به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ، در ابتدای سال ۲۰۲۵، شایعه‌ای به سرعت در فضای مجازی در حال گردش بود که ادعا می‌کرد یک ویروس جدید چینی به نام «HMPV» در حال گسترش است و به تهدیدی جدی برای سلامتی جهانی تبدیل شده است. این شایعه با اشاره به احتمال همه‌گیری و شبیه بودن این ویروس به کرونا، در عرض مدت کوتاهی نگرانی‌های زیادی را در بین مردم و رسانه‌ها ایجاد کرد. اما به گفته دکتر فرشید رضایی، مدیر دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت، واقعیت این است که این ویروس نه تنها جدید نیست، بلکه به مدت بیش از نیم قرن در حال گردش میان انسان‌ها بوده است و جزو ویروس‌های معمولی عامل بیماری‌های تنفسی است.
حقیقت پشت ویروس چینی HMPV چیست؟
دکتر رضایی اظهار داشت که شایعات درباره ویروس «HMPV» به سرعت در فضای مجازی گسترش یافت و باعث شد بسیاری از افراد، حتی رسانه‌ها، فریب این اطلاعات نادرست را بخورند. شایعات در دنیای مجازی به دلیل سرعت انتقال و قدرت تاثیرگذاری‌شان، می‌توانند به سرعت به یک واقعیت غلط تبدیل شوند. به ویژه با استفاده از تکنیک‌های شایعه‌سازی، این دروغ‌ها می‌توانند به راحتی احساسات عمومی را تحریک کرده و به ترس و نگرانی دامن بزنند.
وی افزود که با ظهور این شایعه، برخی رسانه‌ها به‌طور غیرعمدی وارد بازی شایعه‌سازی شده و بدون بررسی دقیق صحت اطلاعات، به انتشار آن پرداختند. این در حالی است که بسیاری از خبرگزاری‌های رسمی جهان، از جمله سازمان بهداشت جهانی و مقامات چینی، به سرعت اعلام کردند که «HMPV» یک ویروس جدید نیست و فقط یکی از چندین ویروس شناخته‌شده است که از سال‌ها پیش در فصول سرد سال در گردش است.
آغاز سوءتفاهم‌ها از یک گزارش ساده
شایعه‌ها از زمانی شروع شدند که مقامات بهداشتی چین در پایان دسامبر ۲۰۲۴ اعلام کردند که این کشور برای رصد ویروس‌های تنفسی، از جمله «HMPV»، روش‌های جدیدی را به‌کار گرفته است. این اعلامیه، که در واقع یک اطلاع‌رسانی ساده درباره پیشرفت‌های چین در رصد بیماری‌های تنفسی بود، به دلیل سوءبرداشت‌ها و تحریفات موجود در فضای مجازی، به شایعه‌ای بزرگ تبدیل شد. به گفته دکتر رضایی، این سوءبرداشت‌ها باعث شد که بسیاری از مردم و رسانه‌ها تصور کنند که «HMPV» یک ویروس جدید و خطرناک است که از چین به دیگر کشورها گسترش یافته است.
HMPV: یک ویروس شناخته‌شده و قدیمی
در حقیقت، ویروس «HMPV» (Human Metapneumovirus) که به طور معمول باعث بیماری‌های تنفسی مانند سرماخوردگی، برونشیت و سرفه می‌شود، حداقل از ۲۳ سال پیش شناخته شده است. حتی شواهد نشان می‌دهند که این ویروس بیش از نیم قرن است که در بین انسان‌ها در گردش است. این ویروس، مانند بسیاری از ویروس‌های تنفسی دیگر، در فصول پاییز و زمستان به طور طبیعی در بین مردم شیوع می‌یابد، اما هیچ تهدید جدیدی به حساب نمی‌آید.
چرا رصد ویروس‌ها اهمیت دارد؟
چین، مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته، به‌ویژه در زمینه رصد ویروس‌های تنفسی سرمایه‌گذاری کرده است. هدف از این رصدها، شناسایی سریع‌تر بیماری‌های تنفسی و جلوگیری از همه‌گیری‌های گسترده است. دکتر رضایی به این نکته اشاره کرد که کشورهای پیشرفته با استفاده از فناوری‌های نوین، می‌توانند به سرعت میزان شیوع ویروس‌ها را اندازه‌گیری کرده و هشدارهای لازم را صادر کنند. این سیستم‌ها می‌توانند از گسترش بیماری‌های خطرناک مانند آنفلوآنزا و کرونا جلوگیری کرده و جامعه را در برابر تهدیدات بهداشتی محافظت کنند.
تکنیک‌های شایعه‌سازی و تاثیر آن بر باور عمومی
در دنیای مجازی، شایعه‌سازان از تکنیک‌های مختلفی برای پخش اخبار نادرست استفاده می‌کنند. یکی از این تکنیک‌ها، «چهارچوب‌بندی» (Framing) است که در آن، یک موضوع به گونه‌ای خاص به تصویر کشیده می‌شود تا ذهن مخاطب به سوی آن جهت‌گیری خاص سوق یابد. در مورد «HMPV»، شایعه‌سازان از این تکنیک استفاده کردند تا این ویروس را به‌عنوان یک تهدید جدید و مرگبار معرفی کنند و با استفاده از تصاویری از بیمارستان‌های شلوغ و گزارش‌های ساختگی، به این شایعه دامن زدند.
چگونه باید با ویروس‌های تنفسی مقابله کرد؟
در پایان، دکتر رضایی بر اهمیت رعایت بهداشت فردی، مانند استفاده از ماسک، شستن دست‌ها و استراحت در زمان بیماری تأکید کرد. این اقدامات ساده می‌توانند به جلوگیری از شیوع بیماری‌های تنفسی کمک کنند و از ایجاد نگرانی‌های بی‌مورد در میان مردم جلوگیری کنند. همچنین، توجه به اطلاعات دقیق و علمی از منابع معتبر، از جمله سازمان بهداشت جهانی و مقامات بهداشتی، می‌تواند در مقابله با شایعات و اخبار نادرست مؤثر باشد.
در دنیای پر از اطلاعات و شایعات امروز، بسیار مهم است که همگان به دقت و با احتیاط به اخبار و اطلاعات منتشر شده نگاه کنند. ویروس «HMPV» همانند بسیاری از ویروس‌های دیگر عامل سرماخوردگی است و هیچ تهدید جدیدی برای بشریت ندارد. آنچه که باید از این شایعه‌ها آموخت، اهمیت بررسی صحت اطلاعات و جلوگیری از گسترش ترس و نگرانی بی‌مورد است.