ﺑﻪ ﮔﺰارش ﺧﺒﺮﮔﺰاری اﻗﺘﺼﺎداﯾﺮان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، با اتفاق تلخ ترور شهید اسماعیل هنیه در تهران، مسئله جایگزینی ایشان از همان فردای تشییع پیکر شهید در دوحه مورد گمانه‌زنی رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گرفت. اهمیت موضوع موجب شد حتی برخی رسانه‌ها با ادعای انتخاب افرادی به عنوان جانشین شهید هنیه، خبرسازی‌هایی را انجام دهند. اما با گذشت حدود یک هفته از شهادت رئیس دفتر سیاسی پیشین جنبش حماس که بالاترین رده رهبری در این جنبش مقاومت اسلامی غزه است، شورای مرکزی حماس، یحیی سنوار را به عنوان جانشین اسماعیل هنیه معرفی کرد. در این یادداشت به دنبال بررسی چرایی و دلایل انتخاب یحیی سنوار خواهیم بود:

• گزینه های مطرح چه کسانی بودند؟

برای درک اهمیت و چرایی انتخاب سنوار باید این گزینه را در میان گزینه‌های دیگر مطرح برای کسب کرسی رهبری جنبش حماس بررسی و تحلیل کرد. جنبش حماس علاوه بر رئیس دفتر سیاسی حماس، یک قائم مقام برای این پست و 3 معاون منطقه ای نوارغزه، کرانه باختری و خارج غزه دارد که در مجموع می‌توان این 5 سمت را جزو بالاترین سمت‌های سیاسی جنبش حماس دانست.

قائم مقام یا معاون شهید اسماعیل هنیه، شهید صالح العاروری بود که در ماه نخست طوفان الاقصی با حمله صهیونیست‌ها به بیروت به شهادت رسیده بود و پس از او شخصی برای معاونت هنیه انتخاب نشد. العاروری همچنین معاونت منطقه‌ای کرانه باختری را هم برعهده داشت. دو سمت دیگر یعنی معاونت نوار غزه و خارج فلسطین به ترتیب در اختیار یحیی سنوار و خالد مشعل بود.

با این تفاسیر برخی تحلیل‌گران عربی و عبری، انتخاب از میان دو گزینه سنوار و مشعل را محتمل نمی دانستند. نخست به این دلیل که سنوار به واسطه شرایط خاص در غزه و سخت بودن مدیریت و ارتباطات با او در وضعیت کنونی فرد مناسبی برای قبول این مسئولیت به شمار نمی رفت. از سوی دیگر نوع تفکر حاکم بر شورای مرکزی 15 نفره و برخی نارضایتی ها از دوران مدیریت خالد مشعل پیش از رهبری شهید اسماعیل هنیه سبب شده بود تا ناظران انتخاب یکی از دو گزینه سنوار یا مشعل را دور از ذهن بدانند. این تحلیلگران در این شرایط خلیل الحیه، معاون یحیی سنوار و رئیس دفتر مناسبات عربی و اسلامی حماس را گزینه معقول و محتملی قلمداد می کردند.

اما بیانیه رسمی حماس، حتی خوشبین ترین تحلیل‌گران حامی مقاومت و صهیونیست‌ها را شوکه کرد، چرا که گزینش یحیی سنوار با اتفاق آرا همراه بود. انتخاب سنوار از میان گزینه های موجود و مطرح شده، پیغامی واضح به دشمن مبنی بر ادامه مسیر شهید هنیه و طوفان الاقصی است.

• دلایل انتخاب سنوار؟

برخی شخصیت‌های سیاسی و نظامی، بواسطه خصوصیات خاص و بارز شخصیتی، تفکرات، نگرش و توانایی‌های شخصی آنها تاثیر بسیار زیادی در مدیریت و روند سازمان یا دولت‌های تحت مدیریت آنها خواهد داشت. یحیی سنوار را بواسطه شخصیت ویژه‌اش می‌توان جزئی از همین افراد دانست.

یحیی سنوار ذهنی امنیتی و پویا دارد. او پس از بازگشت از اولین دوره بازداشت که 4 ماه طول کشید، به شیخ احمد یاسین پیشنهاد تاسیس یک تشکیلات امنیتی و ضدجاسوسی قوی علیه دشمن داد. رهبر جنبش حماس با پیشنهاد او موافقت کرد و نوجوان 23 ساله خان یونسی با کمک دیگران «مجد» را تاسیس کرد. حضور و طراحی او در تبدیل شبه گروه‌های مجاهدین اسلامی به گردان‌های عزالدین قسام در کنار ده‌ها عملیات و طراحی عملیات‌ها طی سال‌های 1986 تا 1988 نشان از ذهنیت کاملا راهبردی، طراحی نظامی و پویای اطلاعاتی سنوار است.

