ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

خبرگزاری مهر، گروه بین الملل: سرانجام پس از ۱۵ ماه، جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه با آتش‌بس ختم شد. این جنگ پیامدهایی در ابعاد مختلف برای رژیم صهیونیستی، غزه، منطقه غرب آسیا و جهان داشته است. در این نوشتار به اختصار پیامدهای مهم جنگ برای غزه بررسی می‌شود.

پیامدهای ۱۵ ماه جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه را می‌توان در چهار بعد مادی، آموزشی، بهداشتی و سیاسی عنوان کرد.

۱. پیامدهای مادی: تلفات انسانی و خسارت‌های اقتصادی

رژیم صهیونیستی طی ۱۵ ماه بمباران هوایی و زمینی، بمباران بیمارستان‌ها و مراکز درمانی، اردوگاه‌های آوارگان و منازل مردم، خسارت‌های انسانی و مادی بی‌سابقه‌ای به غزه تحمیل کرد. بخشی از این پیامدهای ملموس و مادی به شرح زیر است:

وقوع نسل‌کشی بی‌سابقه با حدود ۱۶۰ هزار شهید و مجروح

در این جنگ که آشکارا از نوع جنگ نامتقارن بود، بیش از ۴۶ هزار فلسطینی در داخل غزه بر اثر حملات رژیم صهیونیستی به شهادت رسیده‌اند که اکثریت شهدا غیرنظامی هستند. بیش از ۱۳ هزار و ۳۰۰ کودک در این جنگ به شهادت رسیده‌اند که کوچک‌ترین آنها تنها چند ساعت از متولد شدنش گذشته بود. در مجموع حدود ۲ درصد از جمعیت غزه یا از هر ۵۰ نفر یک نفر شهید شده‌اند.

حدود ۱۱۰ هزار نفر نیز مجروح شده‌اند که حدود ۵ درصد از جمعیت غزه را تشکیل می‌دهند. بیش از یک‌چهارم مجروحان جنگ اکنون با جراحت‌های تغییردهنده زندگی، ازجمله قطع عضو، سوختگی‌های شدید و جراحت‌ها در ناحیه سر زندگی می‌کنند. این آمارها مصداق بارز نسل‌کشی است که رژیم صهیونیستی در غزه مرتکب شده است. بدون شک، کودکان زیادی والدین خود را از دست داده‌اند که این موضوع می‌تواند تبعات درازمدت و همیشگی برای آنها داشته باشد. بنابراین، نسل‌کشی رخ داده صرفاً پیامد کوتاه‌مدت مربوط به جنگ نیست بلکه پیامد درازمدت و حتی همیشگی برای بازماندگان خواهد داشت.

خسارت‌های مادی شخصی و عمومی برای غزه

۱۵ ماه بمباران سنگین و بی‌سابقه علیه غزه خسارت‌های مادی در دو بعد شخصی و عمومی برای غزه داشته است. به لحاظ شخصی؛ آمار سازمان ملل نشان می‌دهد که از هر ۱۰ خانه در باریکه غزه، ۹ خانه ویران شده یا آسیب دیده‌اند. بنابراین مردم غزه در حالی شاهد پایان جنگ هستند که خانه‌ای برای زندگی ندارند. به لحاظ عمومی نیز مدارس، بیمارستان‌ها، مساجد، مغازه‌ها و اداره‌ها تخریب شده‌اند. تقریباً همه ساختمان‌های مدارس در غزه آسیب دیده یا ویران شده‌اند و هیچ‌کدام آماده بهره‌برداری نیستند. سازمان ملل در ماه اکتبر گذشته اعلام کرد که آواربرداری ۴۲ میلیون تُن آوار به جای مانده از بمباران نوار غزه، ممکن است سال‌ها طول بکشد.

۲. پیامدهای آموزشی سنگین برای غزه

یکی دیگر از پیامدهای مهم جنگ ۱۵ ماهه علیه غزه، از بین رفتن زیرساخت‌ها و فرصت‌های آموزش برای کودکان این باریکه است. مطابق گزارش‌های منتشر شده، ۶۶۰ هزار کودک در سن مدرسه بیش از یک سال است که به آموزش رسمی دسترسی ندارند. در همین حال، تحقیق دانشگاه کمبریج و سازمان ملل نشان می‌دهد که جنگ تا ۵ سال آموزش‌وپرورش را در غزه به عقب می‌اندازد و خطر ایجاد نسل از دست رفته جوانان آسیب‌دیده دائمی را در پی خواهد داشت.

بنابراین، از دست رفتن فرصت آموزش پیامدهای صرف برای دوران جنگ نیست بلکه حتی سال‌ها پس از جنگ نیز ادامه خواهد داشت و می‌توان گفت یک نسل از آموزش محروم شده است. این پیامد نیز جنایت جنگی محسوب می‌شود که رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه مرتکب شده است.

