بسیاری از افراد با ناهنجاری‌های فکی و دهانی مواجه هستند. جلو یا عقب‌بودن بیش از حد فک پایین، کوچکی چانه و مواردی از این دست، نه‌تنها زیبایی ظاهری را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، بلکه می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را به‌همراه داشته باشد. مشکلات تنفسی، اختلالات گفتاری، گازگرفتن هنگام جویدن، سایش و شکستن بیش از حد دندان‌ها، تنها بخشی آن‌ها است. خوشبختانه، این مشکلات با جراحی فک یا جراحی ارتوگناتیک قابل اصلاح هستند. تغییرات چهره بعد از جراحی فک می‌تواند اعتمادبه‌نفس تازه‌ای به شما بدهد و تمامی مشکلات ظاهری و عملکردی فک شما را برطرف کند.
در چه مواردی به جراحی فک نیاز است؟
تشخیص نیاز به جراحی فک با بررسی دقیق تفاوت‌های یک فک طبیعی و فکی با ناهنجاری انجام می‌شود. اگر عملکردهای اصلی فک شما (جویدن، تنفس و صحبت‌کردن) با مشکل مواجه شده باشد، جراحی فک بالا و پایین می‌تواند راه‌حلی ایده‌آل برای شما باشد. در ادامه، نشانه‌های نیاز به جراحی ارتوگناتیک را خواهیم گفت:
- عقب‌رفتگی فک پایین
- جلوآمدگی فک پایین
- انحراف فک پایین
- انحراف فک بالا
- اپن بایت (فاصله بین دندان‌های بالا و پایین هنگام به‌هم خوردن)
- نمایان‌شدن لثه هنگام لبخند
- تنگی شدید فک بالا
- تنفس دهانی
- وجود تومور در فک
- درد مزمن در فک و مفاصل آن
- مشکل در جویدن و بلع غذا
در بسیاری از موارد، عوامل ژنتیکی و مادرزادی می‌تواند باعث بروز مشکلات فکی در افراد شود. در برخی موارد نیز بر اثر ضربه به فک و صورت این مشکلات به‌وجود می‌آیند؛ اما جای هیچ نگرانی نیست، چراکه تمامی این مشکلات با جراحی فک قابل‌رفع هستند.
چه سنی بهترین زمان برای جراحی فک است؟
به‌طور کلی، بهترین زمان برای انجام این جراحی، زمانی است که رشد استخوان فک به‌طور کامل متوقف شده باشد. این اتفاق معمولا در سنین بعد از بلوغ، بین 18 تا 25 سالگی رخ می‌دهد. در این سنین، رشد فک به مرحله نهایی خود رسیده و متوقف می‌شود و ازاین‌رو، انجام جراحی فک در این بازه زمانی، نتایج مطلوب‌تر و پایدارتری را به‌همراه خواهد داشت؛ همچنین، تغییرات چهره بعد از جراحی فک نیز در همین سنین که فرد بلوغ استخوانی خود را پشت‌سر گذاشته‌است، انجام می‌شود؛ چراکه در این سنین ساختارهای استخوانی صورت به‌طور کامل شکل گرفته و تثبیت شده‌اند و انجام جراحی، کمترین تداخل را با روند طبیعی رشد خواهد داشت.
اما در برخی موارد استثنا وجود دارد؛ اگر فک بیمار دچار مشکل حادی مانند ناهنجاری‌های شدید شده باشد که تنفس، غذاخوردن و یا صحبت‌کردن او را مختل کرده، جراحی فک روی بهبود مشکل موجود در فک تمرکز می‌کند و سن متقاضی مسئله حائز اهمیتی نخواهد بود. در این شرایط، سلامت و عملکرد صحیح فک در اولویت قرار دارد و صرف‌نظر از سن بیمار، جراحی برای رفع مشکل انجام خواهد شد.
جراحی ارتوگناتیک را به چه کسانی پیشنهاد نمی‌کنیم؟
جراحی‌کردن فک، راه‌حلی شگفت‌انگیز برای رفع ناهنجاری‌های فکی و دستیابی به لبخندی زیبا و سالم است؛ اما این جراحی برای همه افراد مناسب نیست.
چه کسانی کاندیدای مناسبی برای جراحی ارتوگناتیک نیستند؟
- افراد دارای ناهنجاری خفیف فکی: اگر ناهنجاری فک شما از نوع خفیف بوده و با درمان ارتودنسی قابل اصلاح باشد، نیازی به انجام جراحی فک نخواهد بود.
