تنظیمات
تصویر
مشخصات خبر
اندازه فونت :
چاپ خبر
شاخه : فناوری
لینک : econews.ir/5x3778698
شناسه : 3778698
تاریخ :
دستگاه الماس‌ساز به قیمت ۲۰۰ هزار دلار در علی بابا فروخته می‌شود اقتصاد ایران: با عرضه‌ی دستگاه های سازنده الماس، تولید الماس ارزان‌تر از همیشه شده و مشکل عجیب فراوانی الماس را به‌وجود آورده است.

ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

در عصری که می‌توانید تقریبا هر چیزی را به صورت آنلاین خریداری کنید، شاید عجیب نباشد که بتوانید دستگاه تولید الماس را به قیمت ۲۰۰ هزار دلار از فروشگاه آنلاین علی بابا چین خریداری کنید. دسترسی به دستگاه‌های سازنده الماس نشانگر روند مداومی به سوی عمومی‌شدن تولید الماس و  فرایندی است که از چند دهه پیش شروع شده و همچنان ادامه دارد.

تاریخچه الماس‌های ساخته‌شده در آزمایشگاه حداقل به نیم‌قرن پیش برمی‌گردد. جاوید لاکا، دانشجوی فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد در مقاله جامعی که در مجله‌ی Works in Progress منتشر شده، به موضوع الماس‌های ساخته‌شده در آزمایشگاه می‌پردازد و می‌نویسد نخستین تولید موفق الماس در آزمایشگاه به دهه ۱۹۵۰ برمی‌گردد.

هوارد تریسی‌هال، شیمیدان در شرکت جنرال الکتریک نخستین الماس آزمایشگاهی را با استفاده از فرایند فشار و دمای بالا (HPHT) ایجاد کرد. از آن زمان، فناوری تولید الماس به‌طور قابل‌توجهی پیشرفت کرده است. امروزه دو روش اصلی برای تولید الماس در آزمایشگاه وجود دارد: فشار و حرارت بسیار بالا (HPHT) و انباشت به روش تبخیر شیمیایی (CVD).

درحال‌حاضر هر دو نوع دستگاه در علی بابا عرضه می‌شوند. قیمت‌ها از حدود ۲۰۰ هزار دلار شروع می‌‌شود و به دستگاه‌های گران‌تر ازجمله یک نمونه دستگاه CVD با قیمت حدود ۴۵۰ هزار دلار می‌رسد.

دستگاه های سازنده الماس در کارخانه چین
تصویری از کارخانه مملو از دستگاه‌های ساخت الماس مصنوعی نوع HPHT شرکت هنان هوآنگه ویرلویند چین.

ساخت الماس مصنوعی عملیات ساده‌ای نیست

درحالی‌که ایده خرید دستگاه الماس‌ساز از فروشگاه علی بابا ممکن است جذاب به‌نظر برسد، راه‌اندازی این دستگاه‌ها ساده نیست و نیاز به تخصص و منابع دیگری نیز دارد.

برای پرس HPHT به منبع مطمئنی از گرافیت با کیفیت بالا، کاتالیزورهای فلزی مانند آهن یا کبالت و سیستم‌های دقیق کنترل دما و فشار نیاز خواهید داشت. دستگاه‌های CVD به تامین مداوم گازهای متان و هیدروژن و همچنین توانایی تولید و کنترل ریزموج‌ها یا فیلامان‌های داغ نیاز دارد. هر دو روش برای آغاز فرایند رشد الماس نیازمند بلورهای دانه‌ای الماس هستند.

راه‌اندازی دستگاه‌های سازنده الماس ساده نیست و به تخصص و منابع دیگری نیز دارد

علاوه بر‌ مواردی که اشاره شد، برای تولید الماس مصنوعی، به دانش تخصصی برای مدیریت پارامترهای رشد، کنترل مواد بالقوه خطرناک و ایمنی تجهیزات با فشار بالا و فرآوری الماس‌های خام حاصل نیاز خواهید داشت. دستگاه‌ها همچنین مقادیر قابل‌توجهی انرژی مصرف می‌کنند و باید تعمیر و نگهداری شوند. این عوامل موجب می‌شود فرایند تحت قوانین سختگیرانه‌ای قرار گیرد که فراتر از دامنه این مقاله است.

