به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،این تیترهای تکراری و رنگارنگ از وضعیت هوا که سالهاست چشم‌مان به خواندن آنها عادت کرده، همان مشتی است که ازخروارها آلاینده درکلانشهرها وقانون برزمین مانده هوای پاک درکشور خبرمی‌دهد.آلاینده‌هایی که خیلی وقت است به جان مردم افتاده‌اند و نفس‌شان را می‌گیرد. براساس آمار وزارت بهداشت، سالانه حدود ۴۵ هزار نفر در کشور به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند که از این میزان ۹۰۰۰ مرگ مربوط به ساکنان پایتخت است! این یعنی در حال حاضر حدود ۱۳.۹درصد از مرگ‌های طبیعی در ایران به دلیل وجود مسأله‌ای است که به‌خاطر سوءمدیریت برخی دستگاه‌ها و مسئولان شش سال است اجرای قانون مربوط به آن به حال خود رها شده و علاوه بر ده‌ها هزار جانی که می‌گیرد، سالانه ۱۱.۲میلیارد دلار خسارت هم به کشور وارد می‌کند.
سالهاست تهران و سایر کلانشهرها با بحران آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند اما در عمل راه‌حلی جز تعطیلی مدارس و ادارات و چند توصیه و هشدار به سالمندان و کودکان نمی‌بینیم! سال ۹۶ بود که قانون جامعی در زمینه آلودگی هوا به‌عنوان قانون هوای پاک به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و ۲۳ دستگاه مکلف به اجرای آن شدند.
قانونی که با توجه به آمار مرگ و میرهای ناشی از آلودگی هوا در کشور و خسارات ناشی از آن هیچ ابهام و شکی در لازم‌الاجرا بودن آن باقی نمی‌گذاشت، با این وجود حالا پس از گذشت ۷ سال از تصویب و ابلاغ این قانون، سمیه رفیعی، رئیس کمیته محیط‌زیست کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید که فقط ۱۲ درصد احکام این قانون اجرایی شده است.
همچنین بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور از ۲۲۸ حکم مندرج در قانون هوای پاک فقط ۲۸ حکم اجرا شده، ۱۳۸ حکم ناقص اجرا شده و ۶۲ حکم نیز اصلا اجرا نشده است! به گفته رفیعی نگاهی به وضعیت اجرای این قانون نشان می‌دهد قانون هوای پاک در دولت عملا به اشکال مختلف زده شده و تصویب مصوبات و آیین‌نامه‌های مغایر قانون و ارائه مهلت‌های گوناگون به دستگاه‌های اجرایی برای انجام وظایف مصرح قانونی خود موجب شده عملا قانون هوای پاک به قانون بی‌خاصیتی تبدیل شود.
خسارت ۱۱.۲میلیارد دلاری آلودگی هوا
محمد درویش، پژوهشگر محیط‌زیست و عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع ایران در گفت‌وگو با جام‌جم در این‌باره می‌گوید: پیش از تصویب قانون هوای پاک، مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد کشور از محل خسارت‌های ناشی از آلودگی هوا ۱۱.۲میلیارد دلار در سال خسارت می‌بیند.
یعنی ما هرسال باید تقریبا یک سوم درآمدهای ناشی از صادرات نفت را برای جبران خسارت آلودگی هوا بپردازیم! وی می‌افزاید: پس از انتشار این گزارش، قانون هوای پاک تصویب و ۱۴ وزارتخانه و دستگاه درگیر اجرای این قانون شدند و برای اولین بار مشخص شد هر دستگاه به‌طور مستقل چه وظیفه‌ای در راستای حل این مسأله دارد.
مثلاسازمان حفاظت ازمحیط‌زیست هم وظیفه نظارتی برحسن اجرای این قانون دارد وهم باید بخش‌هایی از این قانون مثل حد مجاز آلایندگی و سن فرسودگی خودروها را تعیین کند. یا دستگاه‌های دیگر وزارت نیرو باید ۳۰ درصد سرمایه‌گذاری‌های خود را به حوزه انرژی‌های نو و تجدیدپذیر اختصاص دهد و به همین ترتیب وظایف سایر دستگاه‌ها مثل موسسه استاندارد، وزارت صمت، سازمان صداوسیما و... مشخص شد.
