حملات فریب جی‌پی‌اس (GPS Spoofing) که در آن، هواپیماهای مسافربری به‌دلیل جعل سیگنال‌های ماهواره‌ی موقعیت‌یاب از مسیر اصلی خود منحرف می‌شوند، ابعاد جدید و نگران‌کننده‌ای به خود گرفته است. بر اساس گزارش محققان امنیت سایبری، این حملات اکنون می‌توانند با ایجاد اختلال در زمان، سیستم‌های هواپیما را نیز مختل کنند.

طبق گزارش شرکت مشاوره‌ی هوانوردی OPSGROUP، در ماه‌های اخیر شاهد افزایش ۴۰۰ درصدی حملات فریب GPS به هواپیماهای مسافربری بوده‌ایم. بسیاری از این حملات با استفاده از دستگاه‌های زمینی غیرمجاز GPS، به‌خصوص در مناطقی که درگیری وجود دارد، انجام می‌شود. این دستگاه‌ها با ارسال موقعیت‌های جعلی به فضای اطراف، سعی در سردرگم‌کردن پهپادها یا موشک‌ها دارند.

کن مونرو، مؤسس شرکت امنیت سایبری بریتانیایی Pen Test Partners، در سخنرانی خود در کنفرانس هک DEF CON در لاس‌وگاس گفت: «اغلب تصور می‌کنیم GPS فقط منبع موقعیت‌یابی است، درحالی‌که این سیستم منبع زمان نیز به‌شمار می‌رود. اخیراً گزارش‌هایی دریافت کرده‌ایم که نشان می‌دهد هنگام حملات دیجیتال به GPS، ساعت‌های روی هواپیما با اختلالات عجیب‌وغریبی مواجه شده‌اند.»

موترو در مصاحبه با رویترز به حادثه‌ای اشاره کرد که طی آن، ساعت‌های هواپیمای متعلق به یکی از شرکت‌های هواپیمایی بزرگ غربی، ناگهان چندین سال به جلو جهش پیدا کرد. این اتفاق باعث شد هواپیما دسترسی خود را به سیستم‌های ارتباطی رمزگذاری‌شده‌ی دیجیتال از دست بدهد.

به‌گفته‌ی مونرو، هواپیمای هک‌شده برای چند هفته زمین‌گیر شد تا مهندسان بتوانند به‌صورت دستی سیستم‌های داخلی آن را مجدداً راه‌اندازی کنند. او از ذکر نام شرکت هواپیمایی و نوع هواپیمای مذکور خودداری کرد.

شرکت هواپیمایی فنلاند (Finnair) در ماه آوریل (فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳) به‌دلیل حملات فریب GPS به‌طور موقت پروازهای خود را به شهر تارتو در شرق استونی متوقف کرد. استونی منبع این حملات را روسیه اعلام کرد.

سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS) تا حد زیادی جایگزین تجهیزات زمینی گران‌قیمتی شده است که با ارسال امواج رادیویی، هواپیماها را هنگام فرود هدایت می‌کردند.

مسدود‌کردن یا جعل سیگنال‌های GPS با استفاده از قطعات نسبتاً ارزان که به‌راحتی دردسترس همه قرار دارند انجام می‌شود و حتی با دانش فنی محدود امکان‌پذیر است.

مونرو به رویترز گفت: «حملات دیجیتال به GPS به سقوط هواپیما منجر نمی‌شوند، اما می‌توانند سردرگمی‌ ایجاد کنند. این اختلالات می‌توانند زمینه را برای رخ‌دادن رویدادهای پشت‌سرهم فراهم کنند؛ جایی‌ که اتفاق کوچکی رخ می‌دهد، سپس اتفاق کوچک دیگری و در نهایت به رویداد جدی و بزرگ منجر می‌شود.»