ورود دانش بنیان‌ها به رفع چالش ها و کاهش آلودگی هوا
اقتصاد ایران: در هفته ای که گذشت، ورود دانش بنیان‌ها برای کاهش آلودگی هوا، ساخت محصول تحریمی صنعت گاز و پتروشیمی و تولید همزمان برق و آب شیرین بخشی از اخبار مهم علمی و فناوری بود.
به گزارش خبرگزاری اقتصاد ایران ، در هفته گذشته (از ۲۲ دی ماه تا ۲۷ دی ماه) دستاوردهای محققان ایرانی و محصولات دانش بنیان متعددی معرفی و اخبار آن در رسانه‌های مرجع علم و فناوری منتشر شد.
از این پس سرویس دانش و فناوری خبرگزاری اکونیوز در نظر دارد پایان هفته به اختصار به معرفی دوباره دستاوردها و محصولات دانش بنیان ایرانی بپردازد.
محققان ایرانی روشی جدید برای دارورسانی به ریه ارائه کردند
یکی از اخبار هفته به روش جدید پژوهشگران تبریز برای دارورسانی به بافت ریه مربوط می‌شد که در این روش تحقیقاتی از نانوذرات بیوسنتز شده اکسید آهن استفاده شده است. جعفری با مدرک دکتری تخصصی مهندسی شیمی از دانشگاه تبریز درباره این طرح توضیح داد و گفت: این پژوهش دارورسانی استنشاقی به ریه را با استفاده از مدل سه‌بعدی پرینت شده، انجام داده است که طی آن نانوذرات اکسیدآهن با استفاده از ریزجلبک دونالیلا سالینا و آمینو اسید آسپارتیک‌اسید بیوسنتز می‌شوند تا علاوه بر کاهش اثرات سمیت آن، به دلیل وجود برخی مواد زیستی فعال اثرات ضدباکتریایی و ضدسرطانی نیز اعمال کنند.
وی افزود: در این روش، مجموعه دارو و نانوذرات تحت میدان مغناطیسی دقیقاً به محل آسیب‌دیده هدایت و در آنجا متمرکز می‌شوند. شرایط دارورسانی هم در نهایت بهینه می‌شوند تا بهترین اثرپذیری را در درمان بیماری ایجاد کند. از دستاوردهای این پژوهش، در درمان تمامی بیماری‌هایی که دستگاه تنفسی را درگیر می‌کنند می‌توان استفاده کرد.
دانش بنیان‌ها برای کاهش آلودگی هوای اراک دست به کار شدند
با همکاری ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان انرژی و محیط زیست معاونت علمی و نیروگاه شازند، شرکت‌های دانش‌بنیان برای کاهش آلودگی هوای اراک وارد عمل شدند. بر اساس این طرح، کنسرسیومی از شرکت‌های منتخب در فراخوان، در نصب مشعل‌های کم‌آلاینده لوناکس در نیروگاه شازند همکاری خواهند داشت. این همکاری نویدبخش کاهش آلاینده‌های نیروگاه شازند و بهبود کیفیت هوای شهر اراک خواهد بود.
تولید همزمان برق و آب شیرین به کمک یک شرکت دانش‌بنیان
یک شرکت دانش‌بنیان با اتکا به دانش و توان مهندسی بیش از ۷۰۰ نیروی انسانی متخصص، نقش مهمی در تولید محصولات استراتژیک مانند ساخت سیستم‌های نمک‌زدایی و شیرین‌سازی آب ایفا کرده است. محمدرضا قاسمی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان مهندسی و ساخت تجهیزات سپاهان مپنا در این باره توضیح داد و گفت: بزرگترین پلنت تولید هم زمان آب و برق کشور در قشم توسط متخصصان ما طراحی و اجرا شده است که سیستم شیرین سازی آب آن بالغ بر ۱۸۰۰۰ متر مکعب در روز آب تولید می‌کند.
مدیر این شرکت دانش بنیان با اشاره به اینکه این میزان آب تولید شده می‌تواند نیاز روستاهای جزیره قشم را تامین کند، افزود: ضمن اینکه تجهیزات جانبی نیروگاه این پلنت نیز توسط این شرکت تامین شده است. بنابرین این مجموعه با تولید آب شیرین و برق در مناطق کمتربرخوردار می‌تواند دسترسی مردم این مناطق به نیازهای حیاتی و زیرساختی را فراهم کند.