۳. پیامدهای بهداشتی و درمانی برای مردم غزه

یکی دیگر از پیامدهای مهم جنگ ۱۵ ماهه علیه غزه، از بین رفتن زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی غزه است. سازمان بهداشت جهانی ژانویه ۲۰۲۵ اعلام کرد که از آغاز جنگ ۶۵۴ حمله به مراکز بهداشتی ثبت شده است. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تقریباً به طور کامل از بین رفته و کمبود دارو به یکی از علل اصلی مرگ‌ومیر مردم در غزه تبدیل شده است. هزاران نفر نیز اکنون به دلیل کمبود دارو با خطر مرگ دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در همین حال، بیش از هزار و ۵۰ نفر از کارکنان بخش مراقبت‌های بهداشتی، ازجمله پرستاران، امدادگران، پزشکان و سایر کارکنان بخش پزشکی به شهادت رسیده‌اند که بسیاری از آنها در زمان شهادت در محل کار خود بودند. ده‌ها نفر دیگر بازداشت شدند. این وضعیت سبب تحمیل هزینه مادی و انسانی سنگینی به بخش بهداشت و درمان غزه شده است.

۴. پیامدهای سیاسی جنگ برای غزه

۱۵ ماه جنگ رژیم صهیونیستی علیه غزه، پیامدهای سیاسی مهمی نیز داشته است. یکی از مهم‌ترین پیامدهای سیاسی این است که با وجود ۱۵ ماه بمباران روزانه و نسل‌کشی در غزه، اما مقاومت همچنان در غزه زنده است. استقبال بی‌نظیر مردم غزه از رزمندگان حماس پس از اجرای آتش‌بس یکی از شواهد آشکار زنده بودن مقاومت در این باریکه است. از یک سو، مقاومت فلسطین با عملیات طوفان الاقصی ضربه سنگین اطلاعاتی و نظامی به رژیم صهیونیستی وارد کرد. از سوی دیگر، طی ۱۵ ماه جنگ بیش از ۱۶۸۴ صهیونیست کشته و هزاران نفر نیز مجروح شدند. مقاومت ۱۵ ماهه حماس در مقابل رژیم صهیونیستی حدود ۶۷ میلیارد دلار خسارت مادی برای این رژیم در پی داشته است.

صنعت گردشگری این رژیم نیز تقریباً از بین رفته است. این خسارت‌ها نیز دال بر زنده بودن مقاومت در فلسطین است. با این حال، مهم‌ترین نشانه زنده بودن مقاومت در غزه این است که رژیم صهیونیستی با وجود اینکه در ابتدای جنگ، از بین بردن حماس را به‌عنوان یکی از اهداف نظامی خود تعیین کرده بود، نهایتاً مجبور شد باز هم با حماس مذاکره کند. آتش‌بس توافقی میان حماس و رژیم صهیونیستی بود. حتی به تعبیر تحلیلگران صهیونیست، آتش‌بس تحمیل اراده مقاومت فلسطین بر رژیم صهیونیستی بود. به همین دلیل نیز شمار زیادی از مقامات و تحلیلگران صهیونیست بر این باور هستند که آتش‌بس در غزه به منزله شکست رژیم صهیونیستی در مقابل جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) است.

شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی اعلام کرد: حماس بعد از ۱۵ ماه جنگ همچنان تنها نیرویی است که قادر به حکومت در نوار غزه است. این رسانه صهیونیستی درباره روز بعد از جنگ در غزه اذعان کرد که اسرائیل در تحقق اهداف خود در جنگ، مبنی بر عدم اجازه دادن به حماس برای بازگشت به غزه و حکومت بر آن شکست خورد؛ زیرا ما در روز اول آتش‌بس دیدیم که حماس همچنان قادر به حکومت بر غزه است و نیروهای مسلح این جنبش در خیابان‌های غزه میان مردم بودند و تعداد زیادی از آنها هم هنگام تحویل اسرای اسرائیلی حاضر شدند.

بنابراین هیچ نیروی دیگری جز حماس وجود ندارد که بتواند بر غزه حکومت و توانایی ارتش اسرائیل را محدود کند. «ران بن یشای» تحلیلگر برجسته امور نظامی رژیم صهیونیستی نیز در روزنامه عبری یدیعوت آحارونوت نوشت: «یکی از واقعیت‌های مهمی که اسرائیل نادیده می‌گیرد، این است که حماس ریشه در آرمان‌ها و ایدئولوژی فلسطینی‌ها دارد؛ به عبارت دیگر حماس، غزه است و غزه، حماس است. حقیقت این است که اسرائیل قادر به نابودی حماس نیست و نمی‌تواند اعضای این جنبش را از بین ببرد.»

نتیجه

آتش‌بس در غزه به منزله انکار خسارت‌های سنگینی که این باریکه طی ۱۵ ماه جنگ متحمل شده، نیست. این جنگ خسارت‌های انسانی، مادی، آموزشی و بهداشتی سنگینی برای باریکه غزه داشته، اما بدون تردید بقای حماس در غزه و استقبال گسترده مردم از رزمندگان این جنبش در روزِ پس از اجرای آتش‌بس مهم‌ترین پیامد سیاسی جنگ است زیرا ثابت می کند همانطور که رهبر انقلاب اسلامی فرمودند: «مقاومت زنده است و زنده می ماند.» این بدان معناست که مقاومت با بمباران و جنگ بی‌سابقه نیز از بین نخواهد رفت. به تعبیر تحلیلگران و نظریه‌پردازان صهیونیست و غربی، حماس صرفاً یک سازمان نیست بلکه یک تفکر است که از بین نخواهد رفت.

سید رضی عمادی؛ پژوهشگر مسائل غرب آسیا