به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، با گسترش شبکه‌های اجتماعی و برنامه‌های دوستیابی، برخی از جوانان ممکن است به روابط سطحی و ناپایدار روی بیاورند، درواقع این دسته از جوانان به جای ایجاد ارتباطات عمیق، تنها به‌دنبال سرگرمی هستند. در بسیاری از موارد، جوانان به دلیل عدم‌شناخت کافی از یکدیگر، تصمیمات عجولانه‌ای می‌گیرند که می‌تواند به شکست‌های عاطفی و اجتماعی منجر شود.
هرچند ازدواج سنتی در ایران هنوز هم به عنوان یک نهاد مهم اجتماعی شناخته می‌شود، اما با تغییرات فرهنگی و اجتماعی، نیاز به بازنگری و تطابق با شرایط جدید احساس می‌شود. ترویج آگاهی و آموزش در زمینه روابط و ازدواج می‌تواند به بهبود این فرآیند کمک کند.
ازدواج‌های سنتی معمولا نرخ طلاق کمتری دارند
آخرین مطالعات و آمارها درخصوص تأثیر نحوه آشنایی بر دوام ازدواج‌ها نشان می‌دهد، روش‌های مختلف آشنایی می‌توانند تأثیرات متفاوتی بر کیفیت و دوام روابط زناشویی داشته باشند. طبق این تحقیقات، ازدواج‌هایی که از طریق دوستان یا خانواده شکل می‌گیرند، معمولا دارای نرخ طلاق کمتری هستند. این نوع آشنایی‌ها به دلیل حمایت اجتماعی و شناخت بهتر از یکدیگر، می‌توانند به موفقیت بیشتری منجر شوند.
ازدواج‌های سنتی معمولا با ازدواج در سنین پایین‌تر همراه هستند. در این نوع ازدواج‌ها، ممکن است، افراد در سنین ١٨ تا ٢٥ سالگی ازدواج کنند و این موضوع می‌تواند بر پایداری رابطه تأثیر بگذارد. مصطفی آب‌روشن، جامعه‌شناس به «شهروند» می‌گوید: «ازدواج یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی هر انسانی است بر این اساس چگونگی آشنایی قبل از ازدواج می‌تواند نقش مهمی در موفقیت یا شکست در ازدواج داشته باشد.»
بنابرنظر این جامعه‌شناس یکی از رایج‌ترین روش‌ها برای آشنایی در جامعه ایران، معرفی از طریق اقوام و آشنایان است. در بسیاری از فرهنگ‌ها نقش خانواده در پیدا کردن همسر مناسب از اهمیت بسزایی برخوردار است. آب‌روشن ادامه می‌دهد: «خانواده و آشنایان می‌توانند از طریق مشاوره و ارائه پیشنهاد به جوانان به آنان در انتخاب همسر شایسته کمک کنند.»او اظهار می‌کند: «در محیط‌های دانشگاهی نیز دختر و پسر می‌توانند با یکدیگر آشنا شوند و روابط دوستانه‌ای برقرار کنند.» این جامعه‌شناس معتقد است آشنایی در محیط‌های آموزشی می‌تواند به شناخت بیشتر و عمیق‌تر منجر شود.
شیوه‌های آشنایی متداول، فرهنگی تقلیدی هستند
براساس مطالعات جامعه‌شناختی بسیاری از زوج‌هایی که از طریق ازدواج‌های سنتی به‌هم می‌رسند، ممکن است از نظر شناخت یکدیگر با چالش‌هایی مواجه شوند. درواقع باید گفت تغییرات اجتماعی و فرهنگی در ایران می‌تواند بر موفقیت ازدواج‌های سنتی تأثیر بگذارد. جوانان ممکن است به‌دنبال آزادی‌های بیشتری باشند و این موضوع می‌تواند به کاهش تمایل به ازدواج‌های سنتی منجر شود.
بنابر گفته‌های آب‌روشن یکی دیگر از شرایطی که ناخواسته فرصت‌های آشنایی را رقم می‌زند، شرکت در مراسم‌های مختلف مانند عروسی، جشن‌ها و مناسبت‌های فرهنگی است. این جامعه‌شناس بیان می‌کند: «این آشنایی‌ها معمولاً به صورت غیررسمی و در محیط‌های دوستانه صورت می‌گیرد. البته پیوستن به گروه‌های ورزشی، هنری یا داوطلبانه فرصت مناسبی است تا جوانان با افرادی که دارای علایق مشترکی هستند، آشنا شوند. لازم به ذکر است که این نوع آشنایی‌ها عموماً بر پایه همکاری و تعامل شکل می‌گیرد.»