عزم جدی حاکمیت و ضعف اجرایی مسئولان!
با این‌که ارگان‌های متعدد هفت سال است در بحث آلودگی هوا قبول مسئولیت کرده‌اند و هرسال برای جلوگیری از افزایش این بحران، بودجه‌ای هم برای هر یک از این سازمان‌ها در نظر گرفته می‌شود اما در تحقق برنامه هوای پاک اتفاق مثبتی رخ نداد و سازمان‌های دخیل در اجرای این طرح از دولت و مردم نمره قبولی نگرفتند.
درویش در این‌باره می‌گوید: با بررسی فراکسیون محیط‌زیست مجلس، همه ۱۴ دستگاه مکلف شده در اجرای این قانون، ترک فعل کرده‌اند و این مسأله منجر به صدور چند حکم شد؛ به طوری که برای اولین بار دو نفر از مقامات ارشد کشور به همین دلیل ۳ سال انفصال از خدمت گرفتند. این نشان می‌دهد حاکمیت برای اجرای این قانون عزم جدی دارد.
بنابراین باید این مطالبه وجود داشته باشد. این‌که سازمان منابع طبیعی بگوید ما نتوانستیم ۳۰۰ هزار درخت بکاریم چون تحریم هستیم یا مثلا سازمان محیط‌زیست بگوید ما نتوانستیم حد آلایندگی و سن فرسودگی خودروها را به دلیل وجود تحریم، تعیین کنیم واقعا فرافکنی است و ربطی به تحریم ندارد. وی ادامه می‌دهد: در طول شش سال تصویب این قانون تعداد روزهای هوای پاک و روزهایی که شاخص آلودگی هوا زیر ۱۰۰ باشد بسیار کمتر شده و این نشان می‌دهد ما در کلانشهرها با مدیرانی مواجهیم که عملا اجرای این قانون را هنوز هم جزو اولویت‌های خود به حساب نمی‌آورند.
آلودگی و جنین‌هایی که پیش از تولد جان می‌دهند
این فعال محیط‌زیست یکی از تبعات آلودگی هوا را افزایش نرخ مرگ و میر در کشور می‌داند و بیان می‌کند: سال گذشته وزارت بهداشت با انتشار آماری برای اولین بار اعلام کرد نرخ تلفات آلودگی هوا نه ۲ تا ۳ هزار نفر در سال که سالانه ۷۰۰۰ نفر در تهران بر اثر آلودگی هوا می‌میرند. بعد از انتشار این خبر سایر دستگاه‌ها نیز جسارت پیدا کردند و با اعلام آمارهای مختلف این نرخ به ۹۰۰۰ نفر در سال رسید! علاوه بر مرگ و میر بزرگسالان، سالانه ۸ درصد مرده‌زایی جنین هم متاثر از این مسأله است.
جولان موتورسیکلت‌های فرسوده بر آلوده‌تر کردن هوا!
طبق برآوردکارشناسان ونهادهای رسمی،بیش از۱۰درصد آلودگی هوای شهرتهران ناشی ازموتورسیکلت‌های فرسوده و کاربراتوری است که هر کدام از آنها حدود۱۲برابر یک خودروی یورو ۴ آلایندگی ایجاد می‌کنند. درهمین راستا،روز گذشته سردار سیدتیمور حسینی، جانشین رئیس پلیس راهور فراجا اعلام کرد: حدود ۱۲میلیون دستگاه موتورسیکلت در کشور تردد می‌کنند که از این تعداد تنها کمتر از ۱۰ درصد در لیست فرسوده قرار نمی‌گیرند و با وجود تعیین حداکثر ۱۲سال سن مفید برای این وسایل نقلیه، سن برخی از موتورسیکلت‌ها حتی از ۳۰سال هم عبورکرده است.
به گفته سردار حسینی، لازم است نهادهای متولی علاوه بر تعیین الزامات قانونی برای تعویض موتورسیکلت فرسوده،مشوق‌هایی نیز جهت خریدوسیله نقلیه جدیدفراهم کنند تاعلاوه بر استانداردسازی این وسایل نقلیه، شاهد مالکیت مشخص آنها نیز باشیم چراکه نوسازی موتورسیکلت‌ها و خروج دستگاه‌های فرسوده موضوعی فرادستگاهی است.