این روحیه با بازداشت او در سال 1988 و محکوم شدن به 430 سال حبس هم نه تنها تغییر نمی‌کند، بلکه پویاتر و با مصمم تر هم می‌شود. مطالعه زیاد کتاب‌های مختلف، یادگیری زبان عبری و ترجمه کتاب‌های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی نشان از روحیه‌ شکست ناپذیر سنوار است. «مایکل کوبی»، رئیس سابق شاباک رژیم صهیونیستی می‌گوید: «من شخصا بین 150 تا 180 ساعت از یحیی سنوار بازجویی کردم. او حتی یک بار هم‌ لبخند نزد‌‌. از او در مورد خانواده‌اش پرسیدم (میدانستم او ازدواج نکرده) که پاسخ داد حماس خانواده من است و افزود من روزی برای نابودی اسرائیل آزاد می‌شوم! و تو را به اسارت می‌گیرم! سنوار بسیار باهوش و شخصیت کاریزماتیکی داشت.»

مهم‌ترین تاثیر قرارگرفتن یحیی سنوار بر صدر رهبری جنبش حماس را می‌توان تزریق بیش از پیش روحیه خاص ایمان و باور او به تصمیمات مدیریتی و نظامی‌اش در نبرد با دشمن دانست. همانگونه که سیف القدس و طراحی خاص شیوه آغاز طوفان الاقصی در 7 اکتبر را نمی‌توان بدور از ذهنیت و شخصیت‌خوانی یحیی سنوار تحلیل کرد، آینده جنبش حماس را هم بدون این مسئله نمی‌توان پیش‌بینی نمود.

• سنوار و ایران

یحیی سنوار، جدا از آنکه به طیف خاصی از حماس که به جریان نظامی این جنبش مشهور اند، نزدیک است؛ از منظر شخصیتی در موضوعات دینی و مذهبی نیز نشان داده بسیار به شیعیان نزدیک و همفکر است. تکرر استفاده از ادبیات امام علی(ع)، مفهوم کربلا،  اسلام سیاسی، وحدت و ... در سخنان او نشان از جهت‌گیری ذهنی او  است که او را همدل‌تر با جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد.

یحیی سنوار جز گروهی از فرماندهان حماس است که در داستان سوریه، مخالف برخی کنشگری های رهبری آن دوران حماس یعنی خالد مشعل و ورود به موضوعات منطقه‌ای بود. اختلافاتی که هرچند به مرور ترمیم شد، اما طیف دیگری از حماس که در 5 سال اخیر شورای مرکزی و به تبع آن معاونت‌های منطقه‌ای نوار غزه و کرانه باختری را برعهده داشته‌اند، پیشگام ترمیم روابط جنبش با تهران بوده‌اند. مهم‌ترین دیدار رهبران حماس با رهبر انقلاب اسلامی پس از بحران سوریه در سال 98 با هیئت همراه شهید صالح العاروری انجام شد.

جمع بندی

انتخاب یحیی سنوار این انتظار را برآورده می‌سازد که جنبش حماس به ترمیم خلاهای اطلاعاتی-امنیتی، چابک‌سازی درونی پس از دوران طوفان‌الاقصی و تداوم راهبرد «طوفان الاقصی» علی‌رغم هزینه‌های پیش‌رو اقدام کند.

محور مقاومت و جنبش حماس اکنون در وضعیتی خاص در مبارزه با رژیم صهیونیستی است. موقعیتی که سطح تنش در آستانه مرحله‌ای جدید و پینگ پنگی است. انتخاب یحیی سنوار، جسارت و جرات جریان را برای اتخاذ تصمیمات جدی‌تر و پرریسک ‌تر، بیشتر خواهد کرد و دشمن هم در تحلیل و گزینه سنجی شرایط، نگاه خاص دیگری خواهد داشت.

یحیی سنوار در ماه‌های اخیر از سوی رسانه‌ها و شخصیت‌های صهیونیستی به یک سوپر قهرمان تبدیل شد. علی‌رغم تهدیدهای فراوان نتانیاهو، عدم توانایی نظامیان اسرائیلی برای پیدا کردن وی از یک سو و انتخاب او برای تکیه بر کرسی اول جنبش حماس برخلاف پیش بینی‌ها، فرصت رسانه ای خوبی برای خود سنوار است. او نشان داده است استاد غافل گیری و بازی‌های رسانه‌ای با ذهن و روان صهیونیست‌ها است.

نویسنده: محسن فائضی، پژوهشگر مسائل فلسطین

انتهای پیام/