ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

محمدمهدی سیدناصری مدرس دانشگاه و پژوهشگر حقوق بین‌الملل کودکان در گفتگو با خبرنگار مهر درباره انتقال مفاهیم ارزش‌های ملی مانند دفاع از جزایر سه گانه به کودکان و نوجوان گفت: ادبیات کودک و نوجوان نقش مهمی در شکل‌دهی به ذهنیت و هویت فرهنگی کودکان نسل‌های آینده دارد. جزایر سه‌گانه‌ی ایرانی، بخشی از خاک ایران، نه فقط به‌دلیل موقعیت استراتژیک بلکه به‌عنوان نماد پایداری و تاریخ ملی شناخته می‌شوند. در دنیای امروز، انتقال این ارزش‌ها به نسل‌های آینده اهمیت ویژه‌ای دارد.

وی درباره چگونگی انتقال مفاهیم پیچیده‌ای همچون تمامیت ارضی و هویت ملی به کودکان افزود: ادبیات کودک و نوجوان، با زبانی ساده و خلاقانه، می‌تواند بهترین وسیله جهت تبیین این مفاهیم باشد. داستان‌ها، شعرها، و افسانه‌های کودکانه قابلیت بازآفرینی تاریخ و ایجاد پیوند عاطفی میان کودکان و سرزمین شان را دارند. نقش ادبیات کودک در حفاظت از تمامیت ارضی و خلق قهرمانان کودکانه با حس ملی‌گرایی چگونه است؟ شخصیت‌های داستانی که در بستر جزایر سه‌گانه به ماجراجویی می‌پردازند، می‌توانند کودکان را به قهرمانانی خیالی بدل نمایند که عاشق سرزمین شان هستند. به‌عنوان مثال، داستانی درباره کودکی که با کمک یک لاک‌پشت دریایی افسانه‌ای، رازهای جزیره ابوموسی را کشف می‌کند. بازآفرینی تاریخ در قالب روایت‌های کودکانه؛ روایت تاریخ جزایر سه‌گانه از زبان شخصیت‌های کودک یا نوجوان، این امکان را فراهم کرده که کودکان با هویت ملی خود ارتباط برقرار کنند. این داستان‌ها می‌توانند ضمن سرگرم کردن، حس مسئولیت‌پذیری نسبت به سرزمین شان را تقویت نمایند و از افسانه‌پردازی با محوریت جزایر نباید غافل شد آن هم با استفاده از عناصر افسانه‌ای مانند موجودات خیالی که از جزایر محافظت می‌کنند، می‌تواند به کودکان دیدگاهی جذاب و خیال‌پردازانه از سرزمین شان ارائه دهد.

این‌پژوهشگر در ادامه گفت: جزایر سه‌گانه پلی میان تاریخ و تخیل است؛ همچنین می‌توانند صحنه‌ای برای داستان‌هایی باشند که هم واقعیت تاریخی و هم تخیل کودکانه را در بر می‌گیرند. به‌عنوان مثال، ماجرای کودکانی که با کشف یک نقشه قدیمی، اسراری درباره تاریخ جزایر پیدا می‌کنند. تبدیل جزایر به نمادهایی برای آموزش هویت؛ جزایر سه‌گانه می‌توانند در ادبیات کودک به نمادی از عشق به وطن و دفاع از آن تبدیل شوند و این داستان‌ها می‌توانند با مفاهیمی همچون شجاعت، همکاری و مقاومت آمیخته شوند. روایت دراماتیک از جزایر سه‌گانه؛ خلق داستان‌هایی با تعلیق و هیجان، مانند ماجرای کودکانی که با دشمنی خیالی در جزایر مواجه می‌شوند و با اتحاد و خلاقیت خود از جزیره دفاع می‌کنند، به کودکان حس مشارکت در دفاع از سرزمین شان را می‌دهد. ادبیات کودک، سکویی جهت انتقال ارزش‌ها از طریق آموزش غیرمستقیم مفاهیم ملی کودکان از طریق داستان‌ها به‌طور غیرمستقیم با مفاهیمی همچون اهمیت تمامیت ارضی و دفاع از سرزمین آشنا می‌شوند. تقویت تخیل همراه با آموزش هویت؛ داستان‌هایی که تخیل کودکان را به چالش می‌کشند، در عین حال به تقویت حس هویت و مسئولیت‌پذیری آنان کمک می‌کنند. ایجاد الگوهای پایدار؛ قهرمانان داستانی می‌توانند به‌عنوان الگوهایی برای کودکان عمل کنند، به‌ویژه زمانی که این قهرمانان به تاریخ و فرهنگ سرزمینشان پیوند خورده باشند.

ناصری درباره فعالیت ناشران در این زمینه گفت: تألیف داستان‌های تصویری جذاب؛ کتاب‌های تصویری با نقاشی‌هایی از جزایر سه‌گانه و داستان‌های مرتبط می‌توانند کودکان را به‌خوبی جذب کنند. تولید انیمیشن و فیلم‌های کوتاه؛ انیمیشن‌هایی که کودکان را با تاریخ و ارزش‌های ملی مرتبط می‌کنند، تأثیرگذاری بالایی دارند. برگزاری کارگاه‌های خلاقیت؛ کارگاه‌هایی که در آن‌ها کودکان داستان‌هایی درباره جزایر سه‌گانه بنویسند یا نقاشی کرده که می‌تواند درونی‌سازی این مفاهیم را تسهیل کند. استفاده از عناصر نمایشی در ادبیات کودک؛ نمایشنامه‌هایی کودکانه که در آن کودکان به ایفای نقش‌هایی درباره تاریخ جزایر سه‌گانه بپردازند، تجربه‌ای ملموس و تأثیرگذار برای آن‌ها خواهد بود.

وی در پایان گفت: جزایر سه‌گانه ایرانی نه‌تنها بخشی از جغرافیای کشور بلکه بخش مهمی از هویت تاریخی و فرهنگی ایران هستند. ادبیات کودک و نوجوان، با قدرتی که در تأثیرگذاری بر ذهن و قلب کودکان دارد، می‌تواند به‌عنوان ابزاری قدرتمند برای انتقال این میراث به نسل‌های آینده عمل نماید.