به گزارش سلامت نیوز به نقل از شرق، صنعت داروسازی یکی از مهم ترین ارکان نظام سلامت هر کشوری محسوب می شود و تامین دارو به عنوان یکی از نیازهای اساسی جامعه، نیازمند مدیریتی کارآمد و برنامه ریزی بلندمدت است. در ایران اما این صنعت به دلیل وابستگی به واردات مواد اولیه، تحریم های اقتصادی، کمبود نقدینگی و ناکارآمدی سیستم های مدیریتی، با مشکلات جدی مواجه شده است. با وجود تخصیص اعتبارات ویژه از سوی دولت برای حل این بحران، وضعیت داروسازی در کشور همچنان بحرانی است و بسیاری از فعالان این حوزه هشدار می دهند که این صنعت در آستانه ورشکستگی کامل قرار دارد.

اعتبار 50 هزار میلیارد تومانی که به جایی نرسید

در میان مشکلات عدیده ای که این صنعت را تهدید می کند، وعده تخصیص 50 هزار میلیارد تومان اعتبار برای رفع موانع و افزایش نقدینگی شرکت های دارویی، روزنه امیدی در میان صنعتگران ایجاد کرد. این اعتبار قرار بود بدهی های معوقه داروخانه ها به شرکت های توزیع و شرکت های توزیع به تولیدکنندگان را کاهش داده و از سقوط کامل این بخش جلوگیری کند. اما در حالی که مدت زمان قابل توجهی از این وعده گذشته، هیچ تغییری در وضعیت بحرانی داروسازی کشور مشاهده نمی شود. یکی از بزرگ ترین ابهامات موجود، عدم شفافیت در تخصیص این اعتبار است. هیچ اطلاعات دقیقی درباره نحوه تخصیص این مبلغ ارائه نشده و همچنان شرکت های داروسازی و توزیع کنندگان با مشکلات مالی گذشته دست و پنجه نرم می کنند.

همکاری نکردن بانک ها و بی توجهی به مشکلات صنعت دارو

در واکنش به این وضعیت، ستاد تسهیل و رفع موانع تولید در وزارت صنعت، معدن و تجارت چندین جلسه برگزار کرده و بانک ها را موظف به ارائه تسهیلات به شرکت های دارویی کرده است. اما مشکل اینجاست که بانک ها به این بخش نامه ها عمل نکرده اند و در بسیاری از موارد، با کارشکنی و حتی رفتارهای توهین آمیز، مانع از دسترسی صنعتگران دارویی به این تسهیلات شده اند. این در حالی است که بسیاری از کارخانه های داروسازی با مشکلات نقدینگی شدید مواجه هستند و تلاش می کنند با وجود موانع موجود، از تعطیلی و بیکاری کارکنان جلوگیری کنند.

سامانه های ناکارآمد و پاسخ گویی ضعیف نهادهای دولتی

مشکل دیگر این است که سامانه های دولتی که قرار بود برای ثبت مشکلات و پیگیری درخواست های صنعتگران ایجاد شوند، عملا از کار افتاده اند. سامانه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید اعلام کرده تا اطلاع ثانوی امکان ثبت درخواست وجود ندارد و در عین حال، تلفن های این ستاد نیز پاسخ گو نیستند. این وضعیت نشان دهنده بی توجهی آشکار به مشکلات صنعت دارو و عدم مسئولیت پذیری نهادهای مرتبط است.

بحران مطالبات داروخانه ها و شرکت های پخش دارو

در کنار این مشکلات، یکی دیگر از چالش های جدی صنعت دارو، نحوه پرداخت مطالبات شرکت های پخش دارو و داروخانه ها از سوی سازمان های بیمه گر و دانشگاه های علوم پزشکی است. بسیاری از داروخانه ها به دلیل دریافت نکردن مطالبات خود از بیمه ها، قادر به خرید دارو نیستند و این مسئله باعث شده مردم برای یافتن برخی داروهای ضروری، با کمبودهای جدی مواجه شوند. تاخیرهای چندین ماهه در پرداخت مطالبات بیمه ای، علاوه بر ایجاد بحران مالی در داروخانه ها، تامین دارو در سطح کشور را نیز با اختلال مواجه کرده است.