او عنوان می‌کند:«با پیشرفت تکنولوژی، بسیاری از افراد از طریق شبکه‌های اجتماعی و سایت‌های همسریابی به دنبال زوج مناسب خود هستند. این روش می‌تواند به شناخت افراد بیشتری کمک کند، اما به‌نظر می‌رسد این روش نیاز به دقت و احتیاط دارد، زیرا در دنیای مجازی، برخی افراد ممکن است با هویت‌های جعلی خود را معرفی کنند. این مساله می‌تواند به ایجاد اعتماد کاذب و روابط آسیب‌زا منجر شود.»
به دلیل تغییرات اجتماعی و فرهنگی جوان‌ترها به‌دنبال ازدواج‌هایی با معیارهای متفاوت هستند
تغییرات اجتماعی و فرهنگی در ایران سبب شده، نسل جوان‌تر به‌دنبال ازدواج‌های مدرن‌تر با معیارهای متفاوت باشد. این تغییرات می‌تواند بر موفقیت ازدواج‌های سنتی نیز تأثیر بگذارد. آب‌روشن با اشاره به اینکه متاسفانه بخش بزرگی از جوانان امروزی به دنبال روابط سطحی و بی‌تعهد هستند، می‌گوید: «این نوع روابط می‌تواند به ایجاد احساسات منفی و آسیب‌های روحی منجر شود و شناخت واقعی از فرد مقابل را سخت کند.» او ادامه می‌دهد: «بر این اساس این دسته از جوانان ممکن است در مکان‌های غیرمناسب مانند خیابان یا مهمانی‌های مختلط به دنبال آشنایی باشند.
این محیط‌ها معمولاً نمی‌توانند پایه‌های مستحکمی برای یک رابطه پایدار ایجاد کنند و عموماً خطرات اجتماعی و اخلاقی به همراه خواهد داشت.»
بنابر گفته‌های این جامعه‌شناس گاهی مشاهده می‌کنیم، جوانان تحت‌تاثیر فشار دوستان یا همسالان خود با فردی آشنا می‌شوند، بدون اینکه شخصاً شناخت کافی از فرد و خانواده او داشته باشند. او اظهار می‌کند:«این نوع آشنایی عموماً به رابطه‌های نامناسب و موقتی منجر می‌شوند.»
روش‌های متعارف، روابط سالم و پایدار ایجاد می‌کنند
آب‌روشن با اشاره به اینکه آشنایی دختر و پسر برای ازدواج نیازمند دقت، زمان و شناخت کافی از یکدیگر است، می‌گوید: «استفاده از روش‌های متعارف می‌تواند به ایجاد روابط سالم و پایدار کمک کند، در حالی که روش‌های غیرمتعارف و آسیب‌زا ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشند.» او عنوان می‌کند:«انتخاب درست روش آشنایی می‌تواند تأثیر زیادی بر کیفیت و موفقیت زندگی زناشویی افراد داشته باشد.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا تنها خوب بودن شریک زندگی کافیست یا وضعیت اجتماعی و فرهنگی خانواده را هم باید مدنظر قرار داد؟ اظهار می‌کند:«باید متذکر شوم که خوب بودن فرد و خانواده هر دو مهم است زیرا مبنای ازدواج در ایران همبستگی دو خانواده است. فردی که ویژگی‌های مثبت شخصیتی دارد، می‌تواند یک شریک مناسب باشد، اما پشتیبانی و زمینه خانوادگی او نیز می‌تواند به تقویت و تثبیت رابطه کمک کند یا بر عکس ارتباط زوجین را دچار اختلال جدی کند، بنابراین در انتخاب همسر، بهتر است فرد و وضعیت خانواده او همزمان مورد بررسی قرار گیرد.»
شیوه‌های آشنایی متداول یک فرهنگ وارداتی است
در این زمینه امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس هم به «شهروند» می‌گوید: «در موضوع طلاق، هفده عامل تاثیرگذار هستند. درواقع در کنار بیکاری، عدم‌تناسب فرهنگی، فاصله سنی و.... آشنایی‌های نامتعارف هم دیده می‌شود.» بنابرنظر قرایی‌مقدم فاکتور آشنایی‌های نامتعارف در دهه‌های اخیر تاثیرگذاری بیشتری داشته است.
