گزارش وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران در سال ۱۴۰۲ توسط شرکت ازکی‌سرمایه انجام شده و در آن ۷۶۵ نفر به پرسشنامه‌ای که در بستر اینترنتی به‌صورت تصادفی برای‌شان ارسال شده و سوالاتی در خصوص وضعیت سرمایه‌گذاری داشته، پاسخ داده‌اند.

بخشی از نتایج این گزارش نشان می‌دهد از کل پاسخ‌گویان به این پرسشنامه ۸۶ درصدشان تجربه سرمایه‌گذاری داشته و فقط ۱۴ درصدشان تا کنون تجربه‌ای در این زمینه نداشته‌اند. در میان آن‌ها که تا به حال سرمایه‌گذاری نکرده‌اند، ۷۷ درصدشان مایل و علاقه‌مند به شروع سرمایه‌گذاری هستند. ۲۳ درصد دیگر از این افراد گفته‌اند که تمایلی به شروع سرمایه‌گذاری ندارند و دلیل آن را مسائلی مثل «عدم ثبات اقتصادی» یا «نداشتن سرمایه‌ کافی» ذکر کرده‌اند.

از میان کسانی که مایل به سرمایه‌گذاری کردن هستند ۳۰ درصدشان تمایل دارند که ۱۰ درصد از درآمدشان را صرف سرمایه‌گذاری کنند. ۲۸ درصد از این افراد می‌خواهند کمتر از ۱۰ درصد درآمدشان را به این موضوع اختصاص دهند و برای سرمایه‌گذاری ۱۰ تا ۲۰ درصد یا بیشتر از ۲۰ درصد ۲۱ درصد از افراد ابراز تمایل کرده‌اند.

بر اساس یافته‌های این گزارش، تصویر افراد از آینده سرمایه‌گذاری در ایران چندان روشن نیست. به طوری که ۶۶ درصد از پاسخ‌دهندگان آینده سرمایه‌گذاری در ایران را ناامیدکننده پیش‌بینی کرده‌اند. در این میان ۲۲ درصد آینده‌ای متعادل را پیش‌بینی کرده‌اند و تنها ۱۲ درصد از افراد معتقدند آینده سرمایه‌گذاری در ایران امیدوارکننده است.

نتایج به‌دست‌آمده در این گزارش نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری کردن در کوتاه‌مدت (کمتر از ۳ سال) زیان بیشتری دارد. در گزارش ازکی‌سرمایه آمده است:

۲۰ درصد از سرمایه‌گذارانی که موفق شده‌اند سود بیش از ۴۵ درصد کسب کنند، از روش سرمایه‌گذاری بلندمدت (بیش از ۳ سال) استفاده کرده‌اند. در مقابل، سرمایه‌گذارانی که تجربه بیش از ۲۰ درصد زیان را داشته‌اند، با دید کمتر از ۳ سال سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

- گزارش وضعیت سرمایه‌گذاری در ایران در سال ۱۴۰۲

داده‌های این گزارش نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲ تعداد کسانی که بیشتر از ۴۵ درصد سود حاصل از سرمایه‌گذاری کسب کرده‌اند افرادی بوده‌اند که سابقه بیش از ۳ سال سرمایه‌گذاری را داشته‌اند. در میان کسانی که کمتر از ۴۵ درصد سود را در سال گذشته تجربه کرده‌اند، بیشتر کسانی هستند که بین یک تا ۳ سال سرمایه‌گذاری کرده بودند.

در سال ۱۴۰۲، هم در بخش «بیشتر از ۲۰ درصد زیان» و هم در دسته «کمتر از ۲۰ درصد زیان» جمعیت سرمایه‌گذارانی که سابقه سرمایه‌گذاری یک تا ۳ سال را داشته‌اند، بیشتر از آن‌هایی است که کمتر از یک سال است سرمایه‌گذاری کرده‌اند. نمودار منتشرشده در این گزارش نشان می‌دهد کسانی که بیش از ۳ سال است سرمایه‌گذاری کرده‌اند ضرر و زیان کمتری دیده‌اند.

اکثریت پاسخ‌دهندگان به این پرسشنامه (۵۶.۵ درصد) در بازه سنی ۲۵ تا ۴۰ سال قرار دارند و بیش از ۹۲ درصد از این افراد مرد هستند. ۵۳.۳ درصد از مشارکت‌کنندگان در این گزارش شاغل تمام‌وقت هستند ۲۰ درصدشان هم از شاغلان خویش‌فرما هستند.

نتایج این گزارش حاکی از آن است که شاغلان تمام‌وقت نسبت به خویش‌فرمایان توان کمتری برای سرمایه‌گذاری کردن دارند. در این گزارش آمده است: «حدود ۴۰ درصد خویش‌فرمایان بیش از ۲۰ درصد درآمد ماهیانه خود را برای سرمایه‌گذاری کنار می‌گذارند.» این در حالی است که ۳۰ درصد از شاغلین تمام‌وقت این امکان را دارند که بیش از ۲۰ درصد از درآمد ماهیانه‌شان را صرف سرمایه‌گذاری کنند. نزدیک به نیمی از شاغلان تمام‌وقت کمتر از ۱۰ درصد از درآمدشان را می‌توانند به سرمایه‌گذاری کردن اختصاص دهند.

