ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، هنوز خبری از احتمال توافق نهایی بین عبدالله اوجالان رهبر زندانی گروه تروریستی پ.ک.ک و دولت ترکیه نیست. آنکارا از اوجالان خواسته فراخوانی صادر کند که از شاخه نظامی پ.ک.ک و تمامی نهادهای اقماری آن در عراق، ترکیه و سوریه بخواهد سلاح‌هایشان را بر زمین بگذارند.

ارتوغرول اوزترک از تحلیلگران ترکیه اعلام کرده: عبدالله اوجالان در پاسخ به سوال مکرر یکی از مقامات امنیتی ترکیه درباره تضمین تابعیت کردهای سوری از فراخوان او گفته: «مظلوم عبدی فرمانده کل قسد در شمال سوریه، به مثابه پسر معنوی من است و شکی ندارم که دستور مرا اجرا خواهد کرد».

اگر چه ترکیه امیدوار است که به واسطه متن و پیام اوجالان، شبه نظامیان کُرد شمال سوریه را مهار کند اما سناریوی دیگری نیز اندیشیده شده تا در صورت شکست هدف فعلی، بر روی میز قرار بگیرد. 

دو پیشنهاد مهم اردوغان به الشرع
روزنامه ینی شفق از روزنامه‌های تحت امر حزب عدالت و توسعه که به عنوان کانون فعالیت نویسندگان نزدیک به اخوان المسلمین و گفتمان سلفی شناخته می‌شود، پرده از پیشنهادی برداشته که در آنکارا به احمد الشرع رییس حکومت انتقالی سوریه ارائه داده شده است.

این روزنامه نوشته است: «در نهاد ریاست جمهوری ترکیه در بش تپه آنکارا، رییس جمهور اردوغان پیش از هر چیز، توضیحاتی درباره مفاد توافقنامه امنیتی آنکارا – بغداد ارائه داد و به الشرع خبر داد که تیم امنیتی او متن مشابهی نوشته تا سوریه نیز با ترکیه چنین توافقنامه‌ای داشته باشد. اردوغان اعلام کرده که هدف اصلی توافقنامه امنیتی آنکارا – بغداد، هماهنگی برای عملیات نظامی علیه گروه تروریستی پ.ک.ک است و ترکیه می‌تواند با سوریه نیز چنین توافقی داشته باشد».

بر اساس گزارش ینی شفق، اردوغان در ادامه پیشنهاد کرده، در صورتی که در شرایط کنونی، امضای توافقنامه برای دولت دمشق ممکن نیست، می‌شود به دو راهکار زیر اندیشید:
الف) خلع سلاح و اخراج کلیه اعضای خارجی «قسد» (SDF) و «ی.پ.گ» (YPG) از کل مناطق شمال سوریه. 
ب) اعمال فشار بر ساختار غیررسمی کردهای سوری برای تحویل دادن کلیه چاه‌های نفتی به دولت دمشق.

تحلیلگران ترکیه می‌گویند: گذار از بحران امنیتی و اقتصادی در سوریه، مستلزم آن است که کل تاسیسات نفتی این کشور، از کنترل شبه نظامیان کُرد تحت امر پ.ک.ک خارج شود تا دولت بتواند منابع مالی لازم برای اداره کشور را در اختیار داشته باشد.

بر اساس برخی گزارش‌های تایید نشده رسانه‌های ترکیه، بیش از سه هزار عضو ترکیه‌ای، عراقی، ایرانی و اروپایی در بین شبه نظامیان قسد حضور دارند و لازم است هر چه زودتر از شمال سوریه اخراج شوند.

اما هنوز ترتیبات سیاسی و امنیتی لازم برای اجرای این پروژه به رسانه‌ها درز نکرده و مشخص نیست که آیا ترکیه می‌خواهد این افراد از مرز نزدیک به مالکییه و حسکه، وارد اقلیم کردستان عراق شوند یا نه.

