ابهام‌های مالی و مدیریتی در کنسرت نمایش«رفیق بازی»؛ نقد فعالان فرهنگی به روند اجرایی پروژه
اقتصاد ایران: اصفهان-انتقادهای فعالان فرهنگی اصفهان از برنامه کنسرت نمایش «رفیق بازی» به مشکلات مدیریتی و اجرایی این پروژه پرداخته و نگرانی‌ها از شفافیت و عملکرد آن را مطرح کردند.
ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان
به گزارش خبرنگار مهر، کنسرت نمایش «رفیق بازی» که تحت حمایت و نظارت شهرداری اصفهان تولید شده، با چالش‌ها و مشکلات ساختاری زیادی روبروست که این موضوع نگرانی‌های زیادی را در بین فعالان فرهنگی، هنری و تئاتری شهر اصفهان ایجاد کرده است. این برنامه، که از سوی نهادهای دولتی به‌ویژه شهرداری حمایت شده، با وجود معرفی در تبلیغات به‌عنوان یک برنامه فرهنگی، با انتقادات جدی در زمینه‌های مختلف مواجه شده است. فعالان فرهنگی و هنرمندان برجسته اصفهانی در این خصوص نقدهای تند و شفافی را مطرح کرده‌اند که در ادامه به آن‌ها پرداخته خواهد شد.
تناقض در مدیریت اجرایی و نقش‌های کارگردانی
یکی از اصلی‌ترین انتقادات وارد شده به این برنامه، تناقض در نقش‌های کارگردانی است. طبق اطلاعات به‌دست‌آمده، کارگردانی برنامه «رفیق بازی» به‌طور رسمی به وحید ملتجی (مشاور فرهنگی شهردار اصفهان) نسبت داده شده است. اما در تبلیغات و تیزرهای برنامه از عنوان «کارگردانی گروهی» استفاده شده که خود باعث ایجاد ابهام می‌شود. بسیاری از فعالان فرهنگی بر این باورند که این اقدام به‌نوعی نقص در رعایت اصول حرفه‌ای در مدیریت اجرایی پروژه‌های فرهنگی محسوب می‌شود. از نظر منتقدان، برنامه‌ای که تحت نظارت مستقیم یک مقام دولتی به نام ملتجی قرار دارد، نباید دچار چنین ابهامات و تضادهای مدیریتی شود. این موضوع باعث ایجاد شک و تردید در میان هنرمندان و فعالان فرهنگی شده که آیا واقعاً این برنامه از سادگی مدیریتی برخوردار است یا که پشت پرده‌های پنهانی در کار است.
عدم شفافیت در فرآیند مالی و تخصیص منابع
مسئله مالی یکی دیگر از مهم‌ترین محورهای نقد این برنامه بوده است. فعالان فرهنگی و هنرمندان اصفهانی به خبرنگار مهر اعلام کرده‌اند که بودجه هنگفتی از طرف شهرداری برای این پروژه تخصیص داده شده، اما در هیچیک از مراحل پروژه، هیچ‌گونه شفافیتی در خصوص نحوه تخصیص و مصرف این بودجه ارائه نشده است. منابع مالی این برنامه به‌ویژه در زمانی که شهرداری نقش قابل توجهی در تأمین هزینه‌ها ایفا کرده است، باید تحت نظارت و شفافیت کامل قرار می‌گرفت. در حالی که روح الله امینی (معاون فرهنگی سازمان فرهنگی شهرداری) و سجاد رضایی (رئیس مالی سازمان فرهنگی شهرداری) مسئولیت امور مالی این پروژه را بر عهده داشتند، هیچ گزارشی از نحوه هزینه‌کرد این منابع در دسترس عموم قرار نگرفته است. این سکوت و نبود گزارش‌های مالی، بسیاری را به این نتیجه رسانده است که رانت‌ها و فساد مالی می‌تواند در پشت پرده وجود داشته باشد. به‌ویژه که این حجم از بودجه می‌تواند در پروژه‌های مهم‌تر فرهنگی و هنری شهر تأثیرگذار باشد و ضروری است که پاسخگویی کامل صورت گیرد.