سرمایه‌گذاران می‌توانند از سرمایه‌گذاری کردن هدف‌ها و انتظارات مختلفی داشته باشند. در میان جمعیت علاقه‌مند به شروع سرمایه‌گذاری ۴۰ درصدشان اعلام کرده‌اند که تمایل دارند از این سرمایه‌گذاری سود ماهیانه ثابت کسب کنند. پس از سود ثابت، دریافت ۲۰ تا ۳۰ درصد سود سالیانه گزینه دیگری است که ۳۰ درصد از مشتاقان شروع سرمایه‌گذاری به آن تمایل دارند.

در میان سایر بازارها و عرصه‌های سرمایه‌گذاری صندوق‌های درآمد ثابت در رتبه سوم ایستاده، ملک و مسکن چهارمین عرصه محبوب سرمایه‌گذاری است و سرمایه‌گذاری روی رمزارزها و دلار و ارز به‌ترتیب انتخاب پنجم و ششم افراد برای سرمایه‌گذاری است.

حدود ۶۰ درصد از افراد مایل به سرمایه‌گذاری «طلا» را گزینه محبوب خود برای سرمایه‌گذاری اعلام کرده‌اند. پاسخ‌دهندگان به این پرسشنامه در ذکر دلایل خود برای این انتخاب «میزان سود» را دلیل اصلی دانسته‌اند. امکان «نقد شوندگی» طلا دومین دلیلی است که افراد به آن اشاره کرده‌اند و «مطمئن و قانونی بودن» نیز دیگر دلیلی است که بسیاری از پاسخ‌گویان اعلام کرده‌اند.

در میان انواع مختلف صندوق‌هایی که برای سرمایه‌گذاری وجود دارد انتخاب بیش از ۷۵ درصد از افراد سرمایه‌گذاری کردن در صندوق‌های درآمد ثابت است. حدود ۷۰ درصد از سرمایه‌گذاران صندوق‌های سهامی را ترجیح می‌دهند و ۵۰ درصد هم صندوق محبوب‌شان صندوق طلا است.

«داده‌های موجود نشان‌دهنده این است که سرمایه‌گذاران بانک و بورس به نسبت دیگر سرمایه‌گذاران احساس موفقیت نمی‌کنند؛ در صورتی که سرمایه‌گذاران ملک، خود را در این مسیر موفق می‌دانند.»

سرمایه‌گذاران «رمزارزها» (با ۱۷ درصد)، «دلار و ارز» و «خودرو» (با ۱۶ درصد) دیگر سرمایه‌گذارانی هستند که سرمایه‌گذاری‌شان را موفق دانسته‌اند. کسانی که در «بورس و سهام»، «طلا» و «صندوق‌های درآمد ثابت» سرمایه‌گذاری کرده‌اند هم به میزان ۱۰ درصد خودشان را موفق دانسته‌اند.

اگر پرسش از سرمایه‌گذاران این باشد که «دغدغه اصلی شما در سرمایه‌گذاری چیست؟» حدود ۸۰ درصد از شرکت‌کنندگان در گزارش ازکی‌سرمایه مهم‌ترین دغدغه‌شان را «عقب ماندن از تورم» اعلام کرده‌اند. بیش از ۵۰ درصد به دغدغه «ضرر و از دست دادن سرمایه» و حدود ۴۵ درصد هم به «ریسک‌های سرمایه‌گذاری» اشاره کرده‌اند.

بر اساس یافته‌های این گزارش اکثریت سرمایه‌گذاران (۵۸ درصد) میزان ریسک‌پذیری متوسط دارند؛ ۲۲ درصد ریسک‌پذیری بالا و ۲۰ درصد هم میزان ریسک‌پذیری پایینی در سرمایه‌گذاری دارند.

از میان گروه‌های مختلف سنی در عرصه سرمایه‌گذاری آن‌هایی که بین ۲۵ تا ۴۰ سال دارند ریسک‌پذیرتر از سایر گروه‌های سنی هستند. طبق نتایج این گزارش، گروه سنی ۴۱ تا ۶۰ سال دارای ریسک‌پذیری متوسط یا میانه در سرمایه‌گذاری هستند.

در این گزارش آمده است: «با توجه به نمودار، سن یکی از عوامل تاثیرگذار در انتخاب روش سرمایه‌گذاری افراد است. افراد بین سنین ۲۵ تا ۴۰ سال سرمایه‌گذاری در بانک، رمزارزها و ارزهای بین‌المللی را به دیگر روش‌های ترجیح می‌دهند. این در صورتی است که ترجیح افراد بین سنین ۴۱ تا ۶۰ سال، ملک و مسکن است.»

شرکت‌کنندگان در این پرسشنامه پیش‌بینی می‌کنند که بیشترین میزان بازدهی در سال ۱۴۰۳ مربوط به سرمایه‌گذاری روی «طلا» باشد. «دلار و ارز»، «ملک و مسکن» و «رمزارزها» سه عرصه دیگری هستند که پیش‌بینی می‌شود بیشترین میزان بازدهی را تا پایان سال جاری داشته باشد.