیر از پذیرش مسئولیت سیاست‌های اشتباه اقتصادی هستیم.

نماینده مردم اراک در مجلس با انتقاد از اجرای سیاست‌های غلط در مورد ارز ترجیحی، نیمایی و تجاری و بی‌انضباطی اقتصادی در کشور، گفت: روند افزایش نرخ ارز به تولیدکنندگان فشار سختی وارد کرده است. ارزش پول ملی به شدت کاهش یافته و امروز بزرگترین خدمت تک تک نمایندگان به دولت، رأی عدم صلاحیت است به وزیری است که پاسخگو نیست.

سیاست غلط دولت در تشویق مردم به احتکار طلا

در ادامه برگزاری جلسه استیضاح وزیر اقتصاد، رسول بخشی دستجردی با انتقادات جدی از عملکرد همتی، گفت: دشمنان امیدوارند ایران را در عرصه جنگ اقتصادی زمین‌گیر کنند که در چنین شرایطی، وزارت اقتصاد به عنوان پیش‌قراول مقابله در این جنگ، چگونه و بر اساس کدام برنامه اقتصادی عمل کرده است؟

وی ادامه داد: متأسفانه دولت به جای برنامه‌ریزی برای مقابله عالمانه با سوداگری در بازار طلا، خود مردم را به احتکار طلا تشویق کرده است. ما انتظار داشتیم تا همتی به جای آنکه دست روی دست بگذارد و دائماً در مورد FATF و مذاکره با آمریکا صحبت کند، برنامه‌ای کارشناسی و عالمانه برای مقابله با تورم و خنثی‌سازی تحریم‌ها ارائه دهد که متأسفانه شاهد چنین اقداماتی نبودیم.

نماینده مردم اصفهان در مجلس با اشاره به تغییر موضع وزیر اقتصاد در مورد نرخ ارز و تورم، متذکر شد: همتی، قبلاً وزیر اقتصاد را در تعیین نرخ ارز و کنترل تورم مؤثر می‌دانست، اما اکنون که خود وزیر اقتصاد است، مسئولیت را بر عهده بانک مرکزی گذاشته است.

افزایش افسارگسیخته نرخ تورم و دلار

همچنین سیدجلیل میرمحمدی با بیان اینکه امروز ما شاهد هستیم که نرخ تورم و دلار به طور افسارگسیخته افزایش می‌یابد، گفت: برخی از اعضای کابینه می‌گویند که در دولت همراهی و همدلی وجود ندارد.

نماینده مردم تفت و میبد در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: یک نفر گفته استیضاح گناه کبیره است، این در حالی است رسیدن به داد مردم در شرایط گرانی دلار و ارز عین ثواب است.

انتقاد از گرانی شدید دارو

قاسم روان‌بخش درباره دلایل موافقت خود با استیضاح همتی، گفت: یک جوان با حقوق ۱۲ میلیونی چه چیزهایی می‌تواند خریداری کند؟ هزینه‌های دارو و درمان بیداد می‌کند و بسیاری از خانواده‌ها به دلیل ناتوانی در تهیه دارو، شاهد از دست دادن عزیزان خود هستند. در چنین شرایطی ما چاره‌ای به جز استیضاح وزیر اقتصاد نیافتیم.

نماینده مردم قم در مجلس افزود: اگر ترمز وزیری که در این ۶ ماه مسیر کشور را به سمتی برد که ۵۰ درصد گرانی و تورم ایجاد کرد، امروز کشیده شود، به نفع دولت و مردم است. ما از رئیس‌جمهور انتظار داشتیم که خودش این وزیر را کنار بگذارد.

افزایش شکاف طبقاتی در جامعه

در ادامه، هادی هاشمی‌نیا اعلام کرد: وزیر اقتصاد نشان داد در عرض مدت کوتاهی می‌تواند نرخ ارز را به بالاترین حد آن برساند. با این روند، شکاف طبقاتی در جامعه ما رو به افزایش است و دلالان بیش از هر کسی بهره می‌برند.