عدم رعایت اصول حرفه‌ای در انتخاب عوامل اجرایی
از دیگر نقدهایی که به این پروژه وارد شده، عدم رعایت اصول حرفه‌ای در انتخاب عوامل اجرایی است. بسیاری از هنرمندان و منتقدان فرهنگی به خبرنگار مهر اعلام کرده‌اند که افراد مختلف در این پروژه، به‌ویژه در بخش‌هایی نظیر موسیقی، دکور و نورپردازی، به‌طور دلخواه و بدون توجه به استانداردهای حرفه‌ای انتخاب شده‌اند. علی دادفر (مدیر دفتر تخصصی موسیقی شهرداری اصفهان) به‌عنوان مسئول هماهنگی موسیقی، به‌طور مستقیم در انتخاب موسیقی برنامه نقش داشته، اما برخی هنرمندان اشاره کرده‌اند که در این انتخاب‌ها، هیچ فضای رقابتی وجود نداشته و هیچ معیار هنری مشخصی برای این انتصابات در نظر گرفته نشده است. از طرفی، محمد معماریان (مدیر پروژه و کارمند شهرداری) نیز که به‌عنوان یک مقام اجرایی در این پروژه حضور داشته است، باید بیش از پیش به موضوع رعایت اصول اجرایی و نظارت بر فرآیندها توجه می‌کرد.
سوءاستفاده از موقعیت‌های دولتی و مداخلات شخصی
یکی از جدی‌ترین انتقادات این برنامه به سوءاستفاده از موقعیت‌های دولتی و مداخلات شخصی در پروژه‌های فرهنگی است. طبق اطلاعات منتشرشده، میثم بکتاشیان (معاون فرهنگی سازمان فرهنگی شهرداری) به‌عنوان تهیه‌کننده برنامه، مسئولیت اصلی را در تأمین منابع مالی و منابع انسانی پروژه داشته است. اما به باور منتقدان، در شرایطی که افراد خود را به‌عنوان سفارش‌دهنده و سفارش‌گیرنده در یک پروژه قرار می‌دهند، می‌توانند از منابع عمومی به‌طور غیرقانونی بهره‌برداری کنند. این نوع از رانت‌خواری و استفاده نادرست از منابع عمومی، پروژه‌هایی همچون «رفیق بازی» را به محلی برای سوءاستفاده‌های شخصی و گروهی تبدیل می‌کند که در آینده ممکن است تبعات منفی زیادی برای حوزه فرهنگ و هنر شهری داشته باشد.
نبود شفافیت در هویت تولیدکننده و مالک اثر
یکی از مهم‌ترین نکات که به هیچ‌وجه نمی‌توان از آن گذشت، نبود هویت واضح برای تولیدکننده و مالک اثر است. در بسیاری از پروژه‌های فرهنگی و هنری، شهرداری اصفهان به‌عنوان یک نهاد عمومی در تهیه و تولید برنامه‌های مختلف دخالت دارد. اما در این برنامه مشخص نیست که چه نهادی به‌طور مشخص مسئول این تولید است. در حالی که در پوسترهای تبلیغاتی و تیزرهای پخش‌شده، هیچ نشانی از شهرداری به‌عنوان حامی اصلی پروژه دیده نمی‌شود، به‌ویژه که شهر داری در این پروژه‌ها مکان‌های مختلفی را تأمین کرده و منابع زیادی را برای تجهیزات و ساخت هزینه کرده است.
مشکلات حقوقی و عدم تطابق با قوانین
این پروژه با مشکلات حقوقی و قانونی نیز روبرو است. برای مثال، بسیاری از اعضای پروژه و عوامل اجرایی نظیر رسول سقایی (مدیر روابط عمومی سازمان فرهنگی شهرداری) از تخلفاتی در زمینه حقوقی و اجرایی خبر داده‌اند. از آنجایی که پروژه‌هایی که با حمایت نهادهای دولتی مانند شهرداری اجرا می‌شوند، باید کاملاً تحت نظارت قوانین مربوط به استفاده از منابع عمومی و حقوق هنرمندان و تولیدکنندگان قرار داشته باشند، عدم وجود شفافیت در قراردادها، انتصابات و تخصیص منابع مالی، احتمال بروز تخلفات و مشکلات قانونی را به شدت افزایش می‌دهد.
نتیجه‌گیری
بر اساس نظرات و انتقادات مطرح‌شده از سوی فعالان فرهنگی، هنرمندان تئاتر و منتقدان هنری اصفهانی، برنامه «رفیق بازی» از جهات مختلف با مشکلات ساختاری، مالی، حقوقی و مدیریتی روبرو است. این مسائل نه‌تنها از اعتبار این پروژه می‌کاهد، بلکه می‌تواند اعتماد عمومی را نسبت به نهادهای دولتی که در چنین پروژه‌هایی دخیل هستند، خدشه‌دار کند. برای پیشبرد موفق و شفاف پروژه‌های فرهنگی در آینده، ضروری است که تمامی مراحل تولید، تأمین منابع مالی و انتخاب عوامل اجرایی تحت نظارت دقیق و شفاف قرار گیرند و حساسیت‌های حقوقی و قانونی در این زمینه رعایت شود.