خلاصه اینکه، گرچه دستگاه‌های سازنده الماس اکنون از همیشه بیشتر دردسترس هستند، تبدیل آن‌ها به عملیات تولید الماس پربازده، همچنان به سرمایه‌گذاری بالا برای خرید تجهیزات، مواد، تخصص و اقدامات ایمنی نیاز دارد.

اشباع بازار الماس

جان نیگل که در دهه ۱۹۸۰ الگوریتم نیگل را برای بهبود بازده شبکه‌های TCP/IP ارائه داد، اظهار نظری عالی در پاسخ به مقاله لاکا ارسال کرد که شامل اطلاعات جالبی درمورد الماس‌ها است.

شرکت دِبیرز (De Beers) که به خاطر تسلط در بازار الماس‌های طبیعی مشهور است، ازطریق عملیات تحقیق و توسعه‌اش یعنی Element Six، اکنون می‌تواند الماس مصنوعی با سطوح عیوب در حد قسمت در میلیارد تولید کند. این سطح خلوص خیلی بالاتر از چیزی است که برای جواهرات لازم است و وارد قلمرو کاربردهای پیشرفته تکنولوژیکی می‌شود. شرکت المنت سیکس حتی صفحه‌های الماس مورد استفاده برای دستگاه لیزر با ضخامتی در حد ۱۰ سانتی‌متر ایجاد کرده است.

شاید قیمت پایین الماس‌های مصنوعی منجر به کاربردهای صنعتی شود که در گذشته ممکن نبود

در حوزه الماس‌های طبیعی نیز پیشرفت شگفت‌انگیزی صورت گرفته است. نیگل اشاره می‌کند این صنعت سیستم اشعه ایکس صنعتی را برای بررسی سنگ‌ها پیش از خرد کردن توسعه داده که به حفظ الماس‌های بزرگی که بدون استفاده از این فناوری ممکن است حین استخراج خرد شوند، کمک می‌کند.

فناوری تشخیص الماس درون سنگ‌ها به کمک اشعه ایکس، منجر به کشفیات قابل‌توجهی ازجمله یک الماس ۲۴۹۲ قیراطی شده است که ماه گذشته کشف شد. دستگاه جداکننده مخصوص این کار را شرکت TOMRA عرضه می‌کند که به خاطر سیستم‌های جداکننده با حجم بالا که در بازیافت و فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شود، معروف است.

جالب اینجاست بهبود روش‌های استخراج الماس، چالش غیرمنتظره‌ای ایجاد کرده است: حجم بالایی از الماس‌های بزرگ که برای استفاده معمول در جواهرسازی زیاد هستند. خودکار شدن صنعت الماس نیز کمکی به این حجم بالای عرضه نکرده است. درنتیجه، اکنون می‌توانید الماس‌های ساخته‌شده در آزمایشگاه را به صورت کیلویی در کیسه‌های پلاستیکی خریداری کنید که البته آن‌ها نیز در فروشگاه آنلاین علی بابا به فروش می‌رسند گرچه قیمت بسته به اینکه الماس صیقل داده نشده یا نمونه‌های برش خورده را می‌خرید، بسیار متفاوت خواهد بود.

تصویری که شرح داده شد، با درک مرسوم از الماس‌ها به عنوان سنگ‌های نادر و ارزشمند که هریک به صورت جداگانه قیمت‌گذاری شده و به دقت از آن‌ها نگهداری می‌شود، در تضاد است. این مفهوم در دهه ۱۹۳۰ توسط بخش بازاریابی شرکت دبیرز ایجاد شد تا حلقه‌های نامزدی از جنس الماس را به مردم بفروشند.

درحالی‌که حجم بالای تولید الماس مصنوعی برای صنعتی که براساس کمیاب‌بودن و قیمتی‌بودن سنگ‌های الماس تنظیم شده، چالش است، شاید قیمت پایین الماس‌های مصنوعی به کاربردهایی صنعتی منجر شود که در گذشته ممکن نبود. مثلا، شاید روزی شرکت اپل گوشی کاملا نشکنی با صفحه نمایشی از جنس الماس وارد بازار کند.