اندیشکده سیاسی ستا از موسسات فکری و رسانه‌ای نزدیک به اردوغان که توسط ابراهیم کالن رییس سرویس اطلاعاتی میت تاسیس شده، درباره شمال سوریه و ارتباط این موضوع با برخی منافع رژیم صهیونیستی چنین دیدگاهی دارد:«موضع ترکیه در مورد شمال سوریه بسیار روشن است: پرونده پ.ک.ک/YPG در سوریه باید در آینده نزدیک بسته شود، چه از طریق سیاسی و چه نظامی. در این میان، ما کنشگر دیگری هم داریم که مدت‌ها خود را در سایه پنهان کرده بود. آری ما در مورد اسرائیل صحبت می‌کنیم. خبری در رسانه‌های اسرائیلی منتشر شد مبنی بر اینکه ترامپ قصد دارد نیروهای آمریکایی را از سوریه خارج کند. او برنامه مزبور را به دولت نتانیاهو اطلاع داده اما عادی‌سازی ترکیه با اسرائیل را نیز به عنوان شرط ضروری قرار داده است. پیداست که اسرائیل، از افزایش نفوذ ترکیه در سوریه خشنود نیست و حالا تمایل دارد از کارت طلایی کردها استفاده کند».

ترکیه منتظر چیست؟
روزنامه دیلی صباح نزدیک به حزب عدالت و توسعه ادعا کرده که مقامات این کشور، در گفتگو با دمشق و واشنگتن و برخی واسطه های محلی، یک فرجه و بازه زمانی محدود برای کردهای مسلح سوریه تعیین کرده اند تا در آن بازه، کل عوامل خارجی از سوریه خارج شوند و  در صورتی که این اقدام بر اساس تقویم زمانی مدنظر آنکارا پیش نرود، حملات گسترده نظامی آغاز خواهد شد.

ترکیه در حالی شبه نظامیان کُرد شمال سوریه را تهدید به حمله کرده که از آغاز سقوط دولت بشار اسد بدین سو، دست کم 32 نفر از افراد پ.ک.ک در داخل خاک سوریه با شلیک پهپادی کشته شده اند و 4 نفر از آنان، از فرماندهان رده بالا بوده اند.

 روزنامه ینی آکیت از دیگر جراید نزدیک به دولت اردوغان نیز نوشته است: «دولت جدید سوریه مصمم است سرزمین های خود را از اشغال پ.ک.ک درآورد تا حاکمیت ملی و تمامیت ارضی اعمال شود. همه می دانند که پ.ک.ک به ویژه شرق فرات را کنترل می کند و منابع زیرزمینی را نیز در اختیار دارد. الشرع در آنکارا نیز به این موضوع اشاره کرده که منابع زیرزمینی برای تضمین توسعه اقتصادی در سوریه مورد نیاز است. این سخن الشرع نشان می دهد که در آینده، اقدامات مهمی برای کنترل شرق فرات انجام خواهد شد».

مقامات سیاسی و امنیتی ترکیه اعلام کرده اند که صبر و بردباری آنها در قبال تداوم حضور شبه نظامیان پ.ک.ک در شمال سوریه، حد و مرزی دارد و انگیزه اصلی آنکارا این است که تهدید علیه امنیت ملی، نه از راه جنگ و خشونت، بلکه با شیوه مسالمت آمیز حل شود. اما شواهد نشان می دهد که این تمام ماجرا نیست و کنشگر مهم دیگری که حضور و اهداف او در شرق فرات، برای مقامات آنکارا اهمیت حیاتی دارد، آمریکاست.

با آن که مدتهاست دولت ترامپ فعالیت رسمی خود را آغاز کرده، اما هنوز هم در مورد دو موضوع مهم یعنی امکان حضور یا خروج از سوریه و همچنین تغییر یا عدم تغییر میزان حمایت از نهادهای اقماری پ.ک.ک، اطلاعات دقیقی منتشر نشده است. در نتیجه دولت ترکیه منتظر است تا در جریان تصمیمات آمریکا قرار بگیرد.

مورد مهم دیگری که موجب تعلل ترکیه شده، این است که مذاکره بین دولت و پ.ک.ک، در هاله ای از ابهام قرار گرفته و مشخص نیست که شاخه نظامی این گروه تروریستی از بیانیه 15 فوریه اوجالان تبعیت خواهد کرد یا نه. اما در هر صورت، باید این واقعیت را نیز به خاطر داشت که در جریان رصد تحولات شرق فرات و شمال سوریه از منظر منافع ترکیه، آن چه اهمیت دارد، صرفاً حضور شبه نظامیان تحت امر پ.ک.ک نیست.

مساله این است که ترکیه نیم نگاهی به منابع نفتی سوریه نیز دارد و می خواهد علاوه بر سهیم شدن در بازسازی سوریه و حضور در پروژه های عمرانی و زیرساختی، حتی المقدور، بیشترین میزان مدیریت صنعت نفت سوریه را نیز در دست بگیرد.
انتهای پیام/