ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

برترین‌ها: حتما حواشی مربوط به نشست خبری فیلم آنتیک در جشنواره فجر را شنیده‌اید. همان ماجراهای مربوط به رفتار کنایه‌آمیز پژمان جمشیدی در قبال پزشکیان و قیمت دلار. اما خود فیلم هم انگار سویه‌هایی قابل بحث دارد. در قسمتی از این فیلم، خانه فروزان (بازیگر مشهور قبل از انقلاب) را می‌بینیم که توسط گروهی از اعضای کمیته قدرتمند انقلاب اسلامی مصادره می‌شود. فیلم به جزئیات خانه هم پرداخته و اتفاق اصلی همین‌جا می‌افتد. زوم چندین ثانیه‌ای دوربین روی تصویر پرتره فروزان که ناگهان از دیوار برداشته می‌شود. 

کمدی آنتیک سوژه واقعا بحث برانگیزی دارد منتهی نقش‌آفرینی پژمان جمشیدی خیلی موفق نبوده. پژمان در واقع در حال تکرار همان مسیری‌ست که در زیرخاکی طی کرده. اما بیژن بنفشه‌خواه مشخصا در سطح بهتری ظاهر شده و البته که از رضا نیکخواه شاید خیلی خوب استفاده نشده اما در لابه‌لای این فیلم نکته‌ای هست که شاید کمتر کسی توجه کند. همان قسمت ورود به خانه فروزان، مصادره آن و مکث روی قاب عکس او. 

یک روایت قدیمی از خانه خیابان ایتالیا

نقل کرده‌اند که پس از مصادره ویلای فروزان در خیابان ایتالیا، او در هیبت زنی ناشناس بدون اجازه گرفتن از کسی به این ویلا ‌می‌رفته و به گل‌های آن‌جا آب می‌داده‌. پس از افشا شدن هویتش، وی در مقابل این سؤال که آیا به عنوان مالک اصلی آن مکان از وضعیت کنونی‌اش راضی هست تا بشود در آن نماز خواند گفته: «آقاپسر ببین اگه قبل از انقلاب نمازخوان بودی من راضیم، اما اگه بنا به مصلحت این دوره زمونه و برای منافع خودت یهو مؤمن شدی و مثل خیلی‌ها نماز میخونی، بدون که من هرگز راضی نیستم.»

به هر حال فروزان از آن ستاره‌های بی‌تکرار سینما در دهه 40 و 50 بوده و شاید معامله روزگار با او چندان دلپذیر نبود. به هر حال او  از معدود زنانی بود که در دهه 40 توانست چهره شود و به قلب مخاطبش رسوخ کند اما خب با وجود شکل‌گیری موج نو و کم‌تماشاگر شدن آثاری که فروزان در آن‌ها بازی می‌کرد، او باز هم پا پس نکشید و برای مثال با بازی در فیلم "دایره مینا"  خود را نیز در این موج سینمایی محک زد اما رفته چراغ عمری هنری‌اش خاموش شد.

نگاهی به ماندگارترین آثاری که از فروزان به یاد داریم

گنج قارون

فروزان در سال ۱۳۴۴ طی همکاری با سیامک یاسمی، در یکی از مهمترین فیلم‌های کارنامه سینمایی خود یعنی «گنج قارون» حضور یافت و به یکی از مهمترین بازیگران زن سینمای آن دوران تبدیل شد. داستان فیلم بسیار سرراست و بدون هیچ نیازی به گره گشایی‌های پیچیده و تودرتو شروع می‌شود، اوج می‌گیرد و به پایان می‌رسد. این سرراستی و ساده‌سازی قبل از هر چیز در اسامی شخصیت‌های داستان نمایان می شود. علی بی‌غم ، آقا و خانم زرپرست و آقای قارون. فیلمی که با صدای ایرج و ترانه معروفی با ترجیع‌بند "گنج قارون نمی‌خوام / مال فراوون نمی‌خوام" در حافظه سینمایی ایرانی‌ها جاری‌ست.

باباشمل

فروزان در سال ۱۳۵۰ در فیلم «باباشمل» ‌ساخته علی حاتمی حضور یافت که حاصل این همکاری، دریافت جایزه بهترین بازیگر زن از جشنواره سپاس بود.حاتمی در سومین فیلمش هم از حضور چهره‌های مطرح آن روزهای سینمای ایران استفاده کرد و از تنرکیب برنده گنج قارون در باباشمل استفاده کرد. داستان فیلم بر بستر یک رابطه عاشقانه و تبعات آن شکل می‌گیرد. داستانی با درونمایه جوانمردی و فتوت که خلاف جریان فیلمفارسی آن روزها بود.

دشنه

از دیگر آثار قابل ذکر این بازیگر در دهه ۵۰، می‌توان به «دشنه» به کارگردانی فریدون گله اشاره کرد. دشنه از اولین کارهای فریدون گله نیست، از فاخرترین کارهای او نیز نیست، اما رنگ و بوی متفاوت فیلمسازی او را در خود دارد. رنگ و بویی که در موج نوی سینمای ایران ذائقه تماشاگر ایرانی را تغییر داد و انتظارات او را بالا برد. جذابیت نقش عباس آقا چاخان (بهروز وثوقی) بیننده را هم همراه او می کند تا به سرنوشت او علاقمند شود. عباس در قید و بند چیزی نیست و بیهوده گذران عمر می کند اما از طرف دیگر، بنفشه (فروزان) که اجبار زندگی گرفتار شده، معصومیتی در پسِ نگاهش موج می زند که بیننده را مجبور به همدردی با او می کند و در این باره ایفای نقش خوب فروزان بی‌تأثیر نیست.

دایره مینا

«دایره مینا» با بازی فروزان، سعید کنگرانی، عزت‌الله انتظامی و علی نصیریان در سال ۱۳۵۳ ساخته شد اما به خاطر مضمونش چهار سال توقیف بود. این فیلم که مهمترین اثر کارنامه این بازیگر است، سرانجام در سال ۱۳۵۷ و برای مدت کوتاهی به اکران عمومی درآمد. داریوش مهرجویی در آخرین فیلم‌ قبل انقلابی‌اش به سراغ یک موضوع حساس رفت: مساله خون و خون فروشی. این فیلم بر اساس داستان "آشغالدونی" نوشته غلامحسین ساعدی ساخته شد، در حالی‌که فیلم در جشنواره های بین‌المللی معتبر از جمله در برلین به نمایش درآمده، مورد استقبال قرار گرفته و برنده جوایزی هم شده بود در ایران به دلیل موضوع حساسیت‌برانگیز، توقیف چند ساله و حضور بازیگرانی مثل فروزان و سعید کنگرانی تبدیل به یکی از فیلم‌های جنجالی شد.