بازسازی مجازی صحنه جرم با فناوری واقعیت مجازی امکان پذیر شد
بازسازی مجازی صحنه جرم با فناوری واقعیت مجازی یکی دیگر از اخباری بود که در هفته گذشته بازتاب خوبی داشت. در این پروژه فناوری، صحنه جرم بر اساس نقشه محل وقوع جرم با نرم افزار طراحی شده در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی و بهره گیری از تصاویر ۳۶۰ درجه مسطح در عرض چند دقیقه به صورت مجازی بازسازی می‌شود.
این پروژه از دو بخش تشکیل شده است که در بخش اول عکسبرداری از صحنه جرم انجام می‌شود و در بخش دوم صحنه جرم بر اساس نقشه محل وقوع جرم به کمک نرم افزار طراحی شده در مرکز تحقیقات پزشکی قانونی بازسازی می‌شود. برای بازسازی مجازی صحنه جرم و نمایش آن از ابزارهای دوربین ۳۶۰ درجه و پایه نگهدارنده آن هدست واقعیت مجازی و کامپیوتر استفاده می‌شود که مراحل بازسازی صحنه جرم با بهره‌گیری از این ابزارها به ترتیب به صورت زیر است؛ ۱- عکسبرداری از محل وقوع جرم با دوربین ۳۶۰ درجه کروی انجام می‌شود و ۲- تصاویر ۳۶۰ درجه کروی ثبت شده از صحنه جرم با بهره‌گیری از نرم افزارهای ویرایشگر به تصویر ۳۶۰ درجه مسطح تبدیل می‌شوند.
بومی‌سازی یک محصول تحریمی توسط دانش بنیان‌ها / مبدل‌های حرارتی کلدباکس بومی سازی شد
یک شرکت دانش‌بنیان در قالب یک طرح تولید بار اول موفق به بومی‌سازی پیچیده‌ترین کلدباکس‌های صنایع گاز و پتروشیمی و پالایشگاهی شده است که از کاربردهای مهم این تجهیز می‌توان به واحدهای NGL، LNG، بازیابی اتان در پالایشگاه‌های گاز، واحدهای اتیلن و آمونیاک در پتروشیمی‌ها و واحدهای ASU و … در یوتیلیتی‌ها، صنایع فولادی و معدنی اشاره کرد.
بیشترین کاربرد این نوع مبدل حرارتی که نسل نوینی از فناوری انتقال حرارت در سرویس‌های کرایوژنیک (Cryogenic - زمزاییک) هستند در واحدهای پالایشگاهی، پتروشیمی و صنعتی نظیر واحدهای استحصال اتان (C2+ Recovery)، تولید گاز مایع (LNG / NGL)، صنایع مس و فولاد، صنایع هوایی و تولید پرنده، صنایع ساخت خودروهای سنگین و قطارهای فوق سریع و … است. از این رو، به عنوان یکی از پیچیده‌ترین و کلیدی‌ترین تجهیزات پالایشگاه‌های گازی جدید و معروف به قلب واحد فرآیندی به شمار می‌آید که بنا به تصریح قطعنامه‌های اروپایی صادرات آن در کنار کلدباکس به ایران ممنوع شده است.
طراحی سریع و کم‌هزینه تراشه‌های سفارشی برای دستگاه‌های اینترنت اشیا
در خبر دیگری که دانشگاه تهران آن را اعلام کرد این بود که محققان این دانشگاه امکان طراحی سریع و کم‌هزینه تراشه‌های سفارشی برای دستگاه‌های اینترنت اشیا را فراهم کردند؛ این فناوری سرعت پردازش مدل‌های هوش مصنوعی را افزایش می‌دهد.
مصطفی ارسالی صالحی نسب سرپرست این پروژه، شتاب‌دهی به پردازش داده‌ها، امکان پیش‌بینی دقیق رفتار سیستم‌ها، ارتقای امنیت اطلاعات و افزایش استقلال دستگاه‌های هوشمند را از ویژگی‌های کلیدی این محصول خواند و اظهار کرد: این فناوری که اکنون در سطح TRL۴ قرار دارد و آزمایش‌های اولیه آن با موفقیت به پایان رسیده است، در شاخص‌هایی نظیر دقت، سرعت و مصرف انرژی، پیشرفت‌های قابل توجهی را نشان داده است. پلتفرم نرم‌افزاری ما، راهکاری نوین برای ساخت تراشه‌های سفارشی است که امکان اجرای سریع و کم‌مصرف مدل‌های یادگیری عمیق را در دستگاه‌های هوشمند فراهم می‌کند.