مشکلات تامین ارز و افزایش هزینه های تولید دارو

یکی دیگر از مشکلات اساسی صنعت دارو، عدم تخصیص به موقع ارز برای واردات مواد اولیه دارویی است. در حالی که قیمت مواد اولیه دارویی روزبه روز در حال افزایش است، دولت روند تخصیص ارز را به شدت کند کرده و باعث افزایش هزینه های تولید دارو شده است. این مسئله منجر به این شده که برخی شرکت های داروسازی مواد اولیه مورد نیاز خود را با قیمتی بالاتر از قیمت فروش دارو تهیه کنند که این روند در نهایت موجب زیان دهی و کاهش توان تولیدی صنعت دارو خواهد شد.

نابسامانی در سیاست گذاری دارویی و کنترل قیمت ها

مشکلات صنعت دارو تنها به تولید و توزیع محدود نمی شود، بلکه سیاست های نادرست در صدور مجوزهای دارویی نیز یکی دیگر از عوامل بحران زا در این حوزه است. در حالی که سازمان غذا و دارو با وسواس شدید قیمت دارو را کنترل می کند، افزایش قیمت مواد اولیه، هزینه های بسته بندی و سربار تولید، بدون درنظرگرفتن اصلاحات لازم در قیمت گذاری دارو، باعث ضرردهی مداوم این صنعت شده است.

افزایش بی رویه شرکت های پخش دارو و داروخانه ها

از سوی دیگر، افزایش بی رویه تعداد شرکت های پخش دارو و صدور مجوزهای داروخانه های جدید بدون درنظرگرفتن نیاز واقعی کشور، به بحران موجود دامن زده است. برخلاف بسیاری از کشورها که تعداد شرکت های پخش دارو را به صورت هدفمند کنترل می کنند، در ایران به راحتی مجوزهای جدید برای داروخانه ها و شرکت های پخش صادر می شود. این امر موجب افزایش رقابت ناسالم و توزیع نامتوازن دارو در کشور شده است.

احتمال تعطیلی گسترده کارخانه های داروسازی و کمبود دارو

مشکلات صنعت دارو در ایران روزبه روز در حال افزایش است و به گفته بسیاری از فعالان این حوزه، اگر روند فعلی ادامه پیدا کند، در آینده ای نزدیک باید منتظر تعطیلی گسترده کارخانه های داروسازی، بیکاری نیروی انسانی و کمبودهای شدید دارویی در سطح کشور باشیم. به نظر می رسد راهکارهای بسیاری برای حل این بحران وجود دارد، اما نبود عزم جدی در دولت، ناهماهنگی میان سازمان های ذی ربط و فساد موجود در برخی نهادهای مرتبط، مانع از اجرای این راهکارها شده است.

لزوم شفاف سازی در مدیریت منابع دارویی کشور

آنچه امروز در صنعت دارو مشاهده می شود، نتیجه سال ها بی برنامگی، سوءمدیریت و تصمیم گیری های غیرکارشناسی است. اگر دولت و نهادهای مربوطه در سریع ترین زمان ممکن، اقدامات عملی برای رفع مشکلات داروسازان انجام ندهند، این صنعت استراتژیک که تامین کننده سلامت مردم است، با بحران جدی و جبران ناپذیری روبه رو خواهد شد. دولت و مسئولان سازمان غذا و دارو باید رویکرد شفافی در قبال اختصاص بودجه، نحوه مدیریت مطالبات داروخانه ها، نظارت بر سیاست های توزیع دارو و همچنین تامین ارز مورد نیاز برای خرید مواد اولیه اتخاذ کنند. بدون چنین اصلاحاتی، این روند مخرب ادامه خواهد داشت و در نهایت، مردم، بیماران و تمامی افرادی که نیازمند داروهای حیاتی هستند، بیشترین آسیب را خواهند دید.