بنابرنظر این جامعه‌شناس، ارتباطات ناسالم و آشنایی‌های نامتعارف عواقب و آسیب‌هایی هم در بعد فردی و هم اجتماعی دارد. او ادامه می‌دهد: «در آشنایی‌های نامتعارف جوانان -چه پسر و چه دختر- فریب ظواهر را می‌خورند و زمانی که این روابط منجر به ازدواج می‌شوند تازه با واقعیت‌ها روبه‌رو می‌شوند که این شروع مشکلات است.»
او عنوان می‌کند: «از گذشته‌های دور مهیا کردن شرایط ازدواج جوانان به‌عهده بزرگ‌ترها بود. در گذشته در هر محله‌ای، زنانی بودند که برای هر دختر و پسری با توجه به فرهنگ خانواده و سطح اقتصادی‌شان افرادی را برای ازدواج معرفی می‌کردند. اما در دهه‌های اخیر شاهدیم که برخی از جوانان برای ازدواج حتی با خانواده نیز مشورت نمی‌کنند و با عدم‌شناخت و تنها با تکیه بر ظواهر امر بزرگ‌ترین تصمیم زندگی‌شان را می‌گیرند.»
قرایی‌مقدم این شیوه برخورد برخی از جوانان در ازدواج را فرهنگی وارداتی دانسته و اظهار می‌کند: «شیوه‌های آشنایی متداولی که برخی از آنها در فضاهای مجازی رقم می‌خورند و مشخص نیست چه نتیجه‌ای خواهند داشت، یک فرهنگ تقلیدی هستند و هیچ سنخیتی با عرف، شرع و فرهنگ ایرانی ندارند.»
جوانان بیشتر به‌دنبال آزادی‌های فردی و تجربه‌های جدید هستند.این جامعه‌شناس بیان می‌کند: «به تناسب همین تغییرات بسیاری از جوانان به دلیل تحصیلات بالاتر و شرایط اقتصادی نامناسب، تمایل دارند که سن ازدواج را افزایش دهند.» او افزایش تعداد ازدواج‌های غیررسمی و روابط پیش از ازدواج را به عنوان یک روند جدید در جامعه ایرانی عنوان می‌کند و می‌گوید: «متاسفانه با گذشت زمان دیدگاه‌ها نسبت به ازدواج و روابط تغییر کرده است.
جوانان بیشتر به‌دنبال آزادی‌های فردی و تجربه‌های جدید هستند. البته شاید هزینه‌های بالای ازدواج رسمی و مشکلات اقتصادی هم یکی از عواملی باشد که جوانان را به سمت روابط غیررسمی سوق می‌دهد. در مجموع باید گفت همه این عوامل نشان‌دهنده تغییرات عمیق در نگرش‌ها و رفتارهای جوانان ایرانی نسبت به ازدواج است.»
آشنایی دختر و پسر از نگاه اسلام
با توجه به اهمیت ازدواج و نقش آن در سرنوشت انسان، اسلام زوجین را به بصیرت و شناخت دقیق فرا خوانده است. هرگز اسلام راضی نیست که دختر و پسر بی‌گدار به آب بزنند و چشم بسته عمل کنند. دو نفری که می‌خواهند یک عمر با هم زندگی کنند، باید پیش از ازدواج کاملاً یکدیگر را ببینند و با هم صحبت کنند و با شناختی جامع و کافی تصمیم بگیرند.
در روایات معصومین هم به این مساله مهم توجه شده است . به عنوان مثال شخصی در زمان پیامبر (صلی الله علیه واله وسلم) زنی را خواستگاری کرد اما گویا او را خوب ندیده بود. حضرت فرمود: اگر او را دیده بودی، امید سازش و تفاهم بیشتر و زندگی‌تان با دوام‌تر بود». (وسائل الشیعه، ج١٤، ص٦١) امام صادق (علیه السلام) هم فرموده‌اند: «اگر کسی قصد سوءاستفاده نداشته باشد، می‌تواند به گیسوان و زیبایی‌های (ظاهری) زن نگاه کند». (وسائل الشیعه، ج١٦، ص ٦٠)