نماینده مردم خرم‌آباد در مجلس خطاب به وزیر اقتصاد، گفت: شما در اظهارات خودتان نقاد خوبی علیه دولت‌های پیشین بودید، پس چرا الان شانه خالی می‌کنید و مسئولیت را بر گردن نمی‌گیرید؟ چه کسی باید جوابگوی وضع اقتصادی فعلی کشور باشد؟

حمایت همتی از افزایش نرخ ارز نیمایی

حسین صمصامی نیز در توضیح دلایل خود برای موافقت با استیضاح همتی، گفت: در ۶ ماهه استقرار دولت جدید نرخ ارز در بازار قاچاق ۵۸ درصد رشد داشت، در حالی که در ۱۸ ماه قبل از دولت جدید، تنها ۱۴ درصد رشد داشتیم که همه حاکی از سیاست‌های این دولت است.

نماینده مردم تهران در مجلس متذکر شد: برخی می‌گویند این مشکلات مربوط به بانک مرکزی بوده و به وزیر اقتصاد ارتباطی ندارد، پاسخ این است که نظر وزیر اقتصاد از ابتدا که قصد گرفتن رأی اعتماد از مجلس را داشت این بود که نرخ ارز نیمایی افزایش یابد، این در حالی است که رئیس بانک مرکزی گفته بود افزایش نرخ ارز نیمایی باعث تورم می‌شود و مردم تحمل آن را ندارند.

سفره مردم کوچک شده است

سلمان اسحاقی نیز به عنوان نماینده موافق این استیضاح، گفت: آقای همتی! کجای سیاست‌های دولت کوچک کردن سفره‌های مردم بوده که امروز با تصمیمات اقتصادی شما باعث شده است سفره‌های مردم نه فقط کوچک، بلکه جمع شود.

نماینده مردم قائنات در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه وزیر اقتصاد هماهنگ‌کننده سیاست‌های اقتصادی دولت است، گفت: رئیس‌جمهور به فقرزدایی و محرومیت زدایی تاکید دارد، اما عملکرد و برنامه‌های همتی باعث فشار بر مردم شده است. امروز دارو در بازار نیست چرا که اولویت دولت موضوع دارو نیست و تفکر همتی به سفره مردم خسارت وارد کرده است.

همتی عامل اصلی مشکلات اقتصادی است

محمد رستمی هم در جریان بررسی تقاضای استیضاح وزیر امور اقتصادی و دارایی، گفت: حذف همتی به نفع دولت است، چرا که بزرگ‌ترین مانع دولت، نوع تفکر همتی‌ها است و اگر امروز همتی از کابینه حذف شد که بسیار خوب است، اما اگر حذف نشد، از رئیس‌جمهور می‌خواهیم وی را عزل کند.

نماینده مردم نیشابور در مجلس شورای اسلامی تاکید کرد: عامل اصلی مشکلات اقتصادی که کشور امروز با آن دست و پنجه نرم می‌کند، همتی است و او باید پاسخگو باشد.

انتقاد از افزایش نرخ ارز

همچنین احمد راستینه، بیان کرد: وزیر اقتصاد در ۱۲ آذر ماه گفت که اگر دست من بود، دلار نیما را یکباره بالا می‌بردم. همچنین او گفته بود که وقتی نرخ ارز نیمایی را به نرخ ارز بازار نزدیک کنیم، دلار بازار آزاد ارزان‌تر می‌شود. آیا ارزان‌تر شد؟

نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در قانون اساسی تاکید شده است که باید تأمین استقلال اقتصادی جامعه و ریشه کن کردن فقر در دستور کار دولت باشد که این مسئله مستلزم آن است که حکمرانی ریال یعنی تقویت ارزش پول ملی در دستور کار ما قرار گیرد.

راهی به جز استیضاح باقی نمانده

در ادامه، نوبت به حسینعلی حاجی دلیگانی، طراح استیضاح وزیر اقتصاد رسید تا مباحث خود را مطرح کند که گفت: افزایش قیمت ارز و کالاها فشار زیادی بر مردم وارد کرده است. مردم در کوچه و بازار از افزایش قیمت‌ها گلایه دارند و ما باید پاسخگوی آنان باشیم.

نماینده مردم شاهین‌شهر در مجلس خطاب به دولتمردان، ما بارها تذکر دادیم، سوال کردیم و نامه نوشتیم، اما نتیجه‌ای حاصل نشد. بنابراین، راهی به جز استیضاح وزیر اقتصاد باقی نمانده است. ادامه حضور همتی در این سمت می‌تواند خطرات بیشتری برای اقتصاد کشور داشته باشد.