قرص کلسیم نانویی برای پیشگیری از پوکی استخوان تولید شد
یکی دیگر از اخبار هفته مربوط به حوزه فناوری نانو بود. بر هیمن اساس یک شرکت دانش بنیان موفق به تولید قرص مکمل کلسیم و عرضه آن به بازار شده که برای پیشگیری از پوکی استخوان در میانسالی و کهنسالی مناسب است. این مکمل نانویی که به صورت روزانه قابل مصرف است، به حفظ سلامت و استحکام استخوان‌ها و دندان‌ها در بزرگسالان کمک شایانی می‌کند.
کاهش اختلالات شبکه برق با پوشش‌های نانویی
طراحی و تولید پوشش‌های نانویی موسوم به RTV توسط یکی از شرکت‌های دانش بنیان، خبری بود که در هفته گذشته در رسانه‌ها منتشر شد. این پوشش‌ها به پایداری شبکه برق کمک شایانی کرده است. این پوشش‌ها به عنوان پوشش آبگریز خود تمیز شونده و ضدآلودگی روی تجهیزات این صنعت اعمال می‌شوند. مشکلی که این صنعت با آن روبرو است گرد و غباری است که روی مقره‌ها و تجهیزات انتقال برق می‌نشیند. این مسائل به ویژه در مناطق جنوبی کشور موجب قطع برق شده که یکی از دلایل آن رطوبت بالا به همراه گرمای هوا است. این پوشش‌های نانویی از بروز چنین حوادثی جلوگیری می‌کنند.
حمید حسین‌زاده، کارشناس فنی شرکت منیران نیرو صنعت گفت: این محصول به صورت پاششی روی قطعه‌های سرامیکی و شیشه‌ای مورد نظر اسپری شده و در دمای محیط خشک می‌شود. در واقع این محصول بدون نیاز به کوره و حرارت آماده می‌شود. شرکت‌های برق منطقه‌ای، پتروشیمی‌ها، کارخانه‌های فولاد و سیمان و شرکت‌هایی که با مشکل ریزگرد مواجه هستند، مصرف‌کننده این فناوری هستند.
تولید آنزیم نوترکیب مؤثر در تصفیه آب‌های آلوده
در قالب یک رساله دکتری، تولید آنزیم نوترکیب و تاثیرات آن در تصفیه آب‌های آلوده مورد بررسی قرار گرفته است. «ساب کلونینگ، بیان و تخلیص آنزیم تری آسیل گلیسرول لیپاز سرمادوست از باکتری Psychrobacter sp. C۱۸ و تثبیت آن بر روی نانوصفحات آمینوگرافن و سلولز» عنوان این رساله دکتری نام دارد و براساس نتایج این پروژه، این آنزیم نوترکیب می‌تواند در صنایع آنزیمی همچون صنایع غذایی و طعم‌دهنده‌ها، بیودیزل و تصفیه زیستی آب‌های آلوده کاربرد گسترده‌ای داشته باشد که نتیجه این امر کاهش هزینه‌های تولید، توسعه تکنولوژی و توسعه محصول و ارتباط تنگاتنگ صنعت و دانشگاه است.
راهکار پژوهشگران دانشگاه تهران برای بهبود عملکرد باتری‌های لیتیوم-یونی
پژوهشگران دانشکدگان فنی دانشگاه تهران در مطالعه‌ای برای اولین بار روشی نوین برای بهبود عملکرد باتری‌های ساختاری لیتیوم-یونی ارائه کردند. نشان می‌دهد که استفاده از موادی از جمله بایندر پلی‌یورتان (Polyurethane) و جمع‌کننده‌های جریان فیبر کربنی در الکترودهای LiFePO₄ باتری‌های لیتیوم-یونی، می‌تواند به ظرفیت ذخیره‌سازی انرژی، پایداری چرخه‌ای و کارایی کلی این باتری‌ها کمک کند.