- افراد در حال رشد: توقف کامل رشد استخوان فک، پیش‌نیاز انجام این جراحی است؛ درواقع، تا زمانی‌که رشد فک به‌طور کامل متوقف نشده باشد، انجام جراحی ارتوگناتیک توصیه نمی‌شود. چراکه ممکن است پس از جراحی، فک همچنان به رشد خود ادامه دهد و نتایج حاصل از اصلاح از بین برود و یا مشکلات جدیدی برای فک به‌وجود آید. بهترین سن برای انجام جراحی فک بعد از بیست سالگی است.
البته برای آن‌که متوجه شوید شما کاندیدای مناسبی برای جراحی‌کردن فک هستید یا خیر، توصیه می‌کنیم حتما به متخصص جراح فک و صورت مراجعه کنید.
عوارض جراحی فک و صورت
درست مثل هر عمل جراحی دیگری، جراحی فک نیز می‌تواند با عوارض و خطرات مختلفی همراه باشد؛ بااین‌حال، تجربه و مهارت جراح نقش اساسی در به حداقل‌رساندن این عوارض دارد. یک جراح ماهر و باتجربه، پیش از انجام عمل، ساختار دهان و فک شما را به‌طور دقیق بررسی می‌کند و با درنظرگرفتن پیچیدگی‌های آن، بهترین روش جراحی را برای شما انتخاب می‌کند.
به‌طور کلی، از مهم‌ترین عوارض احتمالی ارتوگناتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب به اعصاب: این عارضه می‌تواند منجر به بی‌حسی در نواحی مختلف صورت و دهان شود. جراحان در طول عمل تلاش می‌کنند تا از آسیب به اعصاب جلوگیری کنند؛ اما ممکن است در برخی موارد، بی‌حسی موقتی یا دائمی ایجاد شود. خوشبختانه، در اکثر موارد این بی‌حسی به‌مرور زمان بهبود می‌یابد.
- خونریزی: خونریزی بعد از جراحی فک و صورت طبیعی است و جراح با روش‌های مختلفی برای کنترل آن اقدام می‌کند؛ بااین‌حال، در برخی موارد ممکن است خونریزی شدیدتر از حد انتظار باشد.
- عفونت: عفونت یکی از عوارض شایع بعد از هر عمل جراحی است. برای جلوگیری از عفونت، جراح داروهای آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند و شما باید به‌طور کامل نکات بهداشتی بعد از عمل را رعایت کنید.
- تورم: تورم و کبودی درصورت و گردن بعد از جراحی‌کردن فک طبیعی است و به‌تدریج طی چند روز تا چند هفته فروکش می‌کند.
- سفتی فک: ممکن است بعد از جراحی، برای چند ماه در حرکت‌دادن فک خود با مشکل مواجه شوید. این سفتی با انجام تمرینات دهانی و فیزیوتراپی، به‌مرور زمان برطرف می‌شود.
- عوارض مربوط به داروهای بیهوشی: برخی از افراد ممکن است به داروهای بیهوشی یا بی‌حسی ناشی از عمل جراحی فک واکنش آلرژیک نشان دهند که این امر می‌تواند عوارضی مانند تهوع، استفراغ، سرگیجه و افت فشار خون را به‌همراه داشته باشد.
البته جای هیچ نگرانی نیست؛ چراکه جراح قبل از انجام عمل، تمام عوارض احتمالی را با شما به‌طور کامل در میان می‌گذارد و درصورت بروز هرگونه مشکل، به شما کمک می‌کند تا بهترین راه‌حل را پیدا کنید.
هزینه جراحی فک چقدر است؟
هزینه جراحی فک می‌تواند به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. یکی از مهم‌ترین این عوامل، نوع عمل شما است. این‌که فک بالا، فک پایین یا هر دو فک شما به جراحی نیاز داشته باشند، روی هزینه مؤثر است. دستمزد جراحان نیز با یکدیگر متفاوت است. موارد دیگری نظیر تحت پوشش بیمه قرار داشتن، هزینه‌های مربوط به بیهوشی و بیمارستانی که در آن عمل جراحی فک را انجام می‌دهید نیز روی هزینه نهایی مؤثر هستند.
جمع‌بندی
جراحی ارتوگناتیک یا فک، یکی از مؤثرترین و کم‌عوارض‌ترین عمل‌هایی است که می‌تواند تأثیر شگفت‌انگیزی در زندگی فرد بگذارد. با انجام جراحی فک، بسیاری از مشکلات افراد، از مشکلات تنفسی و بلع گرفته تا مشکل در تلفظ کلمات و صحبت‌کردن و همین‌طور زیبایی، برطرف خواهد شد؛ بنابراین، باید با وسواس خاصی، یک جراح متخصص فک و دهان را برای بزرگ‌ترین تغییر در زندگی خود انتخاب کنید تا نتایج رضایت‌بخشی حاصل شود.