اگر همتی بماند، دلار ۲۰۰ هزار تومان می‌شود

محسن زنگنه هم در موافقت با استیضاح همتی، اظهار کرد: آقای همتی! شما ۴۰ همت از بانک مرکزی استقراض کردید، در حالی که ۲۹۵ همت در حساب‌ها است، به عبارت بهتر، کل کسری بودجه کمتر از پولی است که در حساب‌های دولتی رسوب شده است.

وی ادامه داد: همچنین همتی همچنان بر مذاکره و رفع تحریم به عنوان تنها راه برون رفت از مشکلات اشاره دارد. اگر باز به این تفکر رأی دهیم، در پایان سال ۱۴۰۴ قیمت ارز به ۱۵۰ هزار تومان و پایان سال ۱۴۰۵ به بالای ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد.

نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس خطاب به همتی، متذکر شد: شما سیگنال خرید طلا را دادید و روزانه ۳ هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه به بازار طلا می‌رود، چه کسی پاسخگو است؟ شما بر اساس قانون مسئول تأمین امنیت مالی هستید، اما لبخند می‌زنید و می‌گوئید طلا ارزان نمی‌شود. طلای جهانی ۱۹ درصد در طول ۶ ماه افزایش پیدا کرده، اما سکه امامی که شما حراج کرده‌اید، ۸۷ درصد افزایش پیدا کرده است. تورم ماهیانه از ۱.۵ درصد به ۴.۱ درصد رسیده است.

*مخالفان استیضاح چه گفتند؟

بی وزیر کردن اقتصاد ایران در آستانه سال جدید به صلاح کشور نیست

مطالب مذکور، خلاصه‌ای از ادله نمایندگانی بود که در موافقت با استیضاح همتی صحبت کردند. از سوی دیگر و طبق آئین‌نامه داخلی مجلس، وزیر می‌توانست بخشی از زمان خود برای دفاع از عملکردش را نهایتاً به دو نفر از نمایندگان مجلس دهد. در همین راستا، حسن قشقاوی گفت: بی وزیر کردن اقتصاد ایران در آستانه سال جدید و ایجاد یک سردرگمی چند ماهه در این وزارتخانه به هیچ عنوان به صلاح کشور نیست. دشمنان این آب و خاک به بی‌ثباتی در مدیریت اقتصادی کشور چشم طمع دوختند و به آن به عنوان یک فرصت نگاه می‌کنند تا فشارهای مضاعف خود را بر اقتصاد ما تحمیل کنند.

نماینده مردم رباط کریم در مجلس با اشاره به اینکه اقتصاد ایران با اقدامات و تصمیمات عجولانه درست نمی‌شود، گفت: آمار و اطلاعات بیانگر آن است که اقتصاد ایران دارای مشکلات عمیق، ریشه‌ای و بنیادین است و استیضاح یک وزیر آن هم چند ماه بعد از روی کار آمدن وی نمی‌تواند مشکلات بر جای گذاشته قبل را حل کند.

وزیر اقتصاد عامل این شرایط نیست

محمدقسیم عثمانی، دیگر نماینده‌ای بود که به دفاع از همتی پرداخت و گفت: شرایط اقتصادی مساعد نیست و دولت نیز به آن واقف است، اما وزیر اقتصاد عامل این شرایط نیست و ما نباید به اشتباه او را عامل و بانی این شرایط بدانیم. عامل افزایش و جهش قیمت ارز در این مدت، ناتوانی تیم اقتصادی دولت نیست، بلکه نداشتن ارز کافی برای تأمین تقاضای اضافی است.

نماینده مردم بوکان در مجلس تصریح کرد: برکناری وزیر شاید در کوتاه مدت پاسخی به جامعه از سوی ما باشد، اما درمان درد نبوده و در این شرایط خاص و در آستانه ایام عید و ماه مبارک رمضان به هیچ وجه مطلوب نیست. عامل شرایط امروز اقتصاد کشور، وزیر نبوده بلکه تحریم‌ها و عوامل خارجی است.

در نهایت، طرح استیضاح عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در نوبت عصر جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی به رأی مجلس گذاشته شد که نمایندگان مجلس با ۱۸۲ رأی موافق، ۸۹ رأی مخالف، یک رأی باطله و یک رأی ممتنع از مجموع ۲۷۳ نماینده حاضر در صحن با استیضاح وزیر اقتصاد موافقت کردند.