دکتر حقیقی یزدی و سرپرست گروه تحقیقاتی درباره کارایی باتری‌های لیتیوم-یونی در این باره گفت: آزمایش‌های انجام شده در این پژوهش نشان داده‌اند که استفاده از بایندرهای PU و PVDF-HFP-g-PSSA و جمع‌کننده‌های جریان فیبر کربنی، ظرفیت ذخیره‌سازی انرژی و تعداد چرخه‌های شارژ و دشارژ باتری را به طور قابل‌توجهی بهبود می‌بخشد. این ترکیب نوین همچنین باعث افزایش طول عمر باتری و بهبود پایداری مکانیکی آن در ابعاد ماکرو و میکرو می‌شود. افزون بر این، استفاده از این مواد در باتری لیتیوم-یونی، هزینه‌های تولید این باتری را نیز کاهش می‌دهد.
وی افزود: این یافته‌ها می‌توانند در ساخت تجهیزات مختلفی از جمله خودروی الکتریکی، هواپیما، ماهواره، سامانه ذخیره‌سازی انرژی در مقیاس بزرگ و ابزارهای الکترونیکی پیشرفته مورد استفاده قرار گیرند. کاهش وزن باتری، افزایش کارایی و بهبود پایداری چرخه‌ای از جمله مزایای کلیدی این دستاوردها محسوب می‌شوند.
افزایش میانگین تولید پنبه در اراضی شور کشور توسط دانش‌بنیان‌ها
همچنین یک شرکت دانش بنیان موفق به تولید بذر پوشش‌دار پنبه شده است که با قیمت یک سوم مشابه وارداتی آن در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد و این مهم سبب بی‌نیازی کشور از واردات بذر پنبه شده است.
محسن فتحی، مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان به‌فراوران بذر و الیاف پنبه در این باره توضیح داد و گفت: بذر اصلاح شده پنبه که توسط این شرکت تولید شده، میزان محصول بیشتری به کشاورزان می‌دهد به طوری که چشم انداز ما برای آینده، افزایش میانگین تولید پنبه به بالای ۴ تن در هر هکتار است تا از این طریق کشور را از واردات الیاف پنبه بی‌نیاز کنیم. این محصول با قیمت یک سوم مشابه وارداتی آن در اختیار کشاورزان و بهره برداران قرار می‌گیرد و این مهم سبب بی‌نیازی کشور از واردات بذر پنبه نیز خواهد شد.
لباس هوشمند آتش‌نشانی طراحی شد / تعبیه سنسور موقعیت یاب و ضربان قلب در لباس
یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی با بیش از ۲۰ سال سابقه فعالیت در زمینه تولید و نمایندگی تجهیزات آتش‌نشانی و امداد و نجات توانسته با طراحی لباس هوشمند آتش‌نشانی، مخاطرات احتمالی آتش‌نشان‌ها را به طرز چشمگیری کاهش دهد و امدادرسانی را تسریع و تسهیل کند.
مدیرعامل شرکت ایمن سپهر آداک درباره این لباس توضیح داد و گفت: برخی از آتش‌نشانان، به مشکلاتی از جمله، از حال رفتن خود در هنگام ماموریت به دلیل ایجاد گرمای بیش از حد لباس‌ها که منجر به تعریق و بخار زیاد می‌شود اشاره کردند که این اتفاق موجب گم شدن و حتی مرگ آتش‌نشانان در مکان حادثه می‌شود. به همین دلیل به این فکر کردیم که با قرار دادن سنسور دما و رطوبت در داخل لباس آتش‌نشان، از این اتفاق جلوگیری کنیم و همزمان با عبور کردن بدن آتش‌نشان از حد نرمال دما و رطوبت این سنسور هشدار می‌دهد و موجب توجه آتش‌نشان به صورت دیداری و شنیداری می‌شود. در چنین شرایطی معاون عملیات، داده را دریافت می‌کند و از وضعیت سلامت آتش‌نشان مطلع می‌شود.
وی افزود: موضوع دیگر همراهی دستگاه تنفس با آتش‌نشان است که همین موضوع باعث غفلت آتش‌نشان از نشت گازهای سمی و خطرناک اطرافش می‌شود که بارها منجر به سوختن آتش‌نشان با الکل یا گازهای قابل اشتعال می‌شود. بر همین اساس سنسورهای شناخت گازهای خطرناک و سمی و نیز سنسورهای دیگری چون سنسور موقعیت‌یابی و ارزیابی حرکت‌های آتش‌نشان، سنسورهای ضربان قلب و سقوط آزاد را تعبیه کردیم که وارد برد شده و داخل لباس جاسازی می‌شود.