ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «درباره تجربه دینی» نوشته مایکل پیترسون به تازگی با ترجمه مالک حسینی توسط نشر هرمس به چاپ سوم رسیده است. این کتاب گلچینی از مفاهیم محبوب در فلسفه دین است که نخستین‌بار سال ۱۹۹۶ منتشر شد. این اثر، مفاهیم کلاسیک و معاصر دین را توامان مورد بررسی قرار می‌دهد.

از میان موضوعاتی که ذیل فلسفه دین می‌گنجند، «تجربه دینی» از اقبال بیشتری در فضای فکری-فلسفی و دینی ایران برخوردار بوده است که علل و دلایل چنین اقبالی خود موضوعی جالب توجه و قابل بررسی است. با این حال، جای اثری درباره این موضوع در زبان فارسی خالی بوده است: اثری که در کنار گزارش‌هایی از احوال کسانی که تجربه دینی به آن‌ها دست داده است، به ماهیت این تجربه بپردازد، نظریه‌های اصلی در این‌باره را مطرح کند و از نقد این نظریه‌ها نیز فارغ نباشد.

«درباره تجربه دینی»، گذشته از مقدمه‌ای کوتاه، شامل پنج قسمت است که در ابتدای هر یک خلاصه‌ای بسیار کلی از آن قسمت آمده است. مترجم این کتاب نیز نمونه‌هایی از گزارش تجربه‌های دینی در عالم اسلام را ضمیمه کتاب کرده و به این شکل موضوع تجربه دینی را با سنت اسلامی، و تناسب طرح این موضوع را در مباحثات فلسفی و دینی اسلامی روشن‌ ساخته است.

در بخشی از این کتاب می‌خوانیم:

ما موجودات متفکری هستیم و نمی‌توانیم عـقـل را از مشارکت در هیچ‌یک از کارهایمان منع کنیم. حتی در حدیث‌نفس‌های خود، احساسات‌مان را تعبیر عقلانی می‌کنیم. هم آرمان‌های شخصی و هـم تجربه‌های دینی و عرفانی ما باید متناسب با نوع دورنمایی که ذهن اندیشمند ما در آن واقع است، تفسیر شود. اوضاع فلسفی زمانه ما به نحوی اجتناب‌ناپذیر جامه خود را بر ما تحمیل می‌کند.

به علاوه ما باید احساساتمان را با یکدیگر مبادله کنیم و در انجام این کار مجبوریم سخن بگوییم و روش‌های بیانی کلی و مطلق به کار بندیم. بدین ترتیب، مفاهیم و تعابیر بخشی ضروری از دین ما است؛ و فلسفه، به‌عنوان واسطه در بحبوحه مشاجره فرضیه‌ها، و میانجی در نقدهای افراد از برداشت‌های یکدیگر، همواره کار بسیاری برای انجام دادن خواهد داشت. عجیب بود اگر من در این امر مناقشه می‌کردم؛ زیرا خود این خطابه‌هایی که ایراد می‌کنم (چنان‌که شما از این به بعد به نحو روشن‌تری خواهید دید) تلاش پرزحمتی است برای استخراج حقایقی کلی و عام از امور شخصی و پوشیده تجربه دینی؛ حقایقی که بتوان آن‌ها را به روش‌هایی بیان کرد که هرکسی را قانع کند. به بیانی دیگر، تجربه دینی خودبه‌خود و به گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر موجب افسانه‌ها، خرافات، باورهای جزمی، اصول اعتقادی و انواع الهیات مابعدطبیعی و نقد هر دسته از آن‌ها توسط پیروان دستهٔ دیگر می‌شود.

چاپ سوم این کتاب با ۱۳۴ صفحه و قیمت ۱۴۰ هزار تومان عرضه شده است.