ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

فاطمه مولایی، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، به بررسی ابعاد مختلف حجاب از منظر اسلامی، اجتماعی و انسان‌شناسی پرداخت و در پاسخ به این پرسش که "آیا حجاب به معنای محدودیت آزادی فردی است؟" گفت: از منظر فقهی اسلامی، حجاب نه‌تنها محدودیت نیست، بلکه ابزاری برای حفظ آزادی‌های فردی در برابر آزار و سوءاستفاده‌های اجتماعی و فرهنگی است.

او تصریح کرد: حجاب در مفهوم اسلامی، نوعی حفاظت از شخصیت و هویت فرد در برابر نگاه‌های جنسیتی و جنسی است که می‌تواند فرد را از نظر روانی، اجتماعی و حتی روحی به‌شدت آسیب‌پذیر کند.

مولایی افزود: در جوامع مدرن، حجاب ممکن است به‌عنوان یک محدودیت بر آزادی‌های فردی تعبیر شود، چرا که در این جوامع، آزادی فردی به‌طور مطلق مورد تأکید قرار می‌گیرد. اما در نگاه اسلامی، حجاب به‌عنوان یک ارزش اجتماعی و فردی تلقی می‌شود که نه تنها از حرمت فردی بلکه از حرمت اجتماعی نیز دفاع می‌کند. بنابراین، در حالی که ممکن است فرد در ظاهر خود را محدود احساس کند، در حقیقت حجاب یک نوع آزادسازی از فشارهای اجتماعی و فرهنگی است که در جوامع مدرن به‌ویژه در روابط میان جنسیت‌ها وجود دارد.

این کارشناس مسائل فرهنگی به مسئله حجاب و مسئولیت اجتماعی پرداخت و اضافه کرد: حجاب در دیدگاه اسلامی تنها یک مسئله فردی نیست بلکه یک مسئله اجتماعی نیز به‌شمار می‌آید. رعایت حجاب در جامعه اسلامی به‌عنوان یک مسئولیت اجتماعی مطرح می‌شود که هدف آن حفظ انسجام اجتماعی، کاهش بی‌احترامی‌ها، و ایجاد محیطی سالم و اخلاقی برای همه افراد جامعه است. حجاب بخشی از یک نظام اخلاقی و اجتماعی است که احترام به هویت انسان‌ها و موازین اجتماعی را در نظر می‌گیرد.

مولایی یادآور شد: از آنجا که انسان‌ها در یک جامعه به‌سر می‌برند و تعاملات اجتماعی و فرهنگی در ساختار زندگی روزمره آنها تاثیرگذار است، رعایت حجاب نه تنها به فرد کمک می‌کند که در مسیر اخلاقی صحیح قرار گیرد، بلکه از ایجاد جوامع ناهنجار و پر از خشونت و فساد نیز جلوگیری می‌کند. به همین دلیل، حجاب باید به‌عنوان مسئولیتی اجتماعی در نظر گرفته شود که نقش آن در توازن اخلاقی و اجتماعی جامعه مشخص است.

او همچنین در پاسخ به این پرسش که "آیا نظریات انسان‌شناسی می‌توانند به تبیین حجاب کمک کنند؟" گفت: بله، نظریات انسان‌شناسی می‌توانند به‌طور مؤثری در تبیین موضوع حجاب به‌ویژه از دیدگاه فرهنگی و اجتماعی کمک کنند. انسان‌شناسان معمولاً در بررسی‌های خود به این نکته اشاره دارند که پوشش افراد در جوامع مختلف نه‌تنها به‌عنوان یک عامل فیزیکی بلکه به‌عنوان یک نماد اجتماعی و فرهنگی در نظر گرفته می‌شود.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: حجاب در جوامع اسلامی می‌تواند به‌عنوان نمادی از هویت دینی، اخلاقی و اجتماعی فرد در نظر گرفته شود که به‌واسطه آن فرد نه‌تنها در مقابل نگاه‌های جنسی محافظت می‌شود بلکه ارزش‌های اخلاقی و دینی خود را نیز حفظ می‌کند.

مولایی ادامه داد: در بسیاری از فرهنگ‌ها و جوامع، پوشش به‌عنوان یکی از شاخص‌های بارز هویت فرهنگی و دینی محسوب می‌شود. بنابراین، انسان‌شناسی می‌تواند به ما کمک کند که حجاب را نه تنها به‌عنوان یک دستور دینی، بلکه به‌عنوان یک نماد اجتماعی و فرهنگی با ارزش‌های خاص خود درک کنیم. درک عمیق‌تر از اینکه حجاب چگونه به‌عنوان یک عنصر فرهنگی، اجتماعی و حتی روانی می‌تواند در جوامع مختلف عمل کند، می‌تواند به پذیرش و ترویج آن در جوامع مختلف کمک کند.

او در پاسخ به این پرسش که "چگونه می‌توان حجاب را به‌عنوان یک ارزش اسلامی در جامعه مدرن تبیین کنیم؟" گفت: برای تبیین حجاب به‌عنوان یک ارزش اسلامی در جامعه مدرن، باید از جنبه‌های مختلف به آن پرداخته شود. اولاً، باید از طریق آموزش‌های صحیح و علمی، جوانان را با مبانی دینی و فلسفی حجاب آشنا کرد. ثانیاً، باید حجاب را به‌عنوان یک ارزش انسانی و فرهنگی در جامعه معرفی کرد که نه تنها به‌دنبال رعایت دستورات دینی بلکه به‌منظور حفظ کرامت، هویت و آزادی فردی در برابر فشارهای اجتماعی است. ثالثاً، باید از طریق رسانه‌ها، فضای مجازی و دیگر ابزارهای فرهنگی، مفاهیم حجاب را به‌طور جذاب و مناسب به نسل‌های جدید منتقل کرد تا آنها خود را با حجاب به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های حفظ هویت و شخصیت خود در جامعه بپذیرند.

مولایی در پایان تأکید کرد: ترویج حجاب باید در چارچوب احترام به آزادی‌های فردی و پذیرش تنوع فرهنگی صورت گیرد، به‌طوری که نه تنها از نظر دینی بلکه از نظر اجتماعی و روانی نیز برای افراد جامعه مفید باشد.

